Devletin elinde artık kömür yok: Kömür üretiminde devletin eli çekildi

KEMAL ÖZKURT - ÖZEL HABER - Yaklaşan kış mevsimi öncesi havaların soğumasıyla birlikte, özellikle doğalgazın ulaşmadığı bölgelerde kömür ve odun tedariğinde hareketlilik başladı. Ancak İzmir’deki katı yakıt piyasası, yaklaşan kış öncesinde yüksek maliyetler, daralan pazar hacmi ve denetim sorunları nedeniyle zorlu bir döneme giriyor. Piyasada yılbaşına doğru beklenen zamlar ve tüketicinin alım gücündeki düşüş, kaçak ve kalitesiz yakıt kullanımını artırma riskini beraberinde getiriyor. İzmir Odun Kömür Satıcıları Esnaf Odası Başkanı Mustafa Düzyol, sektördeki mevcut durumu ve yaklaşan riskleri değerlendirdi. Başkan Düzyol, devletin kömür üretiminden tamamen çekilmesiyle piyasadaki kontrolün kaybolduğunu belirterek, kalitesiz kömürlerin hızla piyasaya yayıldığı uyarısında bulundu. Mevcut durumda fiyatlara zam yapmadıklarını da ifade eden Düzyol, fiyatlarda yılbaşına doğru yüzde 30 civarında artış beklendiğini söyledi.

 YILBAŞI ZAMMI KAPIDA

Kış ayları öncesi kömüre bir zam yapmadıklarını belirten Düzyol, "Şu anda kömür fiyatlarında hiç bir değişiklik yok. Sebebi ise talep yok. Şehirde doğalgazın artmasından dolayı talepler azaldı. Esnafımızın elindeki kömürü satması için fiyatlarda değişiklik yapmadık. Piyasada şu anda yerli kömürün tonunun 9 bin TL, ithal kömürün ise 10 bin TL seviyelerinde. Bu fiyatların yılbaşına doğru kömür fiyatlarında yüzde 30 civarında bir artış yaşanmasını bekliyoruz" dedi. 

KÖMÜR ÖZEL SEKTÖRE GEÇTİ

Sektördeki asıl yapısal sorunun, devletin kendi kömür kaynaklarını kaybetmesi olduğunu belirten  Düzyol, "Sıkıntı şu ki, devletin şu anda ocaklarda kendi kömürü yok. Kömür ocaklarının hepsi satılmış durumda. İmbat ve Som gibi markalar başta olmak üzere, bu ocakları alanların çoğunu tanımıyoruz, bunlar kömürcü falan değiller. Sen bir kere kendi ocağını sattın mı, kontrol elinden çıkar. Örneğin, Som Kısraklar ocağını alan firma yılbaşında bırakacak. Sonra ne olacağı, devlete mi kalacağı, belli değil. Bu durum, bizim eskiden savunduğumuz 'yerli kömür alın' argümanını bile zayıflattı" diye konuştu. 

KALİTESİZ KÖMÜRE DEVLET ONAYI

Kalitesiz kömürlerin piyasada yaygınlaşmasının nedenlerine değinen Mustafa Düzyol, hükümetin bu konuda yanlış bir politika izlediğini belirtti. Düzyol, “Kalitesiz kömür konusunda hükümet yanlış yapıyor. Önüne gelen kömüre uygunluk belgesi verilmiş ama bize bunun bilgisi dahi verilmiyor. Kalitesi düşük kömürlerin kükürt oranı yüksek olur. Buna rağmen bu kömürler torbalanarak piyasaya sürülüyor ve Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından izin belgesi alabiliyor. Bu belgeler nasıl veriliyor biz de anlamış değiliz. Biz çözemediysek vatandaş nasıl çözecek bilemiyorum” diye konuştu. Düzyol, kükürt oranı sınırının da gevşetildiğini hatırlatarak, “Önceden kükürt oranı 1’in üzerindeyse o kömüre uygunluk belgesi verilmiyordu. Ancak geçen yıl bu oran 2’ye çıkarıldı. Böylece kalitesi düşük kömürlerin önü açıldı, insanlar da dolaylı olarak kalitesiz kömüre yönlendirildi” dedi.

VATANDAŞ TONLA DEĞİL KİLO İLE ALIYOR

Ekonomik zorluklarla beraber artan fiyatlar nedeniyle vatandaşların artık tonlarca kömür alamadığını belirten Düzyol, "Eskiden en fakirimiz bile kış için belli bir miktar stok yapardı. Şimdi bir ton kömür vatandaş için karşılanamaz bir meblağ. Bu yüzden vatandaşlar, bir ton yerine sadece günlük ihtiyacı karşılayacak şekilde, birer torba alıp geliyorlar" dedi. Bu 'mikro alım' davranışının, kış ortasında yaşanabilecek lojistik aksaklıklar veya ani soğuklar durumunda büyük bir krize yol açabileceğini belirten Düzyol, devletin elinde de stok kalmadığı için piyasada oluşacak boşluğun daha kalitesiz kömürlerle doldurulacağını öngördü.

YARDIM TORBALARINDA KALİTESİZ KÖMÜR VAR

Devlet tarafından dağıtılan sosyal yardım torbalarının kalitesiz olduğuna da dikkat çeken Düzyol, "Vatandaşın şikâyetçi olduğu gibi, devletin dağıttığı yardım torbaları ne yazık ki sahte. Şehre girmesi yasak olan, kalitesi düşük kömürler var. Bunlar Çanakkale ve Balıkesir gibi ocaklarla anlaşılarak, boş devlet torbalarına konuluyor ve şehre dağıtılıyor. Kalitesi düşük bu yakıtlar, doğal olarak hava kirliliği yaratır. Bu dağıtımı Kaymakamlıklar yapıyor" dedi. Oda olarak Valiliğe yaptıkları resmi başvurunun yanıtsız kaldığını da belirten Düzyol, "Valiliğe resmi müracaat ederek, Vakfın aldığı fiyattan daha ucuza vermeye ve dağıtımı tüm esnafımız aracılığıyla yapmaya razı olduğumuzu söyledik. Esnafımız bu sayede iş yapacak. Ancak cevap bile vermiyorlar" diye konuştu. Düzyol, bu karmaşadan çıkışın tek yolu olarak ise, devletin kömür üretimini ve torbalamasını yeniden kendi kontrolüne almasını ve eski sisteme dönülmesi gerektiğini söyledi.