Tarımda işler şansa ve soğuğa kaldı

BERKAY ERDEN / ÖZEL HABER - İklim değişikliği nedeniyle tarımda olumsuzluklar yaşanmaya devam ediyor. Kavurucu sıcaklıklar ve su kıtlığı ile zor dönemler geçiren tarım sektörü, kıştan da beklediğini alamadı. Meteoroloji Genel Müdürlüğü verilerine göre mevsim ortalamasının 3-5 derece üzerinde seyreden hava sıcaklıkları nedeniyle marul gibi kış sebzelerinin ve meyve ağaçlarının soğuk ihtiyacının yeterince karşılanmadığını belirten Ziraat Mühendisleri Odası (ZMO) İzmir Şube Başkanı Dr. Hakan Çakıcı, bu durumun üretimde ve pazarda dengesizliğe neden olduğunu söyledi. İklim koşullarının artık öngörülemez olduğunu ve ekim tarihini değiştirmenin soruna çözüm olmadığını vurgulayan Çakıcı, “Çiftçinin işi çoğu zaman şansa kalıyor” dedi.

SICAK HAVA PAZARIN DENGESİNİ BOZUYOR

Yüksek hava sıcaklığı nedeniyle kışlık ürünlerin erken geliştiğine dikkat çeken Çakıcı, bu durumun pazar dengesini bozduğunu söyledi. Hızla gelişen ürünlerin bir anda pazara çıkması sonucu arkasından bir arz boşluğu oluştuğunu belirten Çakıcı, “Şu anda sahada sıcaklıkların mevsim normallerinin üzerinde gittiğini görüyoruz. Geçen yıl da aynı durum yaşanmıştı. Kış sebzeleri erken gelişince pazara erken geliyor, ürün çok olunca fiyatlar düşüyor fakat erken gelen ürün tükendiğinde bu kez yeni ürün olmuyor. Amacımız ürünlerin parti parti pazara gelmesi, böylece süreklilik sağlanması. Kışlık sebzelerde marul gibi soğuk ihtiyacı olan ürünlerde sıcaklık yüksek giderse üretim sıkıntıları yaşanabilir. Sıcak gittiği için çabuk gelişme oluyor, ürün bir anda pazara çıkıyor ve pazar dengesi bozuluyor. Ürün bir anda biterse yeni ürün gelene kadar boşluk oluşuyor. Sadece sebzeler değil, meyveler de soğuklama ihtiyacı duyar. Son yıllarda kışların sıcak geçmesi meyve verimini düşürdü; ağaçlar erken uyanıyor, erken uyandığındaysa dona yakalanıp zarar görüyor. Bu mevsimde yeniden çiçek açan ağaçlar bile görüyoruz” diye konuştu.

EKİM TARİHİNİ DEĞİŞTİRMEK ÇÖZÜM DEĞİL

Ekim tarihlerini ötelemenin sorunu çözmeyeceğini aktaran Çakıcı, geçen yıl yağmur bekleyen buğday üreticilerinin kuru toprağa dikim yapmak zorunda kaldığını hatırlattı. Çiftçinin işinin şansa kaldığını dile getiren Çakıcı, “Aslında yapabilecekleri çok bir şey yok. Öngörü kapasitemiz yetersiz olduğu için üretici normal ekim dikim zamanını neyse o dönemde uygulamaya devam etmek zorunda. Ekim tarihlerini ötelemenin bir garantisi yok. Geçen yıl buğday üreticileri yağmur bekledi, yağmayınca kuru toprağa ekmek zorunda kaldılar. Sonra yağış başladı ama iş işten geçti. Yani ‘erken ekeyim – geç ekeyim’ diye bir çözüm yok; ekim yine normal zamanında yapılacak. Çiftçinin işi çoğu zaman şansa kalıyor” ifadelerini aktardı.

ÖNLEMLER VAR AMA MALİYETLİ

İklim koşullarının olumsuz etkilerinden korunmak için yöntemler olduğunu ancak bunların yüksek maliyetli olduğunu ifade eden Çakıcı, her üreticinin bu çözümleri uygulamasının mümkün olmadığını belirtti. Her ürünün serada yetiştirmeye uygun olmadığını söyleyen Çakıcı, “Sera için genelde ‘dona karşı korur’ diye düşünülür ama bu kez sera içindeki sebze fazla sıcaktan zarar görebiliyor. Kışın ortasında serada kışlık sebzeyi sağlıklı yetiştirmek zor. Marul gibi kısa sürede ürün verenler serada yapılabiliyor ama bütün ürünler seraya taşınamaz; maliyet çok yüksek olur ve açık tarımdaki üreticiyle rekabet edilemez. Bazı koruyucu tedbirler mümkün: don olayına karşı sisleme sistemleri, doluya ve güneş yanığına karşı gölgeleme sistemleri gibi. Meyve bahçelerinde bu tür yatırımlar yapılıyor ama her üreticinin uygulaması mümkün değil. Büyük alanlarda bu tür yatırımlar çok maliyetli” dedi.

ÜRETİCİ RİSK ALACAK

Değişen yağış rejimi nedeniyle su sorunun tarımı etkilemeye devam ettiğini dile getiren Çakıcı, kar yağmadığı sürece istenilen su miktarına sahip olunamayacağını söyledi. İklim koşullarının öngörülemez hale gelmesi nedeniyle “Üretici risk alacak” diyen Çakıcı, açıklamalarını şu şekilde noktaladı: “Su konusu ise ayrı bir sıkıntı. Barajlarda geçmiş yıllardan biriken eksikler var. Bu yıl çok yağsa bile, örneğin bizim için Tahtalı Barajı yine çok dolu görünmeyecek çünkü uzun süredir yüzde 5’in altına kadar düştü. En azından gelecek yaza yetebilecek kadar dolması için yağışa ihtiyaç var. Kar yağmaması yeraltı sularını da besleyemiyor. Şu an yağmur suyuna yükleniyoruz ama bu yeterli olmuyor. O yüzden şimdiden bir şey söylemek zor; umarım kötü bir tabloyla karşılaşmayız. Sonuç olarak, bu kış her türlü durumla karşılaşabiliriz. İklim belirsizliği yüksek, o yüzden üretici yine bildiğini yapacak, risk alacak. Tarım sigortaları da bu nedenle önemli. İklim koşulları artık tamamen öngörülemez hâle geldi.”