Kış ayları pazara zam getirecek

KEMAL ÖZKURT – ÖZEL HABER - Türkiye, sebze ve meyve fiyatlarındaki sürekli tırmanışla mücadele ederken, yaklaşan kış ayları yeni zam dalgalarının habercisi oldu. Tarımsal üretimde yaşanan maliyet artışları, nakliye giderleri ve döviz kuru baskısı, tarladan çıkan ürünlerin tüketiciye ulaşana kadar katlanarak artmasına neden oluyor. Bu durum, hem vatandaşın alım gücünü zorluyor hem de fiyat artışlarının muhatabı olarak görülen pazarcı esnafını zor durumda bırakıyor. İzmir Pazarcılar Esnafı Odası Başkanı Hamdin Erişen, kış öncesi tabloya dair endişeli olduklarını belirterek “Kış ayları geliyor, ben pahalı olacağını düşünüyorum. İlaç, mazot, işçilik… Bunların hepsi maliyeti artırıyor” ifadelerini kullandı. Ürünün tarladan tezgâha ulaşana kadar birçok el değiştirdiğini hatırlatan Erişen, “Kamyoncu ağlıyor, üretici ağlıyor, alıcı ağlıyor. En sonunda vatandaşın karşısında biz kalıyoruz” dedi.

ARTAN GİRDİ MALİYETLERİ

Kış aylarına girerken sebze fiyatlarının seyri hakkında beklentilerini paylaşan Erişen, fiyatların yükselmesini öngördüğünü belirtti. Özellikle narenciye grubuna dikkat çeken Erişen, geçen yıla oranla yaşanan don olayları nedeniyle portakaldır, limondur, mandalinadır gibi ürünlerin etkilendiğini, seradan çıkan sebzelerin ise bu tür doğa olaylarından ziyade artan girdi maliyetlerinden etkileneceğini belirtti. Başkan Erişen, “Kış ayları geliyor. Kasım sonlarına doğru zaten her şey belirlenecek. Ben pahalı olacağını düşünüyorum. İlaçtır, mazottur, işçiliktir; bunlar maliyeti etkiliyor” dedi. Ürünün tarladan çıkıp tezgâha gelene kadar birçok aşamadan geçtiğini belirten Erişen, “Kamyoncu ağlıyor, üretici ağlıyor, alıcı ağlıyor... En sonunda hep pazara geliyor ve vatandaşın karşısında muhatap biz olduğumuz için fırçayı biz yiyoruz. Vatandaş da haklı. Bu ekonomi baştan düzelmezse bu işler biraz pahalı olur” diye konuştu. 

HAL YASASI ÇÖZÜM OLUR MU?

Hükümetin yeni Hal Yasası taslağı ile aracı sayısını azaltma ve stokçuluğu cezalandırma yönündeki adımlarını değerlendiren Erişen, yasanın başarıya ulaşması için sistemin baştan sona denetlenmesi gerektiğini savundu. Sadece haldeki fiyatları kontrol etmenin yeterli olmayacağını belirten Erişen, bu denetimin marketleri de kapsaması gerektiğini belirterek şu ifadeleri kullandı: “Hükümet en baştan başlayarak, sonuna kadar her şeyi denetlemesi lazım. Yani topraktan tüketiciye gelene kadar. Ancak o zaman bu yasa işe yarar. Bir sisteme oturtması lazım her şeyi. Marketlere de aynı kontrolün olması lazım ki denge olsun. Eğer bunlar dengelenmezse, sen beni kontrol ediyorsun, öbür taraf istediğini yapıyor, bu sistem tutmuyor. Üreticinin masrafı ne, nakliye ne, pazarcı veya marketin yüzde kaç kazanması lazım? Öyle bir sistem oturtulmalı ve bazı rantçılara iyi bir ceza yazılması lazım.” 

ŞAKA GİBİ FİYATLAR

Son günlerde market raflarında dahi görülen yüksek fiyatları eleştiren Erişen, özellikle lüks tüketim ürünü sayılan bazı sebzelerde görülen rekor artışlara değindi. Bir markette kuşkonmazın 549 TL’den satıldığı yönündeki haberi hatırlatan Erişen, bu tür fiyatlandırmaların mantık dışı olduğunu ve fırsatçılık içerdiğini kaydetti. Erişen, “Bir sebzenin fiyatı 500 lira olur mu? Vallahi fırsatçılık yapıyorlar. Gerçekten şaka gibi fiyatlar” dedi. 

PAZARLARIN YÜZDE 40’I BOŞ

Başkan Erişen, toplumda yerleşen ‘pazarcı zengin’ algısının yanlış olduğunu, esnafın içinde bulunduğu ekonomik zorluğu ve yüksek risk altında çalıştığını rakamlarla aktardı. Erişen, “Vatandaşlar cebimizdeki parayı görünce hepsini kazanç zannediyor. Bizim babamızın çiftliği yok ki, biz de alıp satarız. Pazarların zaten yüzde 40’ı artık boş, adamlar ağlıyor. Zarar ediyoruz, yapamıyoruz diyorlar” dedi. Pazarcıların, vatandaşın mağdur olmaması ve AVM’lere mecbur kalmaması için gerektiğinde sermayelerine dahi satış yaptıklarını da sözlerine ekledi.

KALAN MALLARI KENARA BIRAKIN

Erişen, alım gücündeki düşüşün sonuçlarının pazar yerlerinde de gözlemlendiğini belirterek pazar ürünlerine zam gelmeye devam ettiği takdirde gün sonunda atık toplayan vatandaşların sayısının artmasını beklediğini ifade etti. Erişen, israfın önüne geçilmesi amacıyla pazarcı esnafına önemli bir tavsiyede bulundu. Erişen, esnaftan, kalan ve dökülecek durumda olan ürünleri çöp yerine bir kenarda, kasa halinde bırakmalarını isteyerek “Böyle dökmeyin, dağıtmayın. Koyun bir kenara. Akşam gelen insanlar dilenci değil. Normal vatandaş. Durumu olmadığı için geliyor” ifadelerini kullandı.