Memnu hak ne demek? Memnu hakların iadesi için hangi şartlar gerekli?

31 Mart yerel seçimlerinde DEM Parti bünyesinde Van Büyükşehir Belediye Başkan adayı olan ve seçimi kazanan Abdullah Zeydan’ın memnu hakkı elinden aldı. Yaşanan bu gelişmeden sonra memnu hak ile ilgili detaylar merak edildi. Peki memnu haklar nedir ve memnu hakların geri iadesi şartları nelerdir? İşte detaylar…

Memnu Hak Nedir?

Türk Ceza Kanunu'nun 1. kitabının "Yaptırımlar" başlıklı 3. kısmının "Güvenlik Tedbirleri" başlıklı 2. Bölümü'nde yer alan 53. madde bu durumu düzenlemektedir. TCK'nin 53. maddesine göre, kasten işlenen bir suçtan dolayı hapis cezasına mahkum olunduğunda, mahkumiyet süresince belirli haklardan yoksun bırakılma hali hak yoksunluğu olarak adlandırılır. Yani, belirli haklardan yoksun bırakılabilmesi için aşağıdaki şartların yerine getirilmesi gerekmektedir.

Bunlar;

Suç kasten işlenmelidir.

Hapis cezası verilmelidir.

Fail 18 yaşını doldurmuş olmalıdır.

Kişi, işlediği suç nedeniyle mahkum olduğu hapis cezasının infazı tamamlanıncaya kadar aşağıdaki hakları kullanamaz.

TCK'nin 53. Maddesi'nde belirtilen hak yoksunlukları ise şunlardır:

Kamu görevi üstlenme, atanma ve seçime tabi bütün memuriyet ve hizmetlerde istihdam edilmeme.

Seçme ve seçilme hakkından yoksunluk,

Velayet hakkından, vesayet veya kayyımlığa ilişkin bir görevde bulunmaktan yoksunluk,

Vakıf, dernek, sendika, şirket ve siyasi parti tüzel kişiliklerinin yöneticisi veya denetçisi olmaktan yoksunluk,

Resmi izne tabi bir meslek veya sanatı icra etmekten yoksunluktur.

Memnu Hakların İadesi Şartları

5352 sayılı Adli Sicil Kanunu'na eklenen 13/A maddesine göre, memnu hakların iadesi talebinde bulunabilmek için üç şartın bir arada bulunması gerekmektedir:

Memnu hakların iadesi için birinci şart, mahkum olunan cezanın infaz edilmesidir. Burada cezanın infazı, hükümlünün cezaevinden koşullu salıverilerek tahliye edilmesi anlamına gelmez. Koşullu salıverilen hükümlünün dışarıdaki denetim süresini de tamamlayarak ceza mahkemesinin mahkumiyet hükmünde yer alan tüm ceza süresinin infaz edilmesi gerekmektedir. Örneğin, bir hükümlü ceza mahkemesinin kararıyla 6 yıl ceza almışsa ve 4 yıl cezaevinde yattıktan sonra koşullu salıverilirse, geri kalan 2 yıllık süreyi de dışarıda geçirdikten sonra cezası infaz edilmiş kabul edilir. Cezası infaz edilen hükümlü, yasaklanmış hakların geri verilmesi talebinde bulunabilir.

Memnu hakların iadesi için ikinci şart, cezanın infazından itibaren en az 3 yıl süre geçmiş olmasıdır. Eğer cezanın infazından itibaren 3 yıl geçmemişse, hiçbir koşulda yasaklanmış hakların geri verilmesi talebinde bulunulamaz.

Memnu hakların iadesi için üçüncü şart, cezanın infazından başlayarak 3 yıllık bir süre geçmesi ve bu süre içinde hükümlünün yeni bir suç işlememesi, ayrıca yaşamını "iyi halli" olarak sürdürdüğüne dair mahkemede olumlu bir kanaat oluşturmasıdır. Mahkemeler genellikle, hükümlünün suç işlememiş olması ve belirgin bir olumsuz özelliği olmaması durumunda hükümlüyü "iyi halli" olarak kabul etmektedirler.

Memnu hakların iadesi talebinde bulunmak için yetkili mahkemeye dilekçe verilmesi gerekmektedir. Yasaklanmış hakların geri verilmesine dair talepler, bir ceza avukatı aracılığıyla veya herhangi bir avukat vasıtasıyla da mahkemeye sunulabilir.

HABER MERKEZİ