İyi eğitim Alzheimer riskini azaltıyor

ONURHAN ALPAGUT

21 Eylül Dünya Alzheimer Günü münasebetiyle özel televizyon kanalında bir programa katılan Türkiye Alzheimer Derneği Başkanı Prof.Dr. Işın Baral Kulaksızoğlu Alzheimer hastalığı hakkında önemli bilgilendirmelerde bulundu.

Programda küçük yaşta iyi eğitim alanların kişilerin Alzheimer hastalığına yakalanma riskinin daha az olduğunu kaydeden Kulaksızoğlu, "Küçük yaşta iyi eğitim alınırsa, beynimizdeki aktivasyonlar artar, oluşan oluşumlar Alzheimer hastalığının azalmasına yardımcı olur" dedi.

ALZHEİMER'I ANLATTI

Alzheimer hakkında sorduğu soruları yanıtlayan Türkiye Alzheimer Derneği Başkanı Prof.Dr. Işın Baral Kulaksızoğlu, Alzheimer'ın tanımı yaptı. Kulaksızoğlu, "En sık görülen bunama hastalığı Alzheimer'dır. Bu hastalığın tıptaki adı ‘demans’tır. Biz bunama olarak çeviririz. Bunama başlığı altında bulunan hastaların 3/2'si Alzheimer hastasıdır. Yaklaşık 30 çeşit bunama hastalığı mevcuttur. Bunama, kişinin sahip olduğu okuma, düşünme, yazma, yürüme ve planlama yapma gibi insan beyninin bize kazandırdığı özelliklerini kaybetmesidir. Dementia kelimesinden gelir. Mental zihin anlamına gelmektedir. Dementia ise zihinsizleşmektir. Her şeyi yapabilir durumdayken, bunu yapamaz hale geldiğimizde dement yani bunamış oluyoruz" dedi.

TEMEL NEDENİ BEYİNDE ÇÖPLERİN BİRİKMESİ

'Bir zihnin yaşam boyu taşıdığı pratiklerin nasılda bir anda önce yavaşlamaya sonra da yok olacak noktaya geldiği' sorusunu yanıtlayan Kulaksızoğlu, "Bu soru tıbbında şu an için kolay bir şekilde yanıtlayabildiği bir soru değil. Farklı demanslarda farklı sebepler olabilir. Mesala, beynin çok önemli bir bölgesinde bir tıkanma geçirirseniz ani olarak da demans olabilirsiniz. Ama Alzheimer gibi spesifik bir konuda konuşacak olursak, özellikle beynin hipokampüs denilen bir bölgeden başlar ve oradaki hücrelerin ölmesinden kaynaklanır. Beyinde 2 çeşit madde birikir. Amilaoid plak ve Nörofiblier yumak adı altında. Normal beyinlerde bu birikintiler hiç yoktur ya da çok az sayıdadır. Ama bir şey oluyor ve bunlar insan beyninde hızla birikmeye başlıyor. Hala bunun sebebi bilinmiyor. Bu çöpler biriktikçe, hücreler kullanılamaz hale geliyor. Yavaşça bu çöpler beynin her tarafına yayılıyor ve hücreler kullanılamadığı için fonksiyonlar kayboluyor" diye konuştu.

ALZHEİMER AŞISI UMUTLANDIRIYOR

Alzheimer aşısı ile beyinde biriken bu çöplerin yok edilmeye başlandığını ifade eden Kulaksızlıoğlu, "Bu sene yapılan bir aşı çalışması yüzümüzü güldürdü. Bize ümitte verdi. Daha önce gerçekleştirilen aşı çalışmaları ile çöplerin temizlendiğini ancak hastalığın gidişatının durdurulamıyordu. İlk defa bu seneki bir aşı çalışmasında hastalığın gidişatını da yavaşlatabildiğimizi gördük. Bir ümit var" dedi.

ZİHNİ AKTİF TUTMAK ÖNEMLİ

Çocukların nitelikli ve sağlıklı bir eğitim aldığı takdirde Alzheimer hastalığına yakalanma olasılığının daha düşük olduğunu belirten Kulaksızoğlu, "Değiştirilebilir ve değiştirilemeyebilir riskler vardır. Değiştiremeyeceğimiz risklerden biri yaştır. Bunu önleyemiyoruz. Kadınların Alzheimer olma olasılığı daha yüksektir. Cinsiyete de müdahale edemiyoruz. Ancak değiştirilebilir şeyler de mevcuttur. Bunun başında eğitim gelir. Küçük yaşta iyi eğitim alan kişiler ileri yaşlarda bu iyi eğitimin nimetini görürler. İyi eğitimliler daha geç Alzheimer olur. İyi eğitimden kasıt minimum 11 yıllık bir eğitimdir. Liseyi mutlaka bitirmek gerekiyor. Liseyi bitirdikten sonra beynimizi de kullanmazsak yine hastalığa yakalanma riski vardır. Bunu önleyebilmek için kitap okumak, medyayı takip etmek, müzik aleti çalmaya uğraşmak, konserlere katılmak gerekiyor. Beynimizi aktif tutarak, dünyadan haberdar olmamız şart. Aktif zihin daha zor yaşlanır" diye konuştu.

Haber Merkezi