ETİK’ten TÜRSAB’a Booking.com eleştirisi

ÖZKAN PEKÇALIŞKAN

Ege Turistik İşletmeler ve Konaklamalar Birliği (ETİK), Türkiye Seyahat Acenteleri Birliği'nin (TÜRSAB) açtığı dava sonucu online rezervasyon sitesi Booking.com'un Türkiye'deki tesislerle ilgili faaliyetinin tedbiren durdurulmasıyla ilgili basın açıklaması yaptı. Toplantıda konuşan Türkiye Otelciler Federasyonu (TÜROFED) Başkan Yardımcısı ve ETİK Başkanı Mehmet İşler, kararın otelcileri ve tüketiciyi etkilediğini söyledi.

Online seyahat pazarı hakkında bilgi veren İşler, "Dünya online seyahat pazarı 2016 itibariyle 594 milyar dolar büyüklüğe ulaştı ve 2017 yılı hedefi 817 milyar dolara ulaşmak. Ülke olarak ihracatımız 145 milyar dolar. Mukayese edildiğinde ciddi bir hacim. Online kanallara girenlerin yarısı telefon ve tablet kullanıyor, rezervasyonların yüzde 45'i telefonla yapılıyor. Online seyahat pazarındaki cironun 100 milyar dolardan fazlası mobil kanallarla yapılıyor. 2020'de bu miktar 200 milyar doları aşacak. Türkiye'de 13 bin tesis, 75 ülkede 200 yerel ofisi bulunan 45 dilde hizmet veren Booking.com'u kullanıyor. Dünyada 1.2 milyon Booking.com üyesi var. Günlük olarak 1.7 milyon rezervasyon hacmine sahip olan portalın Türkiye'de ilkini 2004 yılında açtığı 4 ofisi var" diye konuştu.

HAKSIZ REKABET KISMINA KATILMIYORUZ

Alıcı ve satıcının doğrudan buluşturulduğu bir portal olan Booking.com'un 1618 sayılı Seyahat Acentaları ve Seyahat Acentaları Birliği Yasasına göre yargılanamayacağını belirten İşler, "Kars'ın bir ilçesindeki küçük bir tesis bile bu siteye girebiliyor. Eşit şartlarda bu platformda kendini tarif edebilme, var olabilme fırsatını yakalıyor. Bu şansın herkese verilmesini adaletli ve fırsat eşitliğinin verildiği bir platform olarak görüyoruz. Bu portalın faaliyetlerinin durdurulmasıyla küçük işletmeler mağdur edildi. Bu konunun iki bacağı var; vergi ve haksız rekabet. Devletin kurumları var. Eğer bir vergi kaçağı varsa sizden önce vergi müfettişleri denetimini yapar. Çıkarlarını savunmak adına devletin vergi kazançlarını alet ederseniz olmaz. Haksız rekabet kısmında, kesinlikle katılmıyoruz. Ürün bizim. Seyahat acentaları gibi bir aracı yok. Son tüketici ile aracısız karşılaştığımız, fiyatımızı kendimizin belirlediğimiz bir ortam. İki taraf da mutlu oluyor. Son tüketici mutsuz olsa buraya gelmez, ürün sahibi mutsuz olsa ürününü koymaz. Siz ne üretici, ne de tüketiciyi düşünüyorsunuz. Tek derdiniz cebinizdeki para. Booking.com krizini çıkartarak, bu ülkede istihdama, yatırımın altına bomba koyuyorsunuz" şeklinde konuştu.

ZARAR GETİRİR

TÜRSAB'ın turizmin paydaşlarından biri olduğunu ancak bu dava ile turizme zarar veren baş aktör olarak anılacağını ifade eden İşler, "Avrupa Birliği ülkelerinde uçak biletlerinin yüzde 67'si, konaklama hizmetinin yüzde 55'i online alınıyor. Dünyanın hızına ayak uyduramayan bu karar zarardan başka bir şey getirmeyecektir. TÜRSAB üyesi seyahat acenteleri bile rezervasyonları bu portaldan satın alarak bize iletiyorlar. TÜRSAB, çağa, değişime ayak uyduramamış, online pazarındaki algıyı anlayamadığı için kendi üyelerine de zarar vermiştir" ifadelerini kullandı.

YASA ÇAĞIN GERİSİNDE

ETİK Başkan Yardımcısı Ülker Ünsever ise 1608 sayılı yasanın 1972 yılında yürürlüğe girdiğini belirterek, "Günümüz şartlarına uygun olmayan bir yasa. Tek büyük değişiklik 2008 yılı Ocak ayında yapıldı. Kanun hızlı giden hayat karşısında bayat kalmış. Eğer ürünün sahibi değilseniz bugünkü mevzuat gereği seyahat acentesi işletme belgesiyle tüketiciye ulaştırabilirsiniz. Bugünkü dava haksız rekabetin davasıdır. Kanuna göre tüketici ile yapılan sözleşmenin tarafı ürün sahibi veya seyahat acentesi olmak zorunda. Konaklama işletmesi ile online platform arasında bir anlaşma var. Tüketicinin ürünü satın aldığı takdirde parayı ödediği nokta doğrudan üretici. Hukuken mevcut mevzuata aykırı bir durum yok. Bu kanun teknolojiyi göz ardı ediyor. Bilişim kanallarına özgü kural yoktur, mesafeli işlemlere yer vermez" diye konuştu.

ZARARI TÜRSAB ÖDEYECEK

Davanın TÜRSAB aleyhine sonuçlanması üzerine, işletmelerin mağduriyetinin TÜRSAB tarafından ödenmesi gerektiğini söyleyen Ünsever, "Booking.com'un itirazı kabul edilirse tedbir kararı kaldırılır. İtiraz kabul edilmeden yargılama devam ederse TÜRSAB teminat yatıracak. Dava reddedilirse tüm zarar TÜRSAB tarafından karşılanacak. Öğrenildiği andan itibaren ben zararlıyım diye mahkemeye başvuranlara TÜRSAB tazminat ödemek zorunda kalabilir"dedi.

KÜÇÜK OTELLER SATIŞIN TAMAMINI KAYBEDECEK

Küçük işletmelerin satışlarının tamamını online portallar üzerinden yaptığını belirten Mehmet İşler, "Foça, Ayvalık, Kazdağları, Alaçatı gibi yerlerde işletmeler satışının tamamını online olarak yapıyor. Büyük oteller belirli bir satışı kaybeder ancak küçük oteller tamamını kaybedecek. TÜRSAB buralara nasıl ulaşıp bu zararı ortadan kaldıracak? TÜROFED olarak Ankara'da bu konuda bir basın açıklaması yapacağız" diye konuştu.

ORTADA TUTARSIZLIK VAR

Booking.com'un 25-30 bin liraya seyahat acentesi kurarak bütün faaliyetini buradan yürütmesi üzerine davanın temelinin ortadan kalkacağını söyleyen Ünsever, "Bu kadar çürük mü bunun temeli? Daha önce bazı internet siteleri yasaklandığında vatandaşlar VPN uygulamaları ile bağlandıkları uyduyu değiştirerek sitelere erişim sağladı. Booking.com'un yurtdışındaki faaliyeti devam ediyor. Bu yöntemle satın alındığı durumda 'tedbir kanununa muhalefet suçu' işlenmiş olur. 1 ila 6 ay arası disiplin hapsi ile cezalandırılırlar. Bu durumda kararı delen Bilgi Teknolojileri Kurumu ya da Booking.com personeli olabilir. Diğer yandan eğer yurtdışındaki bir otele rezervasyon yaptıracaksanız bunun önünde bir engel yok. Bu da seyahat acentesi faaliyeti sayılabilir. Karar Türkiye'de yerleşik otel konaklama tesisin pazarlanmasını yasaklıyor. Ancak yurt dışındaki tesislerin pazarlanması yasaklanmıyor. Burada da bir tutarsızlık var"bilgisini verdi.

ETİK Başkanı Mehmet İşler, üyeleriyle birlikte Booking.com davası hakkında basın toplantısı düzenledi.

Haber Merkezi