İsteğe bağlı sigorta ile emeklilik kapısını açın: Ev hanımları ve freelancerlar için büyük fırsat

Türkiye'de sosyal güvenlik sisteminin sunduğu en esnek çözümlerden biri olan isteğe bağlı sigortalılık uygulaması, özellikle herhangi bir işverene bağlı çalışmayan, kendi işini yapan veya prim gün eksiği bulunan milyonlarca vatandaşa emeklilik kapısını aralıyor. Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) çatısı altında yürütülen bu sistem, kişilerin kendi imkânlarıyla düzenli prim ödeyerek uzun vadeli sosyal güvenceye sahip olmalarını sağlıyor. Uygulama, dijitalleşen kamu hizmetleriyle birlikte artık e-Devlet üzerinden de kolayca erişilebilir hale geldi.

İSTEĞE BAĞLI SİGORTA: GÜVENCENİN ANAHTARI KİMLERDE?

İsteğe bağlı sigorta, zorunlu sigortalılığı bulunmayan ya da ay içinde 30 günden az çalışan vatandaşların, emeklilik ve sağlık hizmetlerinden faydalanmak amacıyla kendi primlerini ödemeyi tercih ettikleri bir sistemdir. Bu mekanizma, toplumun farklı kesimlerine hitap ediyor:

Ev Hanımları: Çalışma hayatının dışında kalan, ancak geleceğe dönük bir sosyal güvence ve emeklilik hakkı kazanmak isteyen kadınlar için hayati bir fırsat sunuyor.

Serbest Meslek Sahipleri ve Freelancerlar: Kayıt dışı çalışma riski taşıyan veya düzensiz geliri olan serbest çalışanlar, primlerini düzenli ödeyerek güvence altına girebiliyor.

Prim Eksiği Olanlar: Emeklilik için gerekli prim gün sayısını tamamlamakta zorlananlar için dışarıdan tamamlama imkânı yaratıyor.

Sistemden yararlanmak için SGK'nın belirlediği temel şartlar bulunuyor: Türkiye'de ikamet etmek (Sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmamış ülkelerdeki Türk vatandaşları hariç), 18 yaşını doldurmak, zorunlu sigortalılık gerektiren bir işte çalışmamak (ya da ayda 30 günden az çalışmak) ve malullük veya yaşlılık aylığı almıyor olmak bu koşulların başında geliyor.

BAŞVURU KOLAYLIĞI VE PRİM DETAYLARI

İlk defa sisteme girecek vatandaşlar, ikamet ettikleri yerdeki SGK İl Müdürlükleri veya Sosyal Güvenlik Merkezlerine bizzat başvurabilecekleri gibi, artık e-Devlet Kapısı üzerinden de "İsteğe Bağlı Sigorta Giriş Bildirgesi" ile işlemlerini saniyeler içinde tamamlayabiliyor. Daha önce sigortalı olup ara verenler ise bir talep dilekçesi ile yeniden başlangıç yapabiliyor.

PRİM ÖDEMESİ: YÜZDE 32'LİK ORAN ESAS ALINIYOR

İsteğe bağlı sigorta primleri, sigortalı tarafından beyan edilen ve alt-üst sınırlar arasında kalan aylık kazancın yüzde 32'si oranında hesaplanıyor. Bu oranın yüzde 20’si malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları (emeklilik) primini, yüzde 12’si ise genel sağlık sigortası (GSS) primini kapsıyor. Sigortalı, en düşük prim olan asgari ücretin 30 katı üzerinden prim ödeme yükümlülüğüne sahipken, dilerse bu alt sınırın 7,5 katına kadar daha yüksek bir kazanç beyanında bulunarak gelecekte alacağı emekli aylığını artırma şansına sahip oluyor.

EMEKLİLİKTE BAĞ-KUR (4B) STATÜSÜ VE KRİTİK DETAYLAR

İsteğe bağlı sigorta kapsamında ödenen tüm primler, sigortalılık süresi boyunca Bağ-Kur (4B) statüsünde değerlendiriliyor. Bu durum, emeklilik şartlarında 4B kapsamındaki kuralların geçerli olacağı anlamına geliyor.

Normal Emeklilik: Tam emeklilik için Bağ-Kur kapsamında 9000 prim günü (25 yıl) şartı aranıyor.

Kısmi Emeklilik: Daha az primle emekli olmak isteyenler için ise 5400 prim günü (15 yıl) şartı mevcut; ancak bu durumda yaş haddi kadınlarda 61, erkeklerde 63'e kadar yükselebiliyor.

9 Eylül 1999 Öncesi Sigortalı Kadınlar: Bu tarihten önce sigorta girişi olan kadınlar için tam emeklilik süresi 7200 gün olarak daha avantajlı bir şekilde uygulanıyor.

1 Ekim 2008 Sonrası Sigortalılar: Emeklilik aylığı, en çok primin yatırıldığı sigortalılık statüsüne (4A-SSK veya 4B-Bağ-Kur) göre belirleniyor.

SSK'ya Geçiş Fırsatı (1260 Gün Kuralı): Özellikle 1 Ekim 2008 öncesi sigorta girişi olan vatandaşlar için son 7 yıllık prim ödeme süresinde (2520 gün) hangi statüye daha çok prim ödenmişse o statüden emekli olma kuralı büyük önem taşıyor. Prim eksiği olanlar, 1260 günden az isteğe bağlı prim ödemesi yaparak, son 7 yıl kuralını SSK (4A) lehine çevirip daha avantajlı şartlarla emekli olma imkânı bulabiliyor.

EV HANIMLARINA VE ESNAFA MÜJDELİ BEKLEYİŞ

Hükûmetin üzerinde çalıştığı önemli sosyal güvenlik reformlarından biri, isteğe bağlı sigortaya devlet desteği getirmeyi içeriyor. Özellikle ev kadınları için planlanan düzenlemeyle, ödenecek primlerin üçte birlik kısmı devlet bütçesinden karşılanarak ekonomik yük hafifletilecek.

Öte yandan, esnafların prim gün sayısının 7200 güne indirilmesine yönelik çalışmalar da sürüyor. Bu adım, aynı statüde değerlendirilen isteğe bağlı sigortalılara da 9000 günden 7200 güne düşüşle 1800 günlük önemli bir prim avantajı sağlayacak.

SAĞLIK GÜVENCESİ DE SİSTEMLE GELİYOR

İsteğe bağlı sigortalı olmanın bir diğer kritik avantajı ise Genel Sağlık Sigortası (GSS) kapsamına dâhil olmak. Ödenen primin içerisinde yer alan GSS payı sayesinde, sigortalı olan kişi ve bakmakla yükümlü olduğu eş ve çocukları, SGK'nın sunduğu tüm sağlık hizmetlerinden tam kapsamlı olarak yararlanma hakkı elde ediyor.

Uzmanlar, isteğe bağlı sigortalılığın, özellikle düzenli bir çalışma hayatına sahip olamayanlar için emekliliği hayalden gerçeğe dönüştüren güçlü bir sosyal kalkan olduğunu vurguluyor. Sistem, her geçen gün artan prim gün şartları karşısında, vatandaşlara kendi geleceklerini inşa etme konusunda önemli bir esneklik tanıyor.