Prof. Dr. Gazi Yaşargil kimdir? Gazi Yaşargil neden vatandaşlıktan çıkarıldı? Gazi Yaşargil'in kısaca hayatı

Modern beyin cerrahisinin babası, dünyaca ünlü beyin cerrahı Prof. Dr. Gazi Yaşargil, hayatını kaybetti.
100 yaşında vefat eden Gazi Yaşargil'in ölüm haberi, Sağlık Bakanı Kemal Memişoğlu tarafından verildi. Bakan Memişoğlu, "Bilime adadığı ve bir asra yaklaştığı ömründe hepimiz için örnek teşkil eden nice işe imza atmıştı." açıklamasında bulundu.

PROF. DR. GAZİ YAŞARGİL KİMDİR?

1925 yılında Diyarbakır’ın Lice ilçesinde dünyaya gelen Gazi Yaşargil, lise eğitimini Ankara Atatürk Lisesi’nde aldı. Lise yıllarında, daha sonra Türk edebiyatının önde gelen isimlerinden biri olacak Can Yücel ile yakın arkadaşlık kurdu. 1943 yılında tıp eğitimi almak üzere Almanya’ya gitti ve öğrenimini İsviçre’de tamamladı. 1949 yılında Basel Üniversitesi’nden mezun oldu.

VATANDAŞLIKTAN ÇIKARILDI

1953 yılında Zürih Üniversitesi’nde beyin cerrahisi alanında uzmanlık eğitimine başladı ve 1960’ta doçent unvanını aldı. Aynı yıllarda Türkiye’de yaşanan 1960 darbesi nedeniyle askerliğe çağrıldı, ancak akademik kariyeri ilerlediği için ülkesine dönemedi. Bunun üzerine Bakanlar Kurulu kararıyla vatandaşlıktan çıkarıldı ve “Haymatlos” adı verilen vatansız pasaportla yaşamını sürdürmek zorunda kaldı.

TIP ALANINDA BİR İLK

1965 yılında profesör, 1973’te ise ordinaryus profesör unvanını aldı. Yaşargil’in tıpta en büyük katkılarından biri, mikrocerrahi tekniklerini beyin cerrahisinde uygulamaya başlaması oldu. 1967 yılında mikroskop desteğiyle ilk beyin cerrahisi bypass ameliyatını gerçekleştirdi. Ayrıca beyin anevrizmalarının tedavisi konusunda da öncülük etti.

ECE AYHAN’I AMELİYAT ETTİ

Tıbbi ekipman geliştirme konusunda da etkili olan Yaşargil’in geliştirdiği yüzer mikroskop, ameliyat tekniklerinde devrim niteliğindeydi. 1974’te, beyninde tümör tespit edilen şair Ece Ayhan’ı ameliyat etti. Türkiye’ye girişine izin verilmediği için Ece Ayhan Zürih’e gitti ve operasyon orada gerçekleştirildi.

YÜZYILIN BEYİN CERRAHI

Kariyeri boyunca 3.000’den fazla cerraha beş kıtada mikrocerrahi eğitimi verdi. 1993 yılında Zürih Üniversitesi’nden emekli oldu. Ardından ABD’ye giderek 10 yıl boyunca bilimsel çalışmalarını orada sürdürdü. 1999 yılında tıp dünyasının en prestijli yayınlarından Neurosurgery dergisi tarafından “Yüzyılın Beyin Cerrahı” ilan edildi.

63 YAŞINDA VATANDAŞLIK ALDI

35 yaşında ayrıldığı Türk vatandaşlığına, dönemin başbakanı Turgut Özal’ın girişimiyle 63 yaşında yeniden kavuştu. İngiltere, ABD ve Çin’de adına mikrocerrahi laboratuvarları kuruldu. ABD’de görev yaptığı Arkansas Üniversitesi’nde onun adına bir akademik kürsü oluşturuldu.
Prof. Dr. Yaşargil, Türkiye’de Yeditepe Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde akademik çalışmalarını sürdürdü. Ulusal ve uluslararası sayısız ödüle layık görüldü; TBMM tarafından iki kez Onur Ödülü’ne değer bulundu. 
1975 yılında uzun yıllar yanında görev yapan mikrocerrahi hemşiresi Dianne Bader Gibson ile evlendi. Bu evlilikten Leyla, Ceylan ve Can isimlerinde üç çocuk sahibi oldu. Oğlu Can’ın adının, Yaşargil’in dostu Can Yücel’den esinlenerek verildiği düşünülmektedir.