Reklam Kurulu’ndan 92,4 milyon lira karanlık ticari tasarımlar cezası

2024 yılıyla ilgili reklamların denetimi, tüketici hakları, aldatıcı ticari uygulamalar ve sektörel düzenlemeleri içeren "Reklam Kurulu Raporu", Ticaret Bakanlığı tarafından yayımlandı.

Raporda yer alan verilere göre, Kurul son dönemde reklam ve tanıtım sektöründe tüketicileri yanıltan ya da yasak olan reklamları, 2024'te de merceğe aldı.

Çoğunlukla internet arayüzlerinde bulunan ve tüketicilerin çıkarına uygun olmayan seçimlere yönlendiren, aldatan veya manipüle eden uygulamalar olarak tanımlanan "Karanlık ticari tasarımlar", dijital pazarların yükselişiyle Kurulun radarına girdi. Bu konunun tüketicilerin ekonomik davranışını bozacak nitelikler taşıdığı belirlendi.

FALCIDAN YASA DIŞI BAHİS REKLAMLARINA

Falcı, medyum, astrolog ile yasa dışı bahis ve kumar oyunlarının reklamları da yasaklanan tanıtımlar arasında bulunuyor. Reklam Kurulu’nda görüşülen dosyalar sektör bazında ele alındığında, 2024'te karanlık ticari tasarımlar, indirimli satışlar, reklamı yasak olan hizmetler gibi şikayet konularının ağırlıklı olduğu "diğer mal ve hizmetler" sektörü ilk sırada yer aldı.

Bu çerçevede, sektöre yönelik 533 dosyada aykırılık tespit edildi. Bunların 345'ine reklamı durdurma, 188'ine de idari para ve durdurma cezası verildi. Böylece, "diğer mal ve hizmetler" sektörü kapsamında incelenen aykırı reklamlara 92,4 milyon lira idari para cezası uygulanmış oldu.

GÜZELLİK SALONLARI DA RADARA ALINDI

Diğer mal ve hizmetler sektörünün ardından, 423 dosya ile sağlık sektörü reklamları geldi.

Ayrıca, geçen yıl radarına güzellik salonları reklamlarını da alan Kurul, bu kapsamda 87 dosya üzerinde inceleme çalışmaları yürüttü.

Sağlık sektöründe mevzuata aykırı olduğu tespit edilen 236 reklam için durdurma kararı alınırken, 187'si için idari para ve durdurma cezası uygulanmasına karar verildi.

Reklam Kurulu, geçen yıl sağlık sektöründeki aykırı reklamlara 87,8 milyon lira idari para cezası kesilmesini kararlaştırdı.

GIDA SEKTÖRÜ DE CEZALARDAN PAYINI ALDI

Kurulun, 2024'te gündemini oluşturan ve en yoğun başvuru alan sektörlerinden bir diğeri gıda sektörüne yönelik reklamlar oldu.

Bu sektörde, söz konusu dönemde Kurul gündeminde 100'ü "takviye edici gıda" reklamı olmak üzere, toplam 284 dosya görüşüldü. Bunlardan 253'ü mevzuata aykırı bulundu. Öte yandan 31 dosyada ise aykırılık görülmedi.

Gıda sektöründe aykırı olduğu tespit edilen 92 reklama durdurma, 161'ine de ceza uygulanmasını kararlaştıran Kurul, reklamlara 38,2 milyon lira idari para cezası kesti.

BİRÇOK SEKTÖRE MİLYONLARCA LİRA CEZA KESİLDİ

İdari para cezası verilen diğer sektörler arasında 17,5 milyon lirayla kozmetik ve temizlik ürünleri, 12,7 milyon lirayla dayanıklı tüketim malları ve teknoloji, 9,2 milyon lirayla iletişim, 5,5 milyon lirayla finansal hizmetler, 4 milyon lirayla tütün ve alkol ile 2,8 milyon lirayla turizm yer aldı. Bu dönemde örtülü reklamlar için de 7,1 milyon lira ceza kesildi.

Öte yandan, yasa dışı bahis ve kumar reklamına da 6 milyon lira ceza kesildi.

SOSYAL MEDYA REKLAMLARININ ÇOĞUNLUĞU INSTAGRAMDA

Kurul, dijitalleşmenin yaygınlaşmasıyla reklamların yoğunlaştığı başka bir alan olan sosyal medyada paylaşılan reklamları da incelemeye aldı. Yürütülen çalışmalar kapsamında, dijital mecralara ilişkin görüşülen 1917 dosyadan 707'sini sosyal medyadaki reklamlar oluşturdu. Söz konusu reklamların yaklaşık yüzde 84'ünün Instagram'da yer aldığı tespit edildi. Bu mecrada 592 reklam, Kurulun gündemine geldi. Sosyal medyadaki reklamlara bakıldığında Instagram'ı 48 ile Facebook, 46 ile Youtube, 12 ile X, 6 ile TikTok ve 3 ile LinkedIn takip etti.