- Çevre
- 08.04.2025 11:45
Türkiye'nin iklim değişikliğiyle mücadelede önemli bir adım atmaya hazırlandığı iklim kanunu teklifi Meclis gündeminde. İklim kanunu nedir, iklim kanunu maddeleri nelerdir?
Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde AK Parti tarafından hazırlanan iklim kanun teklifi görüşülecek. Bunun üzerine arama motorlarında vatandaşlar iklim kanunu hakkında araştırmalar yapmaya koyuldu. ‘İklim kanunu nedir, iklim kanunu maddeleri nelerdir?’ şeklindeki sorulara yanıt arayan kullanıcılar, iklim kanununa yönelik detayları merak ediyor. İşte detaylar…
İklim kanunu, iklim değişikliğiyle mücadele amacıyla çevreye duyarlı politikalara ve önleyici tedbirlere dayanan yasal bir düzenleme olarak açıklanabilir. Bu yasa, karbon salınımlarını azaltmayı, yenilenebilir enerji kaynaklarını yaygınlaştırmayı ve sürdürülebilir bir gelecek inşa etmeyi hedefler. Ayrıca, bu kanunla kurumlar ve bireyler için uymaları gereken çevresel standartlar belirlenir ve sera gazı emisyonlarını azaltacak adımlar atılır.
İklim yasası, çevre dostu bir dönüşümün her sektörde uygulanmasını gerektirir. Tarım, sanayi, ulaşım ve inşaat gibi birçok alanda değişiklikler yapılması şarttır. İngiltere, Almanya, Danimarka ve İsveç’te uygulanmakta olan iklim yasası, henüz Türkiye’de kapsamlı olarak yürürlükte değil ancak bu konu şu an TBMM’nin gündeminde.
İklim kanunu, her ilde vali başkanlığında bir İl İklim Değişikliği Koordinasyon Kurulu kurulmasını öneriyor. Bu kurul, sera gazı emisyonlarının, Ulusal Katkı Beyanı, net sıfır emisyon hedefi ve İklim Değişikliği Başkanlığı’nın belirlediği strateji ve eylem planları doğrultusunda azaltılmasına yönelik çalışmalar yürütecek.
Başkanlık, ulusal, sektörel ve tematik raporlar hazırlayarak teşvik mekanizmaları oluşturacak. Bunun yanı sıra, Türkiye Yeşil Taksonomisi'ni kuracak. İthal edilen ürünlerin gömülü sera gazı emisyonlarını incelemek amacıyla Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması oluşturacak. Emisyon Ticaret Sistemi (ETS) kurulacak ve Karbon Piyasası Kurulu, ulusal tahsisat planını onaylayacak. ETS kapsamında, ücretsiz tahsisatların nasıl dağıtılacağı belirlenecek. Sera gazı emisyonlarına doğrudan neden olan işletmelerin, İklim Değişikliği Başkanlığından sera gazı emisyon izni almaları zorunlu hale gelecek.
İklim kanununa aykırı hareket eden kurum ve kuruluşlar, çeşitli idari para cezası ve yaptırımlar ile karşı karşıya kalacak. Bu cezalardan şu şekilde bahsedilebilir:
Sera gazı emisyonlarıyla ilgili raporlama kurallarına uymayanlar, 500 bin ile 5 milyon Türk lirası arasında para cezası ile cezalandırılacak.
Ozon tabakasını tahrip eden maddeleri kullananlara ise 2,5 milyon Türk lirası ceza kesilecek.
Florlu sera gazlarıyla ilgili belirlenen düzenlemelere uymayanlara, 2,5 milyon Türk lirası ceza uygulanacak ve belirli bir süre için belge verilmesi engellenecek.
Doğrulanmış yıllık sera gazı emisyon raporu sunmayan işletmeler, 1 milyon ile 10 milyon Türk lirası arasında para cezası ile cezalandırılacak.
TBMM’de görüşülen iklim kanunu taslağının maddeleri şu şekildedir:
(1) İklim değişikliği ile mücadelede; eşitlik, çevresel adalet ve iklim adaleti, ihtiyatlılık, katılım, entegrasyon, sürdürülebilirlik, şeffaflık, adil geçiş ve ilerleme ilkeleri esas alınır.
(2) İklim değişikliği politikaları; taraf olunan uluslararası sözleşmelerin yanı sıra doğrudan veya dolaylı etkiye sahip mevzuat, politika ve planlama araçları ile bilimsel veri ve çalışmalar esas alınarak oluşturulur.
(3) İklim değişikliği ile mücadeleyi güçlendirmek amacıyla geliştirilen uygulama araçlarının etkin bir şekilde kullanımı ve yaygınlaştırılması esastır.
(4) İklim değişikliği ile mücadele amacıyla belirlenen azaltım ve uyum hedeflerinin gerçekleştirilmesinde kamu kurum ve kuruluşları, üniversiteler, sivil toplum kuruluşları, özel sektör ve vatandaşlar iş birliği yapar.
(5) Kurum ve kuruluşlar ile gerçek ve tüzel kişiler; iklim değişikliği ile mücadelede azaltım ve uyum hedeflerinin gerçekleştirilmesi için, planlama araçlarına ve bu Kanunun amacının gerçekleştirilmesi doğrultusunda alınacak tüm tedbirlere ve düzenlemelere uymakla ve bunları uygulamakla ve ayrıca bu kapsamda plan ve projelerini yapmak, yaptırmak, uygulamak ve uygun görüldüğünde yatırım yapacak olan gerçek ve tüzel kişilerin projelerini desteklemekle yükümlüdürler.
(6) Başkanlık; 4 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile kendisine verilen görevler dahilinde ve bu Kanunda belirtilen hedefler doğrultusunda gerekli gördüğü tüm tedbirleri almak, koordinasyonu sağlamak, planlama veya uygulama araçlarını ilgili kurumlarla işbirliği içerisinde yapmak veya yaptırmakla yetkilidir.