Plastik atıklara çözüm

Dünyanın en büyük çevre sorunlarından biri olan plastik atıklar için bir çözüm yolu tarım ve tekstil atıklarından geldi. DEÜ Çevre Mühendisliği Bölümü son sınıf öğrencisi Ecem Alvan, bu atıklardan biyoplastik üreten sistem geliştirdi

E. ÇAĞLA GENİŞ-ÖZEL HABER

Dokuz Eylül Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Çevre Mühendisliği Bölümü’nde eğitim görüp mezun olma aşamasına gelen 4’üncü sınıf öğrencisi Ecem Alvan tarafından hazırlanan “Tarım ve tekstil ürünleri atıklarından biyoplastik üretimi” adlı bitirme projesi ile tarımsal ve tekstil atıklar kullanılarak biyoplastik üretimi gerçekleştirildi. Bitirme projeleri arasında bu yıl birinci seçilen tez çalışması kapsamında, tarımsal atık olarak bir bakliyat firmasından temin edilen nohut ve kuru fasulye ıskartası, tekstil atığı olarak da yüzde 100 ham pamuklu atık tekstil parçaları kullanıldı. Nohut ve kuru fasulye ıskartalarından önce nişasta kazanımı yapan Alvan, elde edilen nişastayı, nişasta bazlı biyoplastik üretiminde kullandı. Selüloz bazlı biyoplastik üretimi için de pamuklu tekstil atıklarını ön işlemden geçirip selülozunu geri kazandı ve selüloz asetat üretti.

HAMMADDE UCUZA ELDE EDİLECEK

Petrol yerine tarım ve tekstil atıklarının kullanılmasıyla bir yandan petrolün çevreye verdiği zarar önlenirken, diğer taraftan da atıkların geri dönüşümü sağlanıyor. Sistemin endüstride kullanılmasıyla ürün hammaddesi ekonomik olarak elde edilebilecek, ortaya piyasa değeri yüksek çevre dostu ürünler çıkacak ve atıkların bertaraf maliyetleri de düşürülebilecek. Proje danışmanı Doç.Dr. Görkem Akıncı gözetiminde son sınıf öğrencisi Ecem Alvan tarafından hazırlanan sistem sayesinde, nişasta içerikli tarımsal atıkların bir kısmının bu yolla katma değeri yüksek ürünlere dönüştürülmesiyle hem milli gelir artırılabilecek hem de bu tür atıkların nihai bertarafı ile oluşacak sera gazları ve sızıntı sularının yaratacağı çevresel etkileri azaltabilecek.

BERTARAF MALİYETİ DÜŞÜYOR

Projenin amacının atıklardan katma değeri yüksek ürünler üretmek olduğunun altını çizen genç mühendis Ecem Alvan, “Türkiye’de yılda 455 bin ton nohut, 195 bin ton kuru fasulye üretilmekte. Üretilen miktarın yüzde 3-4 kadarlık bir kısmı 5-6 mm çapın altında kaldığı için mutfakta tercih edilmiyor ve bu ıskarta kilosu 48 kuruş gibi bir fiyata yem olarak satılıyor. Başka bir atık türü de tekstil sanayi atıkları. Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre atık depolama alanlarına her yıl 287 bin ton tekstil atığı ulaşıyor. Amacımız bu tür atıklardan katma değeri yüksek ürünler üretebilmek. Böylelikle ürün hammaddesi ekonomik olarak elde edilebiliyor, ortaya piyasa değeri yüksek çevre dostu ürünler çıkıyor ve atıkların bertaraf maliyetleri de düşüyor” dedi.

NOHUT ISKARTASI KULLANDI

Biyoplastiklerin pazar payı giderek artan ürünler olduğunu ve doğada parçalanabildikleri için petrol bazlı plastikler gibi çevresel etkileri bulunmadığını kaydeden Alvan, “Nişasta bazlı ve selüloz bazlı biyoplastik üretim teknolojileri mevcut. Biz de nohut ve kuru fasulye ıskartalarından önce nişasta kazanımı yaptık. Nohudun nişasta içeriği bakımından daha zengin olduğunu tespit ettikten sonra denemelerimize nohut nişastası ile devam ettik. Elde ettiğimiz nişastayı, nişasta bazlı biyoplastik üretiminde kullandık ve başarılı olduk. Selüloz bazlı biyoplastik üretimi için de pamuklu tekstil atıklarını ön işlemden geçirip selülozunu geri kazandık ve selüloz asetat ürettik” ifadelerini kullandı.

ÇEVRESEL ETKİLERİ AZALTILACAK

Nişasta bazlı polimerlerden elde edilen biyoplastiğin, biyoplastik piyasasındaki payının yüzde 40 civarında ve kilogram fiyatı kalitesine göre 8 ila 24 TL arasında değiştiğine dikkat çeken Alvan, şunları söyledi: “Üretim sırasındaki kimyasal harcamaları bakımından maliyeti ise kilogram biyoplastik başına 1,5 TL’den daha az. Elbette ilk yatırım maliyetleri söz konusu olacaktır, ancak sistem oldukça basit olduğu için bu tür tesislerin kendisini kısa zamanda geri ödeyebileceği öngörülebilir. Nişasta içerikli tarımsal atıklarımızın en azından bir kısmının bu yolla katma değeri yüksek ürünlere dönüştürülmesi ile hem milli gelirimizi artırabiliriz hem de bu tür atıkların nihai bertarafı ile oluşacak sera gazları ve sızıntı sularının yaratacağı çevresel etkileri azaltabiliriz.”

SANAYİYE AKADEMİK KATKI

Proje danışmanı Doç.Dr. Görkem Akıncı ise, “Öğrencimiz Ecem Alvan tez çalışması süresince düzenli, dikkatli ve özverili çalışarak güzel bir başarı elde etti. Laboratuarımızda uzman ekibimizle uzun yıllardır sanayiye yönelik olarak bu tür çalışmaları sürdürüyoruz. Elde ettiğimiz bu tür başarılar da bizi motive ediyor, çalışmalarımızı sanayi ile işbirliği içinde aralık vermeksizin sürdürmek istiyoruz” açıklamasında bulundu.

FOTO ALTI: Nohut ve kuru fasulye ıskartalarından önce nişasta kazanımı yapan öğrenci Ecem Alvan, elde edilen nişastayı nişasta bazlı biyoplastik üretiminde kullandı. 

Haber Merkezi