Güneş’te peş peşe patlamalar! Dünya’ya doğru dev plazma fırtınası yolda: Tarihler verildi

Güneş'te son günlerde tanık olunan olağanüstü düzeydeki aktivite, uzay bilimleri camiasını hareketlendirdi. Yıldızımızın yüzeyinde ardı ardına meydana gelen güçlü patlamalar serisi, Koronal Kütle Atımları (CME) olarak adlandırılan devasa plazma parçacıklarını gezegenimize doğru fırlattı. Bilim insanları, bu yüklü parçacık bulutlarının 11-12 Kasım tarihlerinde Dünya’nın manyetik kalkanını sert bir şekilde etkileyeceği konusunda uyarıyor.

SERİ PATLAMALARIN KAYNAĞI: AR4274 BÖLGESİ

Güneş'in manyetik açıdan en aktif bölgelerinden biri olan ve bilimsel çevrelerce AR4274 koduyla takip edilen leke kümesinde, kısa süre içinde üç büyük patlama kaydedildi. Bu şiddetli olayların ilki 7 Kasım'da gerçekleşirken, en dikkat çekici ve güçlü olanı ise 9 Kasım'da yaşandı. Türkiye saatiyle 09.30 sularında zirveye ulaşan X1.7 şiddetindeki patlama, Dünya'nın radyo iletişimi üzerinde ani ve güçlü bir kesintiye (R3 seviyesi) neden oldu.

Patlamanın hemen ardından, devasa bir plazma bulutu olan CME, doğrudan Dünya’yı hedef alarak uzaya fırlatıldı.

MANYETİK KALKAN ZORLANACAK: 11-12 KASIM KRİTİK

Uzay hava durumu uzmanları, 9 Kasım'daki X1.7 patlamasından kaynaklanan bu ana plazma bulutunun, Dünya'ya olan yolculuğunu tamamlayarak 11 ile 12 Kasım arasında gezegenimizin manyetik alanı ile çarpışacağını öngörüyor. Ayrıca, 7 Kasım'da meydana gelen bir başka CME'nin de 10 Kasım'da Dünya'yı kısmen "sıyırması" bekleniyordu.

Tüm bu gelişmeler ışığında, ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer Dairesi (NOAA), uzay hava durumu alarm seviyesini yükseltti. Kuruluş, 10 Kasım için G1 (hafif) düzeyinde bir jeomanyetik fırtına beklerken, kritik tarihler olan 11-12 Kasım için ise G2 (orta şiddette) bir fırtına uyarısı yayımladı.

DÜNYA'YA DOĞRU EN AZ ÜÇ PLAZMA CEPHESİ İLERLİYOR

Güneş’teki hareketlilik bununla sınırlı kalmadı. 10 Kasım sabahı, aynı AR4274 bölgesinde ikinci bir X sınıfı, X1.2 şiddetinde güçlü bir patlama daha yaşandı. Bu patlama da kaçınılmaz olarak, Dünya yönüne doğru ilerleyen yeni bir CME'yi tetikledi.

Şu anki verilere göre gezegenimize doğru yolda olan en az iki devasa plazma bulutu (7 ve 9 Kasım patlamalarından kaynaklananlar) tespit edilmiş durumda. Ancak uzmanlar, 10 Kasım'daki X1.2 patlamasının ardından fırlayan üçüncü bir CME'nin de hızla yaklaştığına inanıyor. NASA'ya ait SOHO ve STEREO gibi uzay gözlemevlerinden gelen veriler, bu üçüncü ve potansiyel olarak en güçlü atımın da 12 Kasım civarında Dünya'ya çarpma ihtimalini güçlendiriyor.

SİSTEMLER RİSK ALTINDA, KUZEY IŞIKLARI YAKINLAŞIYOR

G2 şiddetindeki jeomanyetik fırtınalar, sıradan doğa olayları değildir ve Dünya üzerindeki teknolojik altyapılar için bir dizi risk taşır:

Uydu Sistemleri: Yüksek irtifadaki uyduların operasyonlarında kısa süreli aksaklıklar ve yörünge sürüklenmeleri yaşanabilir.

GPS ve İletişim: Özellikle yüksek frekanslı (HF) radyo iletişiminde ve GPS sinyallerinde bozulmalar meydana gelebilir.

Elektrik Şebekeleri: Uzun iletim hatlarında indüklenen akımlar nedeniyle elektrik şebekelerinde geçici kesintiler veya voltaj dalgalanmaları görülebilir.

Öte yandan, bu yüksek enerjili parçacık yağmuru, gökyüzünde görsel bir şölenin de habercisi. Dünya'nın manyetik alanıyla etkileşime giren Güneş parçacıkları, normalde sadece kutup bölgelerinde görülen Kuzey Işıkları'nın (Aurora), bu kez orta enlemlere, yani daha güney coğrafyalara inmesine neden olabilir.

Uzay hava durumu yetkilileri, Güneş'in manyetik alanındaki bu yüksek enerjili faaliyetin önümüzdeki birkaç gün daha devam etmesi durumunda, hem manyetik fırtınaların hem de parlak Kuzey Işıklarının dünya genelinde daha sık ve güçlü bir şekilde gözlemlenebileceği uyarısında bulunuyor.