Sen söyle, yapay zeka sana özel parfümünü üretsin

“Oksijeni bilmem ama kokun şart!” diyor bir duvar yazısı. Şiirlere, şarkılara, filmlere ve kitaplara pek çok kez konu olmuş bir olgudur koku, ve biliriz ki her insanın kokusu da kendisine özeldir. Kanıtlanan bilimsel araştırmalara göre de bazı kokuların beynimizde bulunan koku hafızasını etkileyerek bizi eskiden yaşadığımız bir ana sürükleyip götürebiliyor ve o anları yeniden gözümüzün önünde canlandırmamıza sebep oluyor. Bu yüzdendir ki hoş kokular daima insan beyni ve duyguları üzerinde derin izler bırakıyor. Bu sebeple ‘kişiye özel koku’ kavramı daha da bir önem kazanıyor. Son zamanlarda sosyal medyada karşıma sıkça çıkan KokuLab’ın kurucusu Özlem Kahvecioğlu ise yapay zeka ile sizler için kişiye özel kokular üretiyor. 14 Şubat Sevgililer Günü’nün de yaklaştığı şu günlerde hem kendinizi hem de sevdiklerinizi bu benzersiz deneyim ile şımartabilirsiniz.

Merhaba, öncelikle sizi biraz yakından tanıyabilir miyiz?

Merhaba ben KokuLab’ın kurucusu Özlem Kahvecioğlu. İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) Endüstri Mühendisliği mezunuyum. Asıl uzmanlık alanım yapay zeka teknolojileri. Zaten bitirme çalışmamı da bu alan üzerine yaptım. Koku ve parfümler çocukluğumdan beri ilgilendiğim ve merak duyduğum bir alandı.

KokuLab fikri kimin aklına geldi ve nasıl ortaya çıktı?

Öğrencilik yıllarımızda İTÜ Kimya Bölümü’nden arkadaşım Gökçe Sezgin ile yakın çevremize onlara özel parfümler üretmeye başladık. Kokuların dünyasına girdikçe, kokuların kendine ait karakterlerinin olduğunu ve bizim sevdiğimiz kokuların da bizim karakterimizden bir parça olduğunu gördük. Bu noktada parfüm üretimini yapay zeka ile birleştirme fikri ortaya çıktı. Koku üretimi çok tarihsel bir olgu olmasına rağmen günümüz teknolojileri ile birleştirilmemişti. O anlamda da öncü olmak istedik.

Kişiye özel parfümü diğer parfümlerden ayıran özelliği nedir?

Seri üretim bir parfüm kullandığınızda kokunuz asla karakteristik olamaz. Sokakta sizle aynı kokuya sahip binlerce insan var demektir. Ancak insan, doğası gereği diğer insanlardan farklılaşmak ister. Bizim temel amacımız da bunu sağlamak. Geliştirdiğimiz yapay zeka ile onlar için en uygun benzersiz kokuyu üretiyoruz.

Yapay zeka bu noktada nasıl bir işlev görüyor?

Aslında zevklerimiz ve hayat tarzımız bizim için sevdiğimiz ve doğru kokunun temelini oluşturuyor. Web sitemize gelenlere yapay zeka 10-15 soru soruyor ve cevaplara göre sizin profilinizi oluşturuyor. Bazen bu sorular koku ve parfümle çok da alakalı gibi görünmeyebiliyor. Ancak her soru, yapay zeka için o kişi ile ilgili çok önemli bir bilgi barındırıyor. Örneğin yaptığımız araştırmalar gösteriyor ki günlük hayatınızda çok baharatlı yemekleri tercih ediyorsanız kullandığınız parfümün içeriğinde mutlaka baharat notaları oluyor.

Bu iş için yapay zekayı nasıl tasarladınız?

Dünya’da, üretilmiş on binlerce parfümün içeriğini kaydeden veritabanları var. Yapay zekamızı tasarlarken bu veritabanındaki bilgilerle, bu parfümlerin kullanıcılarını eşleştirdik. Bu noktadan sonra araştırma şirketlerinin de yardımını alarak kişilerin parfümlerini ve karakter özelliklerini eşleştirebildiğimiz önemli bir data seti oluşturduk. Bunu da yapay zekamızı eğitmek için kullandık. Bu sayede web sitemizdeki sorulara verdiğiniz cevaplar ile koku profiliniz oluşturuluyor ve en uygun bileşenler tespit edilebiliyor.

Sipariş verenlere gönderdiğiniz demolar ve asıl ürünün üretim şamasına neler yaşanıyor?

Tabi yapay zekamız bize şu maddeden şu kadar koyacaksın şeklinde bir sonuç vermiyor. Parfümde kullanmamız gereken bileşenleri söylüyor. Biz de bu çıktıyı kullanarak, laboratuvarımızda 3 farklı formülasyon oluşturuyoruz. Çünkü bir parfüme derinlik ve kalıcılığını vermek için teknik bir kimya bilgisine ihtiyacımız var. Oluşturduğumuz 3 demoyu kullanıcıya göndererek onların da tercihleri ile bu sürece katılmalaarını sağlıyoruz. Onlar son kararı verdikten sonra, yaptıkları seçimi yüksek kalıcılıkta bir asıl parfüm haline getiriyoruz. Ve bu parfümü bir kod numarasıyla kullanıcıya lisanslıyoruz. Böylece o kod ile kendine ait bu parfüme yalnızca kendisi erişebiliyor.

Parfümlerin içeriğinde kullandığınız hammaddeleri nereden temin ediyorsunuz?

Koku sektörü bu konuda duyabileceğiniz en uluslarası sektör diyebiliriz. Çünkü her çiçeğin her meyvenin en güzel kokulusunun yetiştiği topraklar farklı. Örneğin iris çiçeklerinin en güzel kokulusu Fransa’nın Gordon bölgesindeki Alpler’de yetişirken, baharat kökenli kokular ağırlıklı olarak Uzak Doğu menşeilidir. Biz de olabildiğince en doğru kaynaklardan en güzel kokuları tedarik etmeye çalışıyoruz. Çok uzağa gitmemizi gerektirmeyen kokular da olmuyor değil. Mesela bizce parfümde kullanılan en doğru aromalı mandalina Ege Bölgesi’nde. Hatta dünyaca ünlü birçok parfüm üreticisi de mandalina ve gül gibi bileşenleri Türkiye’den temin ediyor.

Bu hammaddelerin herhangi alerjenik riski bulunuyor mu?

Sağlık Bakanlığımızın bu konuda hazırladığı kapsamlı bir alerjen ve kozmetikte kullanılabilir maddeler listesi mevcut. Bu anlamda en ufak alerjen riski taşıyan bir hammaddeyi aroma arşivlerimize eklemiyoruz.

Filmlere ve kitaplara dahi konu olan koku hepimiz için özeldir ve kokuların insan zihni üzerindeki etkileri bilimsel olarak kanıtlanmıştır. Siz kokuların önemi hakkında ne düşünüyorsunuz?

Kokuların hayatımızda en çok etkilediği yer beynimizdeki hafıza bölgesi aslında. Bu nedenle birçok anımız beynimizde, o ana dair kokularla kaydediliyor. Sokakta bir anlık rastgele aldığımız bir koku bizi 20 sene önceki bir anımıza götürebiliyor. Böyle bir şeyi görme de dahil başka hiçbir duyumuz ile tecrübe edemeyiz. Yani koku duyumuz bize hayatımız boyunca sahte olmayan dejavular yaşatabilen bir mucize duyu. Mesela ben sahlep kokusu aldığımda, bir lise arkadaşımın yüzü canlanır gözümde hep. Çünkü ilk sahlep içtiğimde o yanımdaydı.

İyi bir koku/parfüm seçmenin püf noktaları nelerdir?

Öncelikle Türkiye olarak neredeyse 15-20 dakikadan fazla kalıcılığı olmayan şu açık parfümlerden kurtulmamız gerekiyor ki doğru parfüm seçmeye başlayabilelim. Çünkü doğru parfümün içeriğinde açık parfümlerin içeriğindeki gibi ucuz kokulu kimyasallar olmaması gerekiyor. Eğer gerçek parfümler arasında bir tercih yapacaksak da bu parfümlerin 3 farklı zamanda ortaya çıkan 3 farklı notası olduğunu unutmamalıyız. Parfümü satın almadan önce 5-10 dk’da kaybolan üst notasını, 1-2 saat sonra bile net olarak alabildiğimiz orta notasını ve 3-4 sonra bile burnumuza gelen baz notasını deneyimlememiz gerekiyor. O yüzden en doğrusu bir parfümü cildimizde test edip, bu süreçleri yaşadıktan en az 1 gün sonra satın almak.

Gelecek hedefleriniz nelerdir, üretmeyi düşündüğünüz ilginç bir koku var mıdır?

Şu anda Türkiye’de uyguladığımız model dünyada da ilklerden olduğu için kısa süre içerisinde önemli Avrupa şehirlerinde de satışa başlamayı düşünüyoruz. Bu süreçte de koku kültürünü Türkiye’de olması gereken yere getirmek için bazı koku ve burun eğitimi setleri, parfüm yapımı setleri gibi eğitsel materyallerimizi de Türkiye ile buluştaracağız. Koku ve parfüm meraklısı herkesin, bizi ve çalışmalarımızı takip etmesini tavsiye ediyoruz.

Eklemek ve dikkat çekmek istediğiniz başka bir nokta var mı?

Türkiye farklı iklimlere sahip olması nedeniyle birçok koku hammaddesinin merkez üssü olabilecek konumda. Ama buna rağmen son ürün ve markalaşmada yaşadığımız sıkıntılardan ötürü, Türkiye olarak 18,5 milyar dolarlık parfüm sektöründen hiç pay alamıyoruz. Bu anlamda keşke daha fazla parfüm ve koku meraklısı oluşsa ve kendi markalarımızla Türkiye’yi yurtdışında temsil edebilsek.

Haber Merkezi