EZZİB’in hedefi 1 milyar dolar!

NURETTİN BAKİ

Zeytin ve Zeytinyağı sektörü, 2022 yılına başarılı bir giriş yaptı. Türkiye’nin geleneksel ihracat sektörlerinden Zeytin&Zeytinyağı Sektörü ocak ayında Türkiye genelinde yüzde 135’lik ihracat artışıyla, Türkiye ihracat artış rekortmeni olurken, Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatçıları Birliği ocak ayında yüzde 245’lik ihracat yükselişi yakaladı.Zeytin&Zeytinyağı sektörü dostu basın mensuplarıyla ‘Sohbet Toplantısı’nda bir araya gelen Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatçıları Birliği(EZZİB) Başkanı Davut Er, 2021 yılını değerlendirerek 2022 yılı hedeflerine ilişkin değerlendirmelerde 5 yıllık hedefin 1 milyar dolar olduğunu ifade etti.

150 MİLYON DOLAR İHRACAT

Sektörün 2020/21 sofralık zeytin ihraç sezonunda, ihracat miktarının yüzde 5 artış ile 88 bin ton, tutarda ise yüzde 3 artışla 150 milyon dolara tekabül ettiğini belirten Er, aynı zamanda sofralık zeytin ihracatının ise 114 milyon dolar siyah, 36 milyon dolar ise yeşil zeytin ihraç edildiğini belirtti. Aynı zamanda sofralık zeytin ihracatında öne çıkan ülkeleri sıralayan Er, "Almanya, Irak, Romanya, ABD ve Bulgaristan olarak sıralanmakta” dedi. Zeytinyağı ihracatına ilişkin ise Er, “1 Kasım 2020 – 31 Ekim 2021 tarihleri arasında 44 bin ton zeytinyağı ihracatı karşılığı 134 milyon dolar döviz geliri elde ettiğimizi görüyoruz. Türkiye’nin zeytinyağı ihracatı 2019/20 sezonunda 45 bin 389 ton karşılığı 110 milyon 238 bin dolar olarak kayıtlara geçmişti. 2020/21 sezonu ihracatı miktar bazında yüzde 3’lük düşüşe karşın, değer bazında yüzde 22’lik artış gösterdi. 2020/21 sezonunda en çok zeytinyağı ihraç ettiğimiz ülkeler ise, ABD, İspanya, Japonya, İran ve Suudi Arabistan olarak sıralanmakta. Türkiye’nin 2020/21 sezonundaki 8,8 milyon dolarlık prina yağı ihracatı da eklendiğinde Türk zeytincilik sektörünün toplam ihracatı 294milyon dolara ulaştı ve toplam 159 ülkeye zeytin-zeytinyağı ihracatı gerçekleştirilmiş oldu. Elimizde ayrıca içinde bulunduğumuz 2021/22 sezonuna ait güncel zeytin ve zeytinyağı ihracat rakamları mevcut, bu bilgileri de kısaca paylaşmak istiyorum. Zeytinyağı ve sofralık zeytin ihracatında hedefimiz, ambalajlı ürün ihracatını artırmak ve ilk etapta 500 milyon dolar ve önümüzdeki beş yıl içerisinde 1 milyar dolar dövizi ülkemize kazandıracak konuma gelmek” ifadelerini kullandı.

İSPANYA BELİRLEYİCİ

Aynı zamanda sektöre dair problemlere değinen Er, Dünya genelinde ortalama 3,2 milyon ton civarındaki zeytinyağı üretimin yüzde 50’sinden fazlasını tek başına İspanya ürettiğini ve fiyat belirleyici olduğunu söyledi. Er, “İspanya, sofralık zeytin ve zeytinyağı sektöründe tek başına fiyat belirleyici olmakta ve piyasayı kontrol altında tutmaktadır. Bununla birlikte, rakip üretici ülkelerde zeytin ve zeytinyağı üreticileri önemli ölçüde destekleniyor. Zeytin ve zeytinyağı sektörüne yönelik pozitif ayrımcılığın devam ettirilerek önümüzdeki yıllarda ürünlerimize yönelik desteklemeler devam ettirilmelidir. İtalya, İspanya gibi AB üyesi rakiplerimizle rekabet edebilme ihtiyacına binaen, küresel iklim değişikliği elverdiği ölçüde önümüzdeki yıllarda üretimin daha da artacağından hareketle, ülkemizde üreticilere sağlanan prim desteğinin AB’ye nazaran düşüklüğü de dikkate alınarak tüm ürün grupları bazında ihracatta sağlanan DFİF desteklerinin devam ettirilmesi gerektiğini düşünüyoruz. Ancak, dünya piyasalarında rekabet ettiğimiz İspanya, İtalya, Yunanistan gibi AB ülkelerindeki doğrudan-dolaylı desteklerle mukayese edildiğinde, ülkemizdeki desteğin düşük düzeyde kaldığını düşünmekteyiz” ifadelerini kullandı.

PEKİ YA KOTA?

AB'nin Türk zeytinyağına uyguladığı kotanın sektör ihracatının önünde engel teşkil ettiğini söyleyen Er, pazarda ciddi avantajlar elde edileceğini belirtti. Er,“Gümrük Birliği Anlaşması çerçevesinde Avrupa Birliği Türk zeytinyağına gümrük vergisiz olarak yıllık 100 ton düzeyinde kota tanımıştır. Fas, Tunus gibi diğer üretici ülkelere çok büyük miktarlarda vergisiz ihracat avantajları tanınmakta. AB ve Türkiye arasındaki Gümrük Birliği anlaşmasının güncellenmesi görüşmeleri çerçevesinde AB’nin ülkemize uygulamakta olduğu zeytinyağı gümrük vergisinin sıfırlanması ya da Avrupa Birliği'nden zeytinyağı için en az 30.000 tonluk bir kota alınmasının Türk Zeytin ve zeytinyağı sektörünün geleceği için çok faydalı olacağı görüşündeyiz. Diğer yandan; AB ve Gümrük Birliğinden ayrılan İngiltere ile ülkemiz arasındaki STA kapsamında müzakerelerin devam ettiği bu günlerde, ülkemiz için stratejik bir öneme sahip olan zeytin-zeytinyağı sektörüne müzakerelerde öncelik tanınması gerektiği ve Türkiye’den İngiltere’ye zeytinyağı ihracatında gümrük vergisinin sıfırlanmasının hemen hemen bütün ihtiyacını İspanya, İtalya gibi AB ülkelerinden karşılayan ve yıllık ortalama 70 bin ton zeytinyağı ithal eden İngiltere pazarında ülkemizin önemli bir pay edinmesini sağlayacağını düşünüyoruz” şeklinde konuştu.

KDV İNDİ, TÜKETİM ARTABİLİR

Türkiye, zeytinyağı üreticisi ülkeler arasında en az zeytinyağı tüketen ülke olduğunu belirten EZZİB Başkanı Davut Er, “Kişi başı tüketim Yunanistan’da 20 kg’ı geçerken bizde 2 kg’ın altında. Sağlıklı bir yağ olan zeytinyağının Türkiye’de tüketiminin 5 kg’a ulaşması gerektiğine inanıyoruz. 13 Şubat 2022 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan Cumhurbaşkanı Kararı ile pek çok gıda ürünüyle birlikte Zeytin ve zeytinyağında da KDV yüzde 1’e indirildi. Bu çerçevede, söz konusu indirimin iç piyasada tüketiciler nezdinde olumlu karşılık bulacağına inanıyoruz” diye konuştu.