Arsa sahipleri dikkat: Değer artışının yüzde 90'ı devletin olacak

Şehirlerin plansız büyümesinin ve keyfi imar değişikliklerinin önüne geçilmesi amacıyla hazırlanan kritik yönetmelik yürürlüğe girdi. Bundan böyle, ada bazında en az 1000 metrekarelik alanlarda nüfus, yoğunluk veya kat artışı gibi imar değişiklikleriyle değeri yükselen taşınmazlarda oluşan kazancın yüzde 90'ı "Değer Artış Payı" olarak kamuya ödenecek. Düzenlemeyle, arazilerin haksız kazanç kapısı olmasının önüne geçilmesi hedeflenirken, mülk sahipleri payı peşin ödemede yüzde 10 indirim avantajından faydalanabilecek veya taksitle ödeme yapabilecek. Gayrimenkul Uzmanı Şenay Araç, CNN Türk canlı yayınında uygulamanın detaylarını ve " Değer sonrası üstüne gelen rakamdan yüzde 90’ı kamuya aktarılacak." çarpıcı örneğini verdi.

AMAÇ: PLANSIZ BÜYÜMEYİ VE KEYFİ İMARI ÖNLEMEK

Bakanlıktan yapılan açıklamaya göre, hazırlanan yeni düzenlemenin temel amacı şehirlerdeki plansız büyümeyi önlemek ve keyfi imar değişikliklerinin yaratığı yüksek değer artışlarının büyük bölümünü kamuya kazandırmak. Düzenleme kapsamında, arsa kaynaklı değer artışının yüzde 90’ı “değer artış payı” olarak kamuya aktarılacak.
Açıklamada, değer artış payının yalnızca arsa üzerinde oluşan değer artışını kapsadığı vurgulandı. Mülk sahipleri, söz konusu payı peşin ödemek isterse yüzde 10 indirimden yararlanabilecek ya da taksitli ödeme seçeneğini tercih edebilecek.

KAMULAŞTIRILAMAYAN KAMU HİZMET ALANLARI İÇİN YENİ DÜZENLEME

Yönetmelikle birlikte, özel mülkiyette bulunmasına rağmen geçmişte resmi kurum, okul ya da sağlık tesisi gibi kamu hizmet alanı olarak planlanan ancak kamulaştırılamayan taşınmazlar için de yeni bir çözüm getirildi. Düzenlemeye göre, ilgili kamu kurumunun söz konusu alana artık ihtiyaç duymaması ve yetkili idarenin de onay vermesi halinde bu taşınmazlarda plan değişikliği yapılabilecek.

DEĞER ARTIŞINA KONU OLABİLECEK DEĞİŞİKLİKLER NELER?

Yönetmelikte, değer artışına neden olabilecek imar değişiklikleri açık şekilde tanımlandı. Buna göre, ada bazında en az 1000 metrekarelik alanlarda nüfus, yoğunluk, kat adedi veya fonksiyon artışı yapılması değer artışına konu olacak. Parsel bazında konut dışı fonksiyon değişiklikleri de kapsama dahil edildi. Ayrıca riskli yapılarda yüzde 20’yi aşan yoğunluk artışları da değer artış payı uygulaması kapsamında değerlendirilecek.
Taşınmazın plan değişikliği öncesi ve sonrası değeri, iki ayrı lisanslı gayrimenkul değerleme kuruluşu tarafından belirlenecek. Nihai değer artışına ise kıymet takdir komisyonu karar verecek. Değerleme giderlerinin malikler tarafından karşılanacağı belirtildi.

UZMANI AÇIKLADI: 100 BİN TL’LİK ARSA ÖRNEĞİ

Gayrimenkul Uzmanı Şenay Araç, CNN Türk canlı yayınında yeni imar düzenlemesinin nasıl işleyeceğini örnek üzerinden anlattı. Araç, düzenlemenin şehirlerde planlı gelişmeyi hedeflediğini belirterek, “Artık herkes kendi istediği gibi imar değişikliği yaptıramayacak” dedi.

Araç, değer artışının kamuya aktarılma yöntemini ise şöyle açıkladı:

“İmar değişikliği Resmî Gazete’de yayımlandı. Bu düzenleme, şehirlerin daha düzenli ve planlı gelişmesine katkı sağlayacak. Eğer imarlı bir taşınmaz yüzde 90 değer kazanıyorsa, bu artış kamuya aktarılacak. Örneğin Silivri’de 100 bin TL değerinde bir arsanız olduğunu düşünün. İmar değişikliğine başvurdunuz ve arsanızın değeri 200 bin TL’ye çıktı. Bu durumda değer artışının 90 bin TL’lik kısmı kamuya aktarılacak.”

“HAKSIZ KAZANÇ ÖNLENİYOR”

Gayrimenkul Uzmanı Şenay Araç, düzenlemenin temel amacının kontrolsüz imar değişikliklerini engellemek ve bu süreçte oluşan haksız kazançların önüne geçmek olduğunu belirtti. Araç, denetim mekanizmasının güçlü olacağına dikkat çekerek, “SPK denetleme uzmanları ve Bakanlığın kendi denetimleriyle süreç yakından takip edilecek. Araziniz değerlendiğinde, oluşan değer artışının yüzde 90’ını kamuya aktarmak zorundasınız. Bu uygulama hem imar değişikliklerinin önünü kesmek hem de haksız kazancı engellemek için getirildi,” dedi.
Araç, düzenlemenin spekülatif arazi toplama faaliyetlerini de sınırlayacağını belirterek şunları söyledi:
“İmara açılması beklenen bölgelerde arazi toplayıp, imar sonrası değerini katlayan spekülatif hareketlerin artık önüne geçilecek. Normalde değeri 1 olan bir arsanın imar sonrası 10’a çıkması gibi durumlar ciddi kazanç yaratıyordu. Yeni sistemle her şey tam denetim altına alınacak.”