AYM’den ‘çakar lamba’ cezalarına ilişkin karar

Resmi Gazete’de yer alan karara göre Tokat 2. Sulh Ceza Hakimliği, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun 26. maddesinde bulunan ve “Sürücü aynı zamanda araç sahibi değilse, tescil plakasına da aynı tutarda ceza uygulanır” hükmünün Anayasa’ya aykırı olduğu gerekçesiyle iptali talebiyle Anayasa Mahkemesi’ne başvurdu.

Başvuruda, mevzuatta izin verilmeyen ışıklı ya da sesli uyarı cihazlarını araca takan ve kullanan kişinin sürücü olması halinde, araç sahibinin kusuru araştırılmadan plaka üzerinden de ceza kesilmesinin öngörüldüğü ifade edildi. Bu uygulamanın, araç sahibinin işlemediği bir fiil nedeniyle yaptırımla karşılaşmasına yol açabileceği belirtildi.

Söz konusu düzenlemenin “cezaların şahsiliği” ve “hukuk devleti” ilkelerine aykırı olduğu vurgulanan başvuruyu inceleyen Anayasa Mahkemesi, ilgili hükmün Anayasa’ya uygun olmadığına karar vererek iptaline hükmetti.

AÇIK VE NET BİÇİMDE DÜZENLENMESİ GEREK

AYM kararında, Anayasa’nın 38. maddesiyle suç ve cezada kanunilik ilkesinin güvence altına alındığına dikkat çekildi. Bu ilke kapsamında, hangi eylemlerin yasak olduğu ve bu eylemler karşılığında uygulanacak yaptırımların kanunlarda açık ve net biçimde düzenlenmesi gerektiği vurgulandı.

Kararda, ceza sorumluluğunun şahsiliği ilkesine de yer verilerek, bir kişinin yalnızca kendi kusurlu davranışından dolayı sorumlu tutulabileceği, başkasının fiili nedeniyle cezalandırılamayacağı ifade edildi.

Yüksek Mahkeme ayrıca, Anayasa’ya göre bir kişiye ceza uygulanabilmesi için hukuka aykırı fiilin kanunda tanımlanmış olması ve söz konusu eylemin o kişi tarafından işlendiğinin somut delillerle ortaya konulması gerektiğini belirtti.