İzmir’de Kudüs dayanışması

E. ÇAĞLA GENİŞ

ABD Başkanı Donald Trump’ın, ülkesinin Kudüs’ü İsrail’in başkenti olarak tanıyacağı ve büyükelçiliğin Tel Aviv’den Kudüs’e taşınması için talimat vereceği yönündeki açıklamasının etkileri sürüyor. Uzmanlar ve siyasetçiler, ABD’nin Kudüs çıkışını, Türkiye’nin buna karşılık atacağı olası adımları ve gelişmeler ışığında Ortadoğu’da değişen güç dinamiklerini değerlendirdi. Öte yandan, İzmir’de öğle namazı ardından Konak Meydan Cami önünde bir araya gelen sivil toplum kuruluşları, ABD ve İsrail’e Kudüs üzerinden tepki gösterdi.

“ULUSLARARASI HUKUKA AYKIRI”

Kudüs’ün Ortadoğu’daki dengeleri değiştirmesi açısından son derece hassas bir konu olduğuna işaret eden Siyaset Bilimci Prof. Dr. Tanju Tosun, “Trump’ın bu açıklaması uluslararası hukuka aykırıdır. Çünkü BM, İsrail’in başkenti olarak Tel Aviv’i tanıdı ve fiili olarak yabancı ülkelerin temsilcilikleri orada konumlandı. Yeni durum doğrudan doğruya Trump’ın iç politikada yaşamış olduğu sorunlarla ilgili. Ciddi bir meşruiyet ve prestij kaybı yaşamakta. Orta Doğu’da ciddi anlamada bir karışıklık söz konusuyken Trump almış olduğu bu kararla, bir aktör olarak belirleyici konumda olduğunun mesajını vermek istiyor. Filistin’e, ‘Bundan sonra barış görüşmeleri bizim öncülüğümüzde devam edebilir. Kudüs’ü başkent olarak tanıyoruz ama diğer tarafta Filistin’in de varlığını orada bir defacto olarak hayat geçirmek istiyoruz’ demek istiyor. Doğu Kudüs’ün Filistin’in başkenti olması konusunda da önümüzdeki günlerde birtakım adımlar atılacağı anlaşılıyor” dedi.

SİYASAL KAOS VE ŞİDDET HAREKETLERİ

Trump’ın Kudüs kararını uygulamaya koyması durumunda Ortadoğu’daki siyasal kaos ve şiddet hareketlerinin artabileceğini vurgulayan Tosun, “Türkiye, Kudüs’ün başkent ilan edilmesinin ancak Filistin sorunu çözüldükten sonra mümkün olabileceği belirtiyordu. İki ayrı devlet statüsünün uluslararası hukuk nezdinde kabul edilmesinin ardından Batu Kudüs’ün İsrail Devleti’nin başkenti olarak kabul edilebileceği şeklinde bir tezi vardı. Ayrıca Filistin’in başkentinin de Doğu Kudüs olarak tescil edilmesi istiyordu. Trump’ın Filistin sorununun çözümü konusunda bu hamleyle adım atacağını söylemesi bölgeyi ciddi anlamda siyasal kaosa ve şiddet hareketlerinin artmasına doğru yöneltebilir. Suudi Arabistan’ın ABD ile çok boyutlu ittifakını düşündüğümüzde nasıl bir tepki koyacağı tartışılır” ifadelerini kullandı.

İLİŞKİLER NASIL ETKİLENECEK?

Yaşanan son gelişmeleri Türkiye, İsrail ve ABD ilişkileri boyutunda değerlendiren Tosun, şunları kaydetti: “Son dönemde Türkiye ile İsrail arasındaki ilişkiler önemli ölçüde normalleşmişti. Bu noktada da önümüzdeki süreçte yeni sıkıntıların yaşanması olası görünüyor. Bu durumu, Orta Doğu’yu yeni bir kaosun eşiğine getirecek bir gelişme olarak okumak lazım. Türkiye; Suriye’de PYD’ye verilen silah desteği, FETÖ lideri Fetullah Gülen’in iade edilmemesinin yanı sıra ABD’de süren Sarraf davası sebebiyle ABD ile ilişkilerini koparma noktasındaydı. Türkiye ile ABD ilişkileri daha kötüye gidebilir. Çünkü Türkiye’nin yıllardan beri Filistin halkına vermiş olduğu bir destek söz konusu. Uluslararası hukuk açısında zaten problemli, politik açıdan da iki ülke ilişkilerini daha fazla olumsuzluğa sürükleme riski var. Umarız Trump, kısa vadede bu kararı uygulamayı geçirmez ve o süreçte de Filistin’in geleceği konusunda çok hızlı adımlar atılabilir.”

SİYASİLERDEN KUDÜS AÇIKLAMASI

TBMM Genel Kurulu oturumunda ABD’nin Kudüs’ü İsrail’in başkent yapma isteğine ilişkin AK Parti, CHP, MHP ve HDP’nin ortak önerisiyle bildiri yayınlandı. TBMM’nin bu maceracı girişimi kesin ve tartışmasız bir şekilde reddetme iradesi dünya kamuoyuna ilan edildi. ABD’nin Kudüs kararına tepki gösteren İzmir milletvekilleri ise şu açıklamaları paylaştı:

AK Parti İzmir Milletvekili Mahmut Atilla Kaya: Peygamberlere yurt, Müslümanlara kıble olmuş, inananları karanlıklardan aydınlığa çıkaran Miraç müjdesinin somutlaştırıldığı mübarek belde Kudüs’e sahip çıkmak hepimizin vazifesidir.

AK Parti İzmir Milletvekili Kerem Ali Sürekli: Kudüs,  Müslümanlarındır ve Bağımsız Filistin Devleti’nin başkentidir. Dünya döndükçe böyle kalacak. Bir ülkenin kararı, bin yıllık hakikati değiştiremeyecek. Kudüs, Müslümanların gözbebeği insanlığın vicdanıdır. Ortadoğu’da yaktıkları ateşe ve döktükleri gözyaşlarına doymayanlar, ateşi büyütmek, akan kan ve gözyaşını arttırma peşinde. Ama bu sefer amaçlarına ulaşamayacaklar...

CHP İzmir Milletvekili Mustafa Balbay: Trump’ın bu yaptığı büyük bir densizlik. Dünya barışını hiçe sayan bir karar. Kendi koltuğunu sağlamlaştırmak için Yahudi lobisini arkasına alma çırpınışının bir parçası.  Şu anda 1,5 milyar nüfuslu İslam dünyası bu tablo karşısında oturup tekrar düşünmeli. Bu bölgedeki gerilimlerden çıkarları var. İslam ülkelerini gerçekleri görmeye, dayanışma duygusunu güçlendirmeye ve bu çağı tüm yönleri ile daha iyi anlayıp yorumlamaya çağırıyorum.

AK PARTİ İZMİR’DEN TEPKİ

AK Parti İzmir İl Teşkilatı, Konak Saat Kulesi önünde bir araya gelerek ABD’nin Kudüs’ü İsrail'in başkenti olarak tanımasına tepki gösterdi. AK Parti İzmir İl Başkanı Bülent Delican, ABD Başkanı Donald Trump’ın açıklamasını kınadıklarını belirterek, “ABD 11 Eylül’deki gibi bir şeyleri bahane edip, Ortadoğu’yu nasıl kan gölüne çevirdiyse burada Kudüs’ü de başkent olarak tanıyıp acaba hangi hain planını devreye sokmak istemektedir. Sayın Cumhurbaşkanımızın başkanlığında kesinlikle ve kesinlikle dünyanın 5’ten büyük olduğunu ve ABD’den çok daha büyük bir dünya olduğunu tüm dünyaya göstereceğiz, kararlıyız. Asla ve asla Kudüs'ün işgaliyle birlikte gelen bu süreci kabul etmeyeceğiz” diye konuştu.

“KUDÜS SAVAŞIN DEĞİL, BARIŞIN ŞEHRİDİR”

Öte yandan Konak Meydan Cami önünde bir araya gelen sivil toplum kuruluşları kararı sert bir şekilde protesto etti. Grup adına basın açıklamasını okuyan Memur-Sen İzmir İl Temsilcisi Ali Musa Bina, “Şiddeti daha da derinleştirerek kanlı iktidarlarını sürdürmek isteyen bir zihniyet, Kudüs üzerinden yeni bir hamle yapmaya hazırlanıyor. ABD-İsrail ortak yapımı bu kirli strateji, şiddet ve krizlerle kavrulan bütün insanlık için eğer engellenmezse daha da büyük sorunların kapısını aralayacaktır. Korsan İsrail Kudüs’ü başkent yapmak gibi bir hataya düşmemeli, ABD İsrail’in başkentinin Washington olduğunu idrak etmeli. Şiddetten boğulmuş, krizlerle boğuşan bütün insanlık, doğru ve adil bir söz bekliyor. Anadolu bu sözü söylemeye hazırdır. Kudüs’ün siyonizme başkent yapılmasını engellemek için harekete geçmek, birlikte ses vermek ve insanlığın beklediği o sözü söylemek için buradayız” açıklamasında bulundu.

Haber Merkezi