Türk deri sektörü krizinin eşiğinde

KEMAL ÖZKURT / Ege Deri ve Deri Mamulleri İhracatçıları Birliği Türk deri ve deri mamulleri sektörünün içinde bulunduğu ortamı kamuoyu ile paylaşmak amacıyla, İzmir’de basın mensuplarıyla bir araya geldi. Toplantıya Ege Deri ve Deri Mamulleri İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Erkan Zandar’ın yanı sıra Ege Deri ve Deri Mamulleri İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Halil Gündoğdu, Ege İhracatçı Birlikleri Genel Sekreteri Cumhur İşbırakmaz ve EİB Genel Sekreter Yardımcısı Çiğdem Önsal katıldı.  2024 yılı ilk 4 ayı performansı ve yılın geri kalanına ilişkin beklentileri paylaşan Zandar, Türk deri ve deri mamulleri sektörünün çok zor günlerden geçtiğini belirterek yıl sonuna kadar döviz kurunun beklenen seviyelere gelmediği takdirde Türkiye’de bir çok fabrikanın kapanacağını ifade etti.

BU ŞARTLARDA İHRACAT YAPAMAYIZ

Üretim ve personel maliyetlerinin arttığını belirterek bir fabrikanın yüzde 40 oranında olması gereken genel giderlerinin yüzde 62’lere çıktığını ifade eden Başkan Zandar, “Biz emek yoğun bir sektörüz. Yanımızda kalifiye olmayan personel çalıştıramıyoruz. Bu personellerin hiçbiri de asgari ücretle çalışmıyor. Yaklaşık iki yıldan beridir de asgari ücrete yapılan zam oranında biz de personelimize zam yapmak zorunda kalıyoruz. Emek yoğun bir sektör olduğumuz için malzeme harici giderlerimiz de oluyor. Biz bugün ortalama 26 dolarlık kilogram başı ayakkabı ihracatı yapıyorsak bunun içinde 16 doları sadece genel giderler. Bunun üstüne malzeme, firma kârı, varsa finansman maliyeti,  varsa belki bina kirası gelecek. Arada kalan rakam bu geri kalan her şeyi kapsıyor. Maliyetlerin yüzde 40’ını geçmemesi gerekirken işletme genel giderlerinin yüzde 62’ye çıktı. ve bu durumda sektördekilerin ödemelerini yapamaz hale geldi. İşletme genel giderleri yüzde 62’ye kadar çıkmış bir işletme şu anda ihracat yapması, piyasada fiyat tutturması, para kazanacak finansman maliyetlerini ödemesi ve  kirasını ödemesi mümkün değil. Sonrada diyorlar ki bu sektör neden ihracat yapamıyor. Yapamaz çünkü bunun üzerine işte o geri kalan bütün masrafları koyduğunuzda fiyat tutturmanız mümkün değil. Açıkcası şu anda sadece bizim değil bütün emek yoğun sektörlerin durumu ve özeti bu. Eğer ki biz bu yıl 2024 yılına kurdaki değişim gerçekten enflasyon oranında olması ve biz ocak ayında yine yüzde 40- 50 oranında asgari ücret zammıyla karşılaşırsak sektördeki bu yüzde 62’lik  oran belki  72’lere çıkacak. Ondan sonra bu fabrikaların hepsi kapanacak ve bu firmaların hepsi yurt dışında bir yerlerde üretimi yapacak” diye konuştu.

2024 YÜZDE 28’LİK DÜŞÜŞLE BAŞLADI

Deri ve deri mamullerinin 2024 yılı ilk 4 aylık ihracat rakamları hakkında açıklamalarda bulunan Zandar, “Deri ve deri mamullerinde ihracatı geçen yıla oranla toplamda yüzde 28’lik bir düşüş yaşadı. Ayakkabıda yüze 30, mamul deri ve kürklerde yüzde 11, saraciye yüzde 30, deri kürk ve konfeksiyon da yüzde 36’lık bir düşü mevcut. Asıl önemli olanı ise 2019 pandemi öncesi değerlerin de altına düşmüş olmamız. İhracat yaptığımız ülkelere baktığımızda ise; en büyük pazarımız Almanya ve İtalya. Bu 2 pazardaki düşüş oranları genele paralel olarak Almanya’da yüzde 12, İtalya’da yüzde 23, Rusya’da ise yüzde 72. Rusya geçen sene bizim en büyük pazarımızdı. Fakat bu sene çok büyük bir düşüş var. Bu da birçok kişinin işsiz kaldığı anlamına geliyor” dedi.

İHRACAT DÜŞÜYOR, İTHALAT ARTIYOR

İhracat rakamlarının düşmesinin yanı sıra Türkiye’de ithalat rakamlarının da arttığına dikkat çeken Zandar, “İthalata baktığımızda ABD, Almanya gibi ülkelerde ithalatları düşerken bizde tam tersine yüzde 172 oranında artmış. Fiyat tutturamadığımız için ihracat yapamıyoruz. Kendi iç piyasanda bile pahalısın. Bu ithalat ortamında da bizi çok iyi bir gelecek beklenmiyor. Eğer işler bilye sürürse Ocak ayından itibaren yüzde 40’lık bir daralma yaşanacak sektörde. Önümüzü görmediğimiz için büyümüyoruz. Ben 5 yıldır işçi almıyorum yeni yatırım yapmıyorum.  Gençlere bir imkan sağlayamazsanız sonra bu gençler fabrikada çalışmak yerine YouTuber olmayı tercih ediyor. Çünkü ne olacağını bilmiyorlar. İşletmelerimiz yüzde 30 düşük kapasiteyle çalışıyorlar ve en sonunda “arkadaşlar güle güle” diyeceğiz” şeklinde açıklamalarda bulundu.

PRİM DESTEĞİ YÜZDE 10’A ÇIKMALI

İthalatın ek vergilere rağmen arttığına dikkat çeken Ege Deri ve Deri Mamulleri İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Halil Gündoğdu, Türkiye’de işçilik maliyetlerinde de artış yaşandığını ve Portekiz’deki bir ayakkabı çanta üreticisi Türkiye’ye rakip olabildiğini söyledi. Deri üretiminde düşüşlerden kaynaklı fiyatlarında da düşüşler yaşandığını söyleyen Gündoğdu, bu sayede ihracat yapılabildiğini aktardı. Üretimde yaşanabilecek bir oynama ile ihracat yapamayacak duruma geleceklerini dile getiren Gündoğdu, “Ekonomiyi yönetenlerin sözlerinden kurun artmayacağı belli. Emek yoğun olan bu sektörde ihracatçıya destek istiyoruz. Gelen dövizin yüzde 40’ını merkez bankasına vermek zorundayız. Geçici bir şekilde yüzde 2’lik prim desteğimizin yüzde 10’a çıkarılması bizlere nefes aldıracaktır” diye belirtti.