Şaşırtan tasarruf haritası: Küçük iller dövizle yarışıyor

Türk Lirası (TL) mevduatlar nominal büyüme göstermesine rağmen, Türkiye'deki tasarruf sahiplerinin tercihi dövizden yana olmaya devam ediyor. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) tarafından yayımlanan Fintürk verileri, bu eğilimi rakamlarla gözler önüne sererken, il bazında ortaya çıkan tablo ise tüm ezberleri bozdu. İç Anadolu'nun küçük illeri, döviz birikim oranlarında İstanbul, Ankara ve İzmir gibi metropolleri geride bırakarak zirveye yerleşti.

MEVDUAT HACMİ GENİŞLİYOR, AMA HANGİ PARA BİRİMİYLE?

Eylül 2024 sonu itibarıyla Türkiye'deki toplam mevduat hacmi, güçlü bir yükselişle 23 trilyon 234,2 milyar liraya ulaştı. Ancak bu büyümenin niteliği dikkat çekici. Verilere göre, döviz cinsi mevduatlar, TL karşılığı nominal olarak yüzde 47.1 gibi çarpıcı bir oranda büyüyerek, toplam mevduat içindeki payını yüzde 36.64 seviyesine yükseltti.

Daha da önemlisi, enflasyondan arındırılmış reel hesaplama yapıldığında, TL mevduat hacmi son bir yılda yalnızca yüzde 3 oranında artış gösterirken, döviz mevduatı tam yüzde 10.4 oranında genişledi.

Muhabir Notu: Bu reel büyüme farkı, tasarruf sahiplerinin TL'de kalma konusundaki isteksizliğini ve birikimlerini enflasyon karşısında koruma arayışını net bir şekilde gösteriyor. Ekonomistler, bu durumun temel nedeninin yüksek enflasyon beklentileri ve finansal istikrara yönelik algılar olduğunu belirtiyor.

ŞAŞIRTAN HARİTA: İÇ ANADOLU ZİRVEDE!

BDDK'nın il bazında yaptığı detaylı analiz, Türkiye'nin tasarruf haritasında beklenmedik bir tablo çizdi. Döviz mevduatının toplam mevduat içindeki payı incelendiğinde, genellikle yüksek ticaret hacmi ve uluslararası ilişkileriyle bilinen büyük şehirlerin aksine, İç Anadolu Bölgesi'ndeki iller ön plana çıktı.

DÖVİZ BİRİKİMİNDE ZİRVENİN SAHİPLERİ

Listenin ilk üç sırasında yer alan bu illerin, toplam mevduatlarının yarısından fazlasını döviz hesaplarında tutuyor olması, sektör profesyonellerini dahi şaşırttı. Bu yüksek oranlar, bölgesel ekonomik dinamikler, yüksek yurt dışı gelir transferleri ya da yerel yatırımcıların risk algısının farklılaşması gibi etkenlerle açıklanabilir.

DÖVİZ ORANI EN DÜŞÜK İLLER: DOĞU VE GÜNEYDOĞU'DAN ÖRNEKLER

Öte yandan, döviz mevduatına en az rağbet gösteren iller ise ağırlıklı olarak Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinden çıktı.

TL Tercihinin Öne Çıktığı İller:

Ardahan: yüzde 20.2

Şanlıurfa: yüzde 23.6

Bitlis: yüzde 23.6

Bu illerde döviz oranının görece düşük kalması, bölgesel ticaret ve yerel ekonomik faaliyetlerin TL odaklı olmasına veya finansal okuryazarlık, döviz erişimi gibi farklı sosyo-ekonomik faktörlere işaret edebilir.

BDDK'nın yayımladığı bu veriler, Türkiye genelinde tasarruf eğilimlerinin TL aleyhine işlediğini ve enflasyonist ortamda dövizin bir 'güvenli liman' olarak algılandığını bir kez daha teyit ediyor. Merkez Bankası'nın ve ekonomi yönetiminin, TL'yi yeniden cazip hale getirme çabalarının hız kesmeden devam etmesi gerektiği, mevduat haritasındaki bu çarpıcı tablonun en önemli mesajı olarak öne çıkıyor.