EDMİB’ten deri israfı uyarısı

KEMAL ÖZKURT - Ege Deri ve Deri Mamulleri İhracatçıları Birliği (EDMİB), Kurban Bayramı öncesinde düzenlediği basın toplantısıyla kurban derilerinin doğru yöntemlerle toplanarak ekonomiye kazandırılması çağrısında bulundu. Her yıl milyonlarca hayvanın kesildiğini ancak derilerin büyük kısmının israf edildiğini belirten EDMİB Başkanı Erkan Zandar, “Bugün 1 milyon büyükbaş, 2,5 milyon küçükbaş hayvan kurban ediliyor. Bu derilerin yüzde 40’ı yüzüm hataları nedeniyle çöpe gidiyor. Oysa bu hammaddeden yüksek katma değerli ürünler üretip ihraç etme şansımız var” dedi. Deri kayıplarının önüne geçmek için yeni bir adım daha atılacağını aktaran EDMİB Başkan Yardımcısı Halil Gündoğdu ise, İzmir’de pilot bölge uygulamasıyla kasaplara yönelik bir sertifikasyon sistemi başlatmayı planladıklarını duyurdu. Gündoğdu, bayram süresince sertifikalı kasaplarla çalışarak derilerin doğru şekilde yüzülmesini ve korunmasını hedeflediklerini söyledi.

ÜRETİCİ İTHAL DERİYE YÖNELİYOR

 Üreticilerin daha düzgün olması sebebiyle ithal deriye yöneldiğine dikkat çeken Zandar, "Türkiye'de üretim yapan bir fabrika kurban derisi alıp işleyerek para kazanmayı hedefleyemiyor. Neden? Çünkü kalitesiz deri geleceği aşikar. Onun yerine düzgün bir şekilde yurt dışından gelen hayvan postunu işleyerek kullanmayı tercih ediyor. Hayvanların derileri dikkatli bir şekilde yüzülmediğinde maalesef ekonomiye kazandırılamıyor. Bugün 1 milyon büyükbaş 2 buçuk milyon küçükbaş hayvan kurban ediliyor. Kurban edilen hayvanların derilerinin yaklaşık yüzde 40'ı yanlış yüzülme yüzünden çöp oluyor. Özellikle küçükbaş hayvanlardan elde edilen deriler deri konfeksiyon ürünleri şeklinde ihraç olup kilogramda 150 doların üzerinde katma değer sağlıyor. Türkiye'nin bugün ihracat rakamları 2024 yılında bu alanda yüzde 10’a varan bir kayıp yaşanmıştı. 2025 yılı ise yüzde 5’lik bir kayıpla devam ediyor. Ancak deri konfeksiyonda bir artış söz konusu. Çünkü katma değer yükseldikçe bizim ihracat şansımız da artıyor. Deri konfeksiyona bu kadar önem verdiğimiz bir dönemde, bu yıl küçükbaş hayvan derilerinin tamamının çöpe gideceği konuşuluyor. Bu durum bizi son derece endişelendiriyor. Bizim mutlaka daha kaliteli hammaddeyi bu üreticilere sunmamız lazım. 2,5 milyon hayvan ciddi bir rakam. Deri konfeksiyonunda, yani küçükbaş hayvanda bu sayı çok önemli bir büyüklüğü temsil ediyor. Bu kadar çok hammadde çöpe gidecek olursa, bu gerçekten bizi üzüyor" diye konuştu. 

SERTİFİKASYON SİSTEMİ GETİRMEYİ PLANLIYORUZ

Yanlış kesim ve korunmama nedeniyle ciddi oranda derilerin çöpe gittiğini ifade eden Başkan Yardımcısı Halil Gündoğdu, "Bir büyük başta ortalama 4 metrekare bir deri çıkıyor. Toplamda 2 milyon metrekarelik bir deri kaybından bahsediyoruz. Bu kayıpla 3 milyon adet deri bayan çantası, 10 milyon çift ayakkabı üretilebilir. Mamül hâline geldiğinde ise 3 ila 5 milyar TL arasında bir ekonomik kayıptan bahsediyoruz. Biz kendi milli servetimiz olan derileri çöpe atarken, bir yandan da ithalat yapmak zorunda kalıyoruz. Çünkü fabrikaların, jelatin ve kolajen üretimi için yaptığı yatırımlar nedeniyle bu tesislerin çalışması gerekiyor" dedi. Gündoğdu, kesim yapmak için belediyelere başvurarak izin alan kasapların İzmir'de pilot bölge oluşturarak bayram süresi boyunca sertifikasyon çalışması yapmayı planladıklarını açıkladı. 

HER YIL DAHA ÇOK ARTIYOR

Her yıl Kurban Bayramı öncesi uyarılar yapmalarına rağmen deri kaybının daha fazla arttığını belirten Gündoğdu, "Çünkü hiçbir hayvan sadece derisi için kesilmiyor. Kurban sahiplerinin tek amacı ete ulaşmak. Hayvan sahiplerine sesleniyoruz: Siz ete ne kadar önem veriyorsanız, bu deri de bizim için o kadar önemli. Bu bilinci hep birlikte oluşturmalıyız. Yapacağınız işlem çok basit; Koyun ham derileri için 2 Kg, sığır cinsi ham deriler için 6 Kg kaba tuz deriye iyice yayılmalıdır. Bağırsaklar temizlenip, tuzlanarak plastik bir torbaya konulmalıdır. Ham deri ve bağırsaklar hayır kurumlarına teslim edilene kadar serin ve gölge bir yerde muhafaza edilmelidir. Ham deri hayvandan ayrıldıktan sonra üzerinde et parçalanmamalıdır. Ham deri tuzlandıktan sonra naylon poşete konulmamalı ve açık havada muhafaza edilmelidir" ifadelerini kullandı.