Otizmli çocukların kabusu: ‘Uyku problemi’

SULTAN GÜMÜŞ / ÖZEL HABER
Uyku, zihinsel ve fiziksel sağlımızın her gün yenilenmesi için önemli olan ve yaşamımızın üçte birini kapsayan bir süreç. En temel ihtiyaçlarımızdan biri olan uyku, beyindeki öğrenme aktivitelerinin gelişimi için de son derece önemli. Peki, uyku problemi, birçok bireyde görülse de otizm tanısını almış bireylerde ne gibi belirtiler gösteriyor. Geceleri öfke nöbeti geçiren çocukların, uykularından kalkabileceğini ve uyku problemlerinin sürekli hale gelebileceğini kaydeden Özel Eğitim Öğretmeni Mine Ağır, “Otizmli çocukların uyku problemini çözmek için öncelikli olarak davranışların gözlenmesi ve gözlem kaydının tutulması gerekir. Gözlem yapıldığında mümkün olduğu kadar tepkisiz yaklaşılmalıdır” ifadelerini kullandı.



GÜNDE 14-16 SAAT UYURLAR
Hayatımızın sağlıklı devam etmesi için her dönem ihtiyaç duyduğumuz uykunun, özellikle bebeklik ve çocukluk dönemi söz konusu olunca daha fazla önem kazandığını hatırlatan Ağır, “Yeni doğan bebekler, günün büyük bir kısmını uyuyarak geçirirler. Bebekler, günde 14-16 saat uyurlar.Bebeklerde gece uykusu kavramı tam olarak oluşmamıştır. Bebeklerde gece uykusu kavramının oluşmamasının nedeni, hem gündüz hem gece uyumalarıdır. Bebeklerde gece uykusu, 1 yaş civarında normal seyrine döner. Bebekler gündüz uykusu ihtiyacı ise 3 yaşından sonra ortadan kalkar. Yeni doğan bebeklerde uyku ihtiyacı, ilerleyen yaşlarla birlikte azalma gösterir” şeklinde konuştu. Bebeklerde genellikle, uykuya geçişle ilgili oluşan sorunlara, gece sık uyanma ve uykuya dalma gibi uyku problemlerinin eşlik ettiğini aktaran Ağır, “Bebeklikten çocukluğa geçiş dönemlerinde ise daha çok kabuslar, gece terörü ve uyurgezerlik gibi uyku sorunları yaşanır.Kabuslar, her yaş aralığında görülebilir. 3 ve 5 yaşlarında daha sık olarak yaşanır. Kabus gören çocuklar, korku içerikli rüyaları görürler ve uykularından uyanırlar” dedi. 



BAKIŞLAR BOŞ VE DONUK
1,5 - 10 yaş arasında sıklıkla görülen, uyku terörünün ise çocuklar uyuduktan yaklaşık 2-3 saat sonra meydana geldiğini belirten Ağır, “Okul öncesi çocuklarda görülme sıklığı % 40’tır. Uyku teröründe korku içerisinde uyanan çocuğun gözleri açık olabilir ancak bakışları boş ve donuktur. Uyku terörü aileleri çok fazla kaygılandırabilir. Aileler bu durum karşısında temkinli olmalıdır. Uyku terörü tedavi edilebilir bir sağlık sorunudur.Uyurgezerlik problemi yaşayan çocuklar ise uykularında gezerler ya da bulundukları ortamdaki diğer odaları karıştırabilirler. Çocuğunuz uyurgezerlik sorunu yaşıyorsa ev içi güvenlik önlemlerini çok iyi almalısınız.Uyurgezer çocuklar, kapıyı açıp dışarıya çıkabilir ya da pencereyi açıp elim olayların yaşanmasına sebebiyet verebilirler. Tüm bu sorunların önüne geçmek için ev içi güvenlik önlemlerinin alınması çok önemlidir” cümlelerini kullandı.



OTİZM VE UYKU PROBLEMİ
Uyku probleminin, birçok bireyde görülse de otizm tanısını almış bireylerde daha farklı belirtiler verebildiğini kaydeden Ağır, “Otizmli çocuklar, geceleri öfke nöbeti geçirebilirler. Bu gibi durumlarda çocukların öfke nöbeti öncesi ve sonrasındaki davranışları çok iyi gözlemlenmelidir. Otizmli çocukların duyuları, diğer bireylere göre daha hassastır. Öfke nöbeti geçiren otizmli çocuklar, ses, koku, ışık vb. dış etkenlere karşı aşırı tepki gösterebilirler.Geceleri öfke nöbeti geçiren çocuklar, uykularından kalkabilirler ve uyku problemleri sürekli hale gelebilir. Otizmli çocukların uyku problemini çözmek için öncelikli olarak davranışların gözlenmesi ve gözlem kaydının tutulması gerekir. Gözlem yapıldığında mümkün olduğu kadar tepkisiz yaklaşılmalıdır” yorumunda bulundu.
NORMALE DÖNER Mİ?
Öfke nöbetlerine neyin yol açtığı tespit edildikten sonra, uyku düzeninin normale dönmesi için probleme neden olan davranışlara odaklanılması gerektiğini söyleyen Ağır, son olarak, “Bu nedenle çocukları sıklıkla gözlemlemeli çevresel uyaranlarda gösterdikleri tepkileri kontrol etmeliyiz.Hatta bu süreçleri bizler bir fırsat öğretimi sürecine sokarak denemeler yapıp hassas oldukları noktaları tespit edebilir ve problem davranışları azaltabiliriz.Bunların yanı sıra çocuğun dengeli beslenmesine dikkat etmek, uyumaya yakın şekerli yiyecek ve içeceklerden uzak durmak gerekir. Sakinleştirici müzikler, rahatlatıcı hikayeler, yatak odasının karanlık olması gibi önlemlerle otizmli çocuğun uykuya dalmasını kolaylaştırabiliriz” bilgisini paylaştı.

 

Haber Merkezi