TÖK ve TÜKON Bakanlığın kapatma kararını yargıya taşıdı 

Ticaret Bakanlığı Tüketicinin Korunması ve Piyasa Gözetimi Genel Müdürlüğü’nün aldığı yeni düzenleme, Türkiye genelinde büyük tartışma yarattı. Bakanlık kararıyla, 19 büyükşehirdeki 45 ilçede faaliyet gösteren 64 Tüketici Hakem Heyeti’nin sayısı 23’e düşürüldü. Ayrıca 41 heyet, 1 Ekim 2025’ten itibaren yeni başvuru kabul etmeyecek ve 1 Ocak 2026 itibarıyla tamamen kapatılacak.

Kararın ardından Tüketici Örgütleri Konfederasyonu (TÖK) ve Tüketiciler Konfederasyonu (TÜKON), uygulamanın hukuka aykırı olduğunu belirterek yargıya başvurdu. Konfederasyonlar, yürütmenin durdurulması ve kararın iptali için dava açıldığını duyurdu.

Kararın tüketici haklarına etkisi

1995 yılından bu yana milyonlarca tüketici, Tüketici Hakem Heyetleri aracılığıyla ücretsiz ve hızlı şekilde hak arayabiliyordu. Ancak Bakanlık kararı, bu sistemin temel işlevlerini zayıflatıyor. Tüketiciler açısından telafisi güç ve imkânsız zararlar doğuracağı öne sürülen düzenleme, özellikle Antalya, Konya, Manisa, Aydın ve Samsun gibi nüfusu yoğun illerde yarıdan fazla heyet azaltılmasına yol açıyor.

TÜKON ve TÖK açıklamasında, “Bu durum, tüketici hak arama süreçlerini yavaşlatacak, belirsizleştirecek ve fiilen kullanılamaz hale getirecek” ifadeleri kullanıldı. Ayrıca heyetlerin il merkezlerine taşınmasıyla, kanunda öngörülen ilçe temelli yapının bozulacağına dikkat çekildi.

Hukuka ve anayasaya aykırılık iddiası

Tüketici örgütleri, kararın hem 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’a hem de Anayasa’ya aykırı olduğunu savunuyor. Kanunun 66. maddesi, tüketici hakem heyetlerinin 6 ay içinde karar vermesini öngörürken, kapatmaların bu sürecin sağlıklı işlemesini engelleyeceği belirtiliyor. Anayasa’nın 172. maddesi ise devlete tüketiciyi koruyucu tedbir alma yükümlülüğü verirken, hak arama yollarının daraltılmasının anayasal güvenceyi zedeleyeceği vurgulandı.

Tüketiciler ücretsiz başvuru yapamayacak

Tüketici Hakem Heyetleri, vatandaşların avukat tutmadan, harç ve masraf ödemeden başvuru yapabildiği ilk adalet mercii olarak öne çıkıyor. 2025 yılı itibarıyla 149.000 TL’ye kadar olan uyuşmazlıklarda ücretsiz başvuru imkânı sağlayan heyetlerin zayıflatılması, özellikle dar gelirli tüketicilerin hak arama fırsatlarını fiilen ortadan kaldıracak.

Azalan heyet sayısı ve artacak dosya yükü, karar sürelerinin uzamasına ve tüketicilerin hak arama motivasyonunun düşmesine neden olacak. Bugün 211 olan hakem heyeti sayısının 170’e düşmesi, idarenin planlamalarına göre ise ülke genelinde 110–115 seviyelerine kadar inmesi bekleniyor.

Tüketici örgütlerinden kamuoyuna çağrı

TÜKON ve TÖK, tüm bileşenleriyle tüketicilerin hak arama yollarının daraltılmasına karşı demokratik mücadeleyi sürdüreceklerini belirtti. Basın açıklamasında, “Tüketici hakem heyetleri, halkımızın adalete erişimindeki en önemli dayanaklardan biridir. Bu hakkın daraltılmasına karşı hukuksal ve toplumsal mücadelemizi sonuna kadar sürdüreceğiz” denildi.

Tüketici hakem heyetlerinin kapatılmasıyla ilgili süreç, önümüzdeki günlerde yargı kararlarıyla şekillenecek ve tüketicilerin gelecekteki hak arama süreçlerini doğrudan etkileyecek.