Avustralya’da sosyal medyada büyük yasak başlıyor: Meta 500 bin gencin hesabını erken kapatıyor

Sosyal medya dünyasında eşi benzeri görülmemiş bir uygulama Avustralya’da hayata geçiyor. Ülke genelinde alınan ve 16 yaş altındaki çocukların sosyal medya kullanımını yasaklayan kanun tasarısının ardından, gözler platform sahiplerine çevrilmişti. Sürece uyum sağlama konusunda ilk somut adımı atan şirket, bünyesinde Facebook, Instagram ve Threads’i barındıran ABD’li teknoloji devi Meta oldu.

Meta, yasağın resmi başlangıç tarihi olan 10 Aralık'ı beklemeden, proaktif bir yaklaşımla 4 Aralık itibarıyla şüpheli görülen hesapların erişimini kısıtlayacağını duyurdu. Bu karar, Avustralya’daki genç dijital nüfus için bir dönemin sonu anlamına geliyor.

GENÇLERE KRİTİK UYARI: "ANILARINIZI KAYDEDİN VE VEDALAŞIN"

Meta tarafından on binlerce kullanıcıya gönderilen SMS ve e-postalarda, sürecin nasıl işleyeceği detaylandırıldı. Şirket, hesapları kapatılacak olan gençlere, platformdaki fotoğraflarını, mesajlarını ve dijital anılarını indirmeleri için bir "fırsat penceresi" sunduğunu belirtti.

Şirket sözcüleri tarafından yapılan açıklamada şu ifadelere yer verildi:

"Bugün itibarıyla yasaktan etkilenecek gençlere bildirimde bulunmaya başlıyoruz. Amacımız, erişimlerini kaybetmeden önce iletişimlerini ve anılarını arşivleme fırsatı sunmak. Ayrıca bu süreçte iletişim bilgilerini güncellemelerini istiyoruz; böylece 16 yaşına bastıklarında onlarla tekrar iletişime geçip hesaplarını yeniden aktif hale getirmelerine yardımcı olabileceğiz."

Bu strateji, Meta'nın kullanıcı tabanını tamamen silmek yerine, onları "askıya alma" ve yasal yaş sınırına geldiklerinde geri kazanma planı olarak yorumlandı.

RAKAMLARLA DİJİTAL TASFİYE: YARIM MİLYON GENÇ ETKİLENİYOR

Avustralya’nın 28 milyonluk nüfusu içinde, bu yasaktan etkilenecek kitlenin büyüklüğü dikkat çekici. Meta'nın verilerine göre:

Instagram: 13-15 yaş aralığında yaklaşık 350 bin aktif kullanıcı,

Facebook: Aynı yaş grubunda 150 bin kullanıcı bulunuyor.

Bu veriler, toplamda yarım milyondan fazla Avustralyalı gencin dijital sosyalleşme araçlarından bir anda koparılacağı anlamına geliyor.

YANLIŞLIKLA ENGELLENENLER İÇİN "VİDEO ÖZÇEKİM" TEKNOLOJİSİ

Yasağın uygulanmasında en büyük tartışma konusu ise yaş doğrulama yöntemleri. Meta, yaşı 16'nın üzerinde olmasına rağmen yanlışlıkla hesabı kapatılan kullanıcılar için Yoti Yaş Doğrulama sistemi ile iş birliği yapacak. Kullanıcılar, yaşlarını kanıtlamak için ya hükümet onaylı bir kimlik belgesi yükleyecek ya da "video özçekim" (video selfie) yöntemiyle biyometrik doğrulama yapacak.

Ancak bu teknolojiye şüpheyle yaklaşanlar da var. Sidney Üniversitesi Yapay Zeka, Güven ve Yönetişim Merkezi Eş Direktörü Terry Flew, yüz tanıma teknolojilerinin kusursuz olmadığına dikkat çekti. Avustralya Yayın Kurumu’na (ABC) konuşan Flew, "Bu sistemlerin en az yüzde 5 oranında başarısızlık payı var. Merkezi ve zorunlu bir devlet kimlik sistemi olmadığı sürece, teknoloji şirketleri 'ikinci en iyi' çözümlerle durumu idare etmeye çalışıyor" diyerek sürecin kaotik olabileceği uyarısında bulundu.

CEZALAR DUDAK UÇUKLATIYOR: 32 MİLYON DOLAR RİSK MASADA

Avustralya hükümeti, yasaya uyum konusunda oldukça kararlı ve sert bir tutum sergiliyor. Platformların, kullanıcıların 16 yaşından küçük olmadığını doğrulamak için "makul adımlar" atmaması durumunda karşılaşacakları ceza 50 milyon Avustralya dolarına (yaklaşık 32 milyon ABD doları) kadar çıkabiliyor.

Hükümet yetkilileri, platformların elinde halihazırda kullanıcıların davranışlarına dair yeterli veri bulunduğunu, bu verilerle kimin çocuk kimin yetişkin olduğunun kolayca tespit edilebileceğini savunuyor. Bu nedenle tüm kullanıcılardan kimlik istemek yerine, algoritmik verilerin kullanılmasını talep ediyor.

META'DAN UYGULAMA MAĞAZALARINA ÇAĞRI: "YÜKÜ BİZ DEĞİL, SİZ ÇEKİN"

Meta cephesi ise sorumluluğun sadece sosyal medya platformlarına yüklenmesinden rahatsız. Meta Başkan Yardımcısı ve Küresel Güvenlik Sorumlusu Antigone Davis, yaş doğrulama sürecinin uygulama indirilirken, yani Apple App Store ve Google Play Store aşamasında yapılması gerektiğini savundu.

Davis, "Uygulama mağazaları bu verileri toplamak için daha merkezi bir konumda. Bizim yatırımlarımızla birleştiğinde, mağaza tabanlı bir yaş kontrolü gençler için çok daha kapsamlı bir koruma kalkanı oluşturacaktır" ifadelerini kullandı.

AİLELERDEN DESTEK: "GERÇEK DÜNYAYA DÖNÜŞ"

Tartışmaların odağındaki ebeveynler ise yasadan genel olarak memnun. Sosyal medya yaş sınırlaması için uzun süredir lobi faaliyetleri yürüten Heaps Up Alliance Kurucusu Dany Elachi, yasanın felsefesini desteklediklerini belirtti. Elachi, "Yasanın her detayına katılmasak da temel ilke çok değerli: 16 yaşın altındaki çocuklar, sanal dünyada değil, gerçek dünyada çok daha iyi durumdalar" diyerek ebeveynlere çocuklarının boşalan vakitlerini planlamaları için çağrıda bulundu.

Dijital dünyada gözler şimdi, 4 Aralık'ta başlayacak büyük engelleme dalgasına ve gençlerin bu duruma vereceği tepkiye çevrilmiş durumda.