Mercan resifleri alarm veriyor: 9,9 trilyon dolarlık ekosistem yok olma tehlikesinde

Biyolojik çeşitliliğin korunması ve kıyı topluluklarının geçim kaynakları açısından hayati öneme sahip mercan resifleri, iklim değişikliğine bağlı deniz sıcaklıklarındaki artış nedeniyle hızla yok olurken uzmanlar, bu ekosistemlerin geri kazanımlarının zorlaşacağı konusunda uyarıyor.
Okyanus tabanının yalnızca yüzde 1'inden daha azını kaplamalarına rağmen bilinen tüm deniz canlılarının yaklaşık dörtte birine yaşam alanı sağlayan mercan resifleri, dünya üzerindeki en önemli ekosistemlerden biri olarak öne çıkıyor.

Bilim insanları tarafından "denizlerin yağmur ormanları" olarak adlandırılan bu renkli su altı dünyası iklim değişikliği, su kirliliği ve insan faaliyetleri nedeniyle ciddi tehlikeyle karşı karşıya.
Hem ekosistem hem ekonomi için vazgeçilmez
Mercanlar, her ne kadar bitkilere benzeyen özellikler gösterseler veya sıklıkla kayalarla karıştırılsalar da aslında hayvanlar alemine ait.

Bilimsel sınıflandırmada "Cnidaria" şubesi ve "Anthozoa" sınıfında bulunan mercanlar, denizanaları ve deniz anemonlarıyla yakın akraba.

Mercan resifleri, yüz milyonlarca insanın gıda ve ekonomik güvenliği için hayati rol üstleniyor. Özellikle ada ülkelerinde önemli gıda kaynağı olarak öne çıkan bu canlılar, ekoturizm ve balıkçılık yoluyla yerel ekonomilere milyarlarca dolarlık katkı sağlıyor.

Büyük Set Resifi'nde endişe verici gerileme

Küresel Mercan Resifi İzleme Ağının (GCRMN) verilerine göre, mercan resiflerinin, yılda 9,9 trilyon dolara kadar ekonomik değer sağladığı ve dünya genelinde 1 milyar kişinin geçim kaynaklarını desteklediği tahmin ediliyor.

Bu katkılarına rağmen mercan resifleri üzerindeki insan kaynaklı ve çevresel baskılar giderek artıyor.

İklim değişikliği ve okyanus asitlenmesi gibi küresel risklere karşı en savunmasız ekosistemler arasında yer alan bu canlılar, tarım faaliyetlerinden denizlere taşınan tortular, aşırı avlanma ve denetimsiz balıkçılık faaliyetleri nedeniyle hızla bozuluyor.

GCRMN'nin 2021 tarihli raporunda, 2009'dan bu yana dünya mercanlarının yüzde 14'ünün iklim değişikliği kaynaklı sıcak hava dalgaları nedeniyle yok olduğu ortaya konuldu.

Mercan resifleri, özellikle Avustralya'nın kuzeydoğu sahili boyunca uzanan ve "dünyanın en büyük yaşayan yapısı" olarak tanımlanan Büyük Set Resifi'nde alarm verici hızla yok oluyor.

Sıklaşan ağarma olayları resiflerin direncini zayıflatıyor

AIMS yetkililerinden yapılan açıklamada, mercan resiflerinin, deniz ekosistemleri için hayati rol üstlendiğine, milyonlarca deniz canlısına ev sahipliği yaptığına ve kıyı toplulukları için geçim kaynağı olduğuna işaret edildi.

Açıklamada, "Avustralya'da Büyük Set Resifi'nin ülke ekonomisine yıllık 6,4 milyar dolar katkı sağladığı ve 64 bin kişiye istihdam sunduğu tahmin ediliyor." ifadesi kullanıldı.

Mercan resifleri için en büyük tehdidin iklim değişikliğinden kaynaklandığı belirtilen açıklamada, sera gazındaki artışın okyanusların ısınmasına yol açtığının, bunun da mercan ağarmasını tetiklediğinin altı çizildi.

Ağarmanın normal şartlarda resiflerin yaşam döngüsünün parçası olduğu ancak bu olayların artan sıklığının, mercanların toparlanmasını zorlaştırdığı vurgulandı.

Ağarma sonrası mercanların üreme ve büyüme yetilerinin zayıfladığı, hastalıklara karşı daha savunmasız hale geldiğine dair bulgular bulunduğu aktarıldı.