Türk Tabipleri Birliği Hukuk Bürosu’ndan MBYS uygulamasına tepki

Muayene Bilgi Yönetim Sistemi (MBYS) veya E-Nabız’a hasta verilerinin girilmek istenmesinin hukuki boyutunu değerlendiren Türk Tabipleri Birliği, hasta mahremiyetini işaret ederek eleştirilerde bulundu.

Yapılan açıklamada, “Sağlık Bakanlığı tarafından 2015 yılından bu yana, muayenehanelere başvuran hastaların kişisel verilerinin Sağlık Bakanlığı’na gönderilmesine yönelik bir ısrar bulunmaktadır. Türk Tabipleri Birliği ve tabip odaları tarafından, bu uygulamaların hukuka aykırılığına ve hasta mahremiyetini ihlal edici yönlerine ilişkin gerekçelerimiz her platformda paylaşılmış ve yargıya taşınmıştır” denildi.

HASTA MAHREMİYETİNİ GÖZ ARDI EDEN…

Süreci özetleyen Türk Tabipleri Birliği Hukuk Bürosu, şöyle devam etti: “2015 yılından bu yana, Sağlık Bakanlığı tarafından yayınlanan genelge ve yönetmelik gibi düzenlemelere karşı açılan davalarda, Danıştay, bu düzenlemelerin yasal dayanakları olmadığı gerekçesiyle yürütmenin durdurulması ve iptal kararları vermiştir. Bu kararların ardından 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’nin 378. maddesinde düzenleme yapılmıştır. Yapılan düzenleme, Sağlık Bakanlığı’nın bilgi toplama, işleme ve paylaşma yetkisini tanımlamıştır… Bugüne kadar sadece verilerin toplanması hedefine yönelik olan, ancak hekimlerin sır saklama yükümlülüğünü, hasta mahremiyetini göz ardı eden, hiçbir hassasiyet gözetmeyen ve ölçüt içermeyen düzenlemeler yapılmıştır. Oysa Kişisel Verilerin Korunması Kanunu, kişisel verilerin belirli, açık ve meşru amaçlar için, işlendikleri amaçla bağlantılı, sınırlı ve ölçülü olmak kaydıyla işlenebileceği kuralını getirmektedir. Kişisel sağlık verilerinin özel nitelikli, hassas veri olduğu dikkate alındığında, kişisel sağlık verilerinin işlenmesinde daha kısıtlayıcı kurallara ihtiyaç varken Sağlık Bakanlığı ucu açık düzenlemelerle gerektiğinden daha fazla veri toplama ve işleme çabası içindedir… Bu nedenle, il sağlık müdürlükleri tarafından Muayene Bilgi Yönetim Sistemi (MBYS) veya E-Nabız’a hasta verilerini girmeleri gerektiği yönünde yazı veya uyarı alan meslektaşlarımıza, hâlihazırda kanuni dayanak bulunmadığı için veri girişi yapmayabileceklerini ve hukuki süreçlerin tamamlanmasını bekleyebileceklerini ifade etmiştik.”

YENİ DÜZENLEME İLE NELER OLACAK?

Peki, 15 Ocak 2025 tarihinde yürürlüğe giren 7538 sayılı kanun ile 3359 sayılı Sağlık Hizmetleri Temel Kanunu ne getirmiştir? Yapılan açıklamada, “Bu düzenleme ile; Sağlık hizmeti almak üzere sağlık kuruluşuna başvuran hastaların sağlık hizmetinin gereği vermek zorunda oldukları kişisel verilerinin işlenebileceği, bu verilerin sağlık hizmeti verilmesi, kamu sağlığının korunması, koruyucu hekimlik, tıbbi teşhis, tedavi ve bakım hizmetlerinin yürütülmesi, sağlık hizmetlerinin planlanması ve maliyetlerin hesaplanması amacıyla Bakanlıkça işlenebileceği, kişisel verilerin Kişisel Verilerin Korunması Kanunu’nda belirtilen şartlar dışında aktarılamayacağı, toplanan kişisel verilere ilgili kişilerin erişimini sağlayacak bir sistem kurulacağı, veri işlemenin Kişisel Verileri Korum Kurulu’nun kurallarına uygun yürütüleceği, bakanlığın, ilgili mevzuat uyarınca elde edilen kişisel sağlık verilerinin güvenliğinin sağlanması için gerekli tedbirleri alacağı, bu amaçla sistemde kayıtlı bilgilerin hangi görevli tarafından ne amaçla kullanıldığının denetlenmesine imkân tanıyan bir güvenlik sistemi kurulacağı, sağlık çalışanı istihdam eden kamu ve özel sağlık kurum ve kuruluşlarının sağlık personelini Bakanlığa bildirmekle yükümlü olduğu, kişisel sağlık verilerinin işlenmesi, güvenliği ve bu maddenin uygulanması ile ilgili diğer hususların bakanlıkça yürürlüğe konulan yönetmelikle düzenleneceği kural altına alınmıştır” bilgisi paylaşıldı.

UCU AÇIK DÜZENLEMELER…

Açıklamanın devamında ise, “Türk Tabipleri Birliği ve tabip odaları tarafından, hassas nitelikli kişisel veriler olan sağlık verilerinin toplanması, işlenmesi ve aktarılmasının sıkı kurallara bağlı olması gerektiği, Kişisel Verilerin Korunması Kanunu ile kişisel verilerin belirli, açık ve meşru amaçlar için, işlendikleri amaçla bağlantılı, sınırlı ve ölçülü olmak kaydıyla işlenebileceği kuralının getirildiği, kişisel sağlık verilerinin işlenmesinde daha kısıtlayıcı ve istisna kurallara ihtiyaç varken ucu açık düzenlemelerle gereğinden daha fazla veri toplama ve işleme çabasının bu düzenlemenin ruhuna aykırı olduğu vurgulanmaktadır… 108 sayılı Kişisel Verilerin Otomatik İşleme Tabi Tutulması Karşısında Bireylerin Korunması Sözleşmesi, AB Genel Veri Koruma Tüzüğü (GPDR), Anayasa’nın 20. maddesinde belirlenen ilkeler çerçevesinde, kişisel sağlık verilerinin sınırlama ve istisna getirilmeksizin, yeterli koruma güvencesi sağlanmaksızın, genel geçer sebeplerle, otomatik veri işlemeye tabi tutulması, hakkın özünü zedeleyici niteliktedir ve uluslararası hukuk kurallarına aykırılık taşımaktadır… Olumsuz bir işlemle karşılaşacak meslektaşlarımızın, Türk Tabipleri Birliği Hukuk Bürosu’na ve tabip odalarımızın hukuk bürolarına başvurabileceklerini bilgilerinize sunarız” mesajı iletildi.

SULTAN GÜMÜŞ KAYA