Uçak: Tekstil sektöründe 289 şirket konkordato ilan etti, 200’ü mısır’a gitti

KEMAL ÖZKURT/ İzmir Ticaret Borsası (İTB) Ekim Ayı Olağan Meclis Toplantısı Meclis Başkanı Ömer Gökhan Tuncer, idaresinde İzmir Ticaret Odası Meclis Salonu’nda gerçekleşti. Toplantıya Meteoroloji Bölge Müdürü Musa Deveci de katılarak sunum yaptı. Meclis konuşmasında Türk tekstil ve pamuk sektörünün her geçen gün kan kaybetmeye devam ettiğini belirten Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Bülent  Uçak, artan maliyetler ve rekabet gücü kaybının, şirketleri yurt dışına yönelttiğine dikkat çekerek, “maliyetlerdeki sert yükseliş ve verimlilikte yaşanan zorluklar Türkiye’yi Çin, Bangladeş ve Vietnam gibi Asya’daki rakiplerine karşı fiyat açısından dezavantajlı hale getirdi. Bunun sonucunda yalnızca 2025 yılında şimdiye kadar 289 tekstil şirketi konkordato ilan etti. Mısır-Türk İş Konseyi verilerine göre Türk tekstil firmalarının Mısır’da açtığı fabrika sayısı 200’e ulaştı. Biz kaybederken Mısır kazandı" diye konuştu.  

DÜŞÜŞ 2025 YILINDA DA DEVAM EDİYOR

Üreticisinden çırçırcısına, iplikçisinden konfeksiyoncusuna kadar pamuk ve pamuklu sanayi sektörünün çok zor bir süreçten geçtiğine dikkat çeken Uçak, “Türkiye, tekstil üretiminde köklü geçmişi ve güçlü sanayi yapısıyla uzun yıllardır başta Avrupa olmak üzere dünyanın önemli tedarik merkezlerinden biri konumunda. Yüksek üretim kapasitemiz, kalite odaklı yaklaşımımız, stratejik konumumuz ve önemli bir pamuk üreticisi ülke olarak hammadde ihtiyacının büyük bölümünü yurtiçinden karşılayabilmemiz sayesinde küresel pazarda daima söz sahibi olduk. Ancak gerekli tedbirleri almazsak bu tablo olumsuz yönde değişecek. Türkiye, pandemi öncesinde dünyanın altıncı büyük hazır giyim ihracatçısıyken bugün sektör kan kaybediyor. TÜİK verilerine göre 2022’de 33,2 milyar dolar olan tekstil ve konfeksiyon ihracatı 2024’te 29,6 milyar dolara geriledi. Düşüş 2025’te de sürüyor. Nitekim 2022’nin ilk sekiz ayında 22,2 milyar dolar olan ihracat, 2024’te 19,6 milyar dolara, bu yılın aynı döneminde ise 18,6 milyar dolara düştü” diye konuştu.

SON 3 YILDA 285 BİN KİŞİ İŞSİZ KALDI

Sektörün ihracatındaki düşüşün istihdam kaybına da yol açtığını belirten Uçak, “2022 yılı Ağustos ayında 1 milyon 260 bin olan tekstil ve konfeksiyon sektöründeki ücretli çalışan sayısı, 2025 Ağustos itibarıyla 975 bine geriledi. Son üç yılda 285 bin kişi işsiz kaldı. Rakamlar, ihracat ve istihdamda, dolayısıyla üretimde belirgin bir zayıflama yaşandığını gösteriyor. Bu durum kısa vadeli piyasa dalgalanmalarından değil, rekabetçilik bileşenlerinde eşzamanlı yaşanan sorunlardan kaynaklanıyor. Talep tarafında, Avrupa Birliği ülkelerine ihracatta sipariş daralmaları öne çıkıyor. 2023’teki Şubat depreminin ardından tedarik zincirinde tam toparlanma sağlanamaması, maliyet etkinliği ve verimliliği zayıflattı. Maliyet ve finansman açısından ise ücret artışları, yüksek enflasyon ve finansman maliyetlerindeki yükseliş öne çıkıyor. Asgari ücret artışları işçi maliyetini yükseltirken, finansmana erişimdeki zorluklar özellikle küçük ve orta ölçekli işletmelerin yatırım ve üretim alanlarını daraltıyor. Bu ortamda üretim maliyetleri artarken, satış fiyatlarına yansıtılamadığı için kârlılık ve rekabet gücü olumsuz etkileniyor” dedi.

TEKSTİLCİ MISIR'A GİDİYOR 

Artan maliyetler ve rekabet gücü kaybının şirketleri yurt dışına yönelttiğini belirten Uçak, “Döviz bazında rekabetçi fiyat sunabilmek için kur avantajı önemliyken, maliyetlerdeki sert yükseliş ve verimlilikte yaşanan zorluklar Türkiye’yi Çin, Bangladeş ve Vietnam gibi Asya’daki rakiplerine karşı fiyat açısından dezavantajlı hale getirdi. Bunun sonucunda yalnızca 2025 yılında şimdiye kadar 289 tekstil şirketi konkordato ilan etti. Mısır-Türk İş Konseyi verilerine göre Türk tekstil firmalarının Mısır’da açtığı fabrika sayısı 200’e ulaştı. Biz kaybederken Mısır kazandı. Tekstil ve konfeksiyon sanayisindeki bu gelişmeler doğal olarak sektörün temel hammaddesi olan pamuk piyasalarını da etkiliyor. Talepteki düşüşe dünya fiyatlarındaki gerileme de eklenince, pamuk fiyatları üreticiyi memnun etmiyor” ifadelerini kullandı.

PAMUK FİYATI ENFLASYONA YETİŞEMEDİ

Pamuk fiyatlarındaki gerilemenin üreticiyi ciddi gelir kaybına uğrattığını belirten Uçak, “Pandemi döneminde üretim ve ticarette yaşanan sorunlar tüm emtia fiyatlarını yükseltmişti ancak pamuk bu artıştan yeterince pay alamadı. 2022 Ekim’inden bu yana dolar kuru yüzde 125, tarım girdi fiyat endeksi yüzde 131, TÜFE yüzde 211 artarken pamuk fiyatı sadece yüzde 68 yükseldi. 1998-2000 ortalamalarıyla 2025’in ilk 10 ayı karşılaştırıldığında, 1 kilo pamukla alınabilen 1,5 kilo kuru incir 300 grama, 1,7 kilo kuru üzüm 570 grama, 1 kilo zeytinyağı 0,33 litreye, 8 kilo buğday 4,5 kiloya ve 350 gram sığır eti 140 grama geriledi. Bu tablo pamuk üreticisinin mutlu olmasını imkânsız kılıyor” diye belirtti.

YAĞIŞLAR HASADI OLUMSUZ ETKİLEDİ 

İklim değişikliği ve kuraklık nedeniyle pamuk ekim alanlarındaki azalmanın sürpriz olmayacağını belirten Uçak, “Borsamız koordinatörlüğünde yürütülen 2025-26 sezonu pamuk rekolte tahmin çalışması da bunu doğruluyor. 26 yıldır uydu görüntüleriyle yaptığımız çalışmaya göre, geçen sezona kıyasla pamuk ekim alanları yüzde 18 azaldı, verim yüzde 4 arttı ancak üretim yüzde 15 geriledi. Bu tahminler Ekim ayı başına kadar olan iklim koşullarına göre yapılmıştı. Son bir ayda bölgemizdeki kuvvetli yağışlar hasadı olumsuz etkiledi. Önümüzdeki günlerde saha çalışmasıyla rekolteye etkisini belirleyip sektörü bilgilendireceğiz. Pamuk tarımının ve tekstil-konfeksiyon sanayisinin ülke ekonomisine gelecekte de önemli katkılar sağlayacağına inanıyorum” dedi.