Türkiye-Azerbaycan enerji ortaklığı İzmir’de zirveye taşınıyor: Stratejik hamleler ve yeni projeler gündemde

Türkiye'nin en büyük ve en kapsamlı rüzgar enerjisi organizasyonu olan Türkiye Rüzgar Enerjisi Kongresi (TÜREK), bu yıl 4-5 Eylül'de İzmir'de düzenleniyor. Türkiye Rüzgar Enerjisi Birliği tarafından (TÜREB) tarafından organize edilen etkinlik bu yıl 4'üncü Türkiye-Azerbaycan Enerji Forumu ile eş zamanlı gerçekleştiriliyor. 4'üncü Türkiye-Azerbaycan Enerji Forumu'na Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, Azerbaycan Cumhurbaşkanının İklim Konularından Sorumlu Temsilcisi ve COP29 Başkanı Muhtar Babayev, Azerbaycan Enerji Bakanı Perviz Şahbazov, İzmir Valisi Süleyman Elban, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Bakan Yardımcısı Zafer Demircan, Azerbaycan Enerji Bakanı Yardımcısı Orhan Zeynalov, AK Parti MKYK üyesi Hamza Dağ, milletvekilleri ve STK temsilcileri katıldı.

'ENERJİ İŞ BİRLİĞİMİZİ YENİ ALANLARA TAŞIDIK'

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, açılışta yaptığı konuşmada, toplantının, iki ülke arasındaki iş birliği imkanlarını çeşitlendirmesi ve derinleştirmesi bakımından yeni ufuklar açacağına inandığını söyleyerek, "Geride bıraktığımız forumlarda önemli çalışmalar yaptık, kıymetli sonuçlar elde ettik, enerji iş birliğimizi yeni alanlara taşıdık ve diyalog kanallarımızı sürekli olarak geliştirdik. Bugünkü buluşmamızda da belirlediğimiz yeni hedefler doğrultusunda ilerlemeye, stratejik ortaklığımızı daha ileri seviyelere taşımaya kararlıyız. Ülkelerimiz arasında hayata geçirdiğimiz ve hedeflediğimiz projeler, her seferinde kardeşliğimizi daha ileri taşıyacak yeni fırsatlar yaratmakta, dostluğumuzu bir kez daha teyit etmektedir. Birçok farklı alanda gerçekleştirdiğimiz bu iş birlikleri de forum çerçevesinde oluşturulan çalışma gruplarımız tarafından yakından takip edilerek, kurumsal bir çerçeve içerisinde düzenli olarak ele alınmaktadır. Bu kapsamda petrol, doğal gaz, yenilenebilir enerji, enerji verimliliği, elektrik piyasası regülasyonları, elektrik iletim ve dağıtımı ile madencilik alanlarında çalışma gruplarımızın gerçekleştirmiş olduğu faaliyetlerden memnuniyet duyuyor, enerji iş birliğimizi geliştirerek daha ileri noktalara taşınmasına vesile olan bu çalışmaları takdir ediyoruz" dedi.

'TÜRKİYE VE AZERBAYCAN GÜVENİLİR ORTAKLAR OLMAYA DEVAM EDECEKTİR'

Türkiye ile Azerbaycan arasındaki kardeşlik bağının tarih boyunca hiç sarsılmadan devam ettiğini, sadece kültürel ve siyasi alanlarda değil, ekonomik ve stratejik alanlarda da derinleştiğini aktaran Bakan Bayraktar, "Bir millet, iki devlet anlayışı, özellikle enerji sektöründe hayata geçirilen büyük projelerle en somut karşılığını bulmaktadır. Enerji, ülkelerimizin kalkınmasının ve refahının en temel itici güçlerinden biridir. Türkiye ve Azerbaycan, sahip oldukları jeostratejik konum, zengin kaynaklar ve gelişmiş altyapılarıyla birbirini tamamlayan roller üstlenmekte; aynı zamanda bölgesel ve küresel enerji arz güvenliğine de çok önemli katkılar yapmaktadır. Petrol ve doğal gaz sahalarında bugüne kadar hayata geçirilen projeler, ortak vizyonumuzun isabetli ve sonuç odaklı olduğunu göstermektedir. Azeri-Çırak-Güneşli ve Şahdeniz sahalarıyla temeli atılan iş birliğimiz, bu yıl imzaladığımız Şafak-Asiman sahasında yeni bir boyut kazanmıştır. Karabağ, D-230 ve Dostluk sahalarında da iş birliğimizi güçlendirmek temel hedeflerimiz arasındadır" açıklamalarında bulundu.

'STRATEJİK BİR ADIM OLDU'

Bakan Bayraktar, sözlerini şöyle sürdürdü:

"14 Mayıs 2024 tarihinde imzaladığımız 'Doğal Gaz Alanına İlişkin İşbirliği Anlaşması' da bu çerçevede özel bir önem arz etmektedir. Bu anlaşma, ülkelerimizin enerji tehlikesizliğini güçlendirecek ve bölgesel iş birliğimizi daha da pekiştirecektir. Bununla birlikte Azerbaycan'dan Türkiye'ye doğal gaz arzının artırılması yönündeki çalışmaların da hızla ilerlemesini temenni ediyoruz. Diğer yandan Sayın Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan ve Sayın Azerbaycan Cumhurbaşkanı Cenap President Aliyev'in nezaretlerinde açılış törenini 5 Mart 2025 tarihinde gerçekleştirmiş olduğumuz Iğdır-Nahçıvan Doğal Gaz Boru Hattı, Nahçıvan'ın arz güvenliğini garanti altına alırken, Türkiye ile Azerbaycan arasındaki bağları daha da kuvvetlendirmektedir. Aynı şekilde, 2 Ağustos 2025'te faaliyete geçen Türkiye-Suriye Doğal Gaz Boru Hattı, yalnızca enerji akışını değil, bölgemizde barış ve refahı da destekleyen stratejik bir adım olmuştur. Türkiye ve Azerbaycan, sahip oldukları güçlü altyapılar ve köklü bağlarıyla hem bölgesel arz güvenliğinde hem de küresel piyasalarda güvenilir ortaklar olmaya devam edecektir."

'ORTAK SORUMLULUĞUMUZ HALİNE GELDİ'

"Enerji gündemimiz elbette yalnızca petrol ve doğal gaz ile sınırlı değil" diyen Bakan Bayraktar, "Günümüzün öncelikleri arasında yer alan enerji dönüşümü, Türkiye-Azerbaycan enerji iş birliğinin en önemli başlıklarından biri haline gelmiştir. Yenilenebilir enerji ve elektrik iletim altyapılarında ortaklığımızı güçlendirmek, gelecek nesillere karşı ortak sorumluluğumuz haline gelmiştir. Bu çerçevede, Türkiye ile Nahçıvan bölgesini birbirine bağlayacak elektrik hattı projesine özel bir önem atfediyoruz. Projenin tamamlanmasıyla birlikte, Nahçıvan'ın arz güvenliği teminat altına alınacak ve ülkelerimiz arasında elektrik ticareti yeni bir boyut kazanmış olacaktır. Ayrıca, Türkiye, Azerbaycan, Gürcistan ve Bulgaristan arasında sürdürülen 'Yeşil Elektrik İletimi ve Ticareti Projesi' de vizyoner iş birliğimizin güçlü bir göstergesidir. TANAP Projesi'nde olduğu gibi Avrasya ve Avrupa'yı Türkiye üzerinden bağlayacak bu projeyle yenilenebilir kaynaklardan üretilecek elektriğin ticareti ve iletimi, yalnızca ülkelerimize değil, tüm bölgeye önemli katkılar sağlayacaktır. Türkiye, sahip olduğu güçlü altyapısı, gelişmiş elektrik piyasası ve stratejik konumuyla bu süreçte güvenilir bir katkı yaparken; Azerbaycan, zengin güneş ve rüzgar potansiyeliyle temiz elektrik ihracatçısı olma yolunda önemli adımlar atmaktadır" dedi.

'TECRÜBELERİNDEN İSTİFADE EDECEĞİMİZE İNANIYORUM'

Bakan Bayraktar, ayrıca, "Çok başarılı bir Birleşmiş Milletler İklim Konferansı düzenleyen Azerbaycan'ı bu vesileyle bir kez daha tebrik ediyoruz. 31'inci Taraflar Konferansı başkanlığına aday bir ülke olarak Azerbaycan'ın bu konudaki tecrübelerinden istifade edeceğimize inanıyorum. Biz dengeli bir üretim portföyü ile hiçbir yakıtı dışlamadan daha rasyonel daha gerçekçi ve insan odaklı akıllı bir enerji dönüşümünün mümkün olabileceğine inanıyoruz. Azerbaycan ile Sayın Cumhurbaşkanlarımızın ortaya koyduğu stratejik vizyon kapsamında petrol ve gaz alanında geliştirdiğimiz projeleri, önümüzdeki dönemde elektrik ve yenilenebilir enerji alanında da sürdüreceğimizi ifade etmek istiyorum. Türkiye-Azerbaycan enerji iş birliğinin kardeşlik bağlarımızla uyumlu şekilde daha nice büyük projelere ilham vermesini diliyor; bu önemli etkinliğin düzenlenmesine emek veren herkese şükranlarımı sunuyorum" diye konuştu.

'İŞ BİRLİĞİMİZ ÖNEM TAŞIYOR'

Azerbaycan Cumhurbaşkanının İklim Konularından Sorumlu Temsilcisi ve COP29 Başkanı Muhtar Babayev ise "Azerbaycan ve Türkiye, her zaman küresel enerji sisteminde sorumlu ortaklar olmuş, küresel enerji güvenliğinin sağlanmasında önemli rol oynamıştır. Şu anda her iki ülke de enerji alanında önemli projeler hayata geçirmektedir. Her iki ülkede de enerji ve diğer alternatif enerji projelerinin daha hızlı hayata geçirilmesi için iş birliğimiz büyük önem taşımaktadır. Geleceğe baktığımızda Azerbaycan, Türkiye, Bulgaristan ve Gürcistan arasında imzalanan yeni elektrik iletim hattı anlaşması, Avrupa'nın enerji güvenliği ve bölgemizin refahı açısından tarihi bir öneme sahip olabilir. Bu forumda mevcut anlaşmalar üzerinde yeni iş birliği olanaklarının oluşturulması ve her iki ülke için perspektiflerin genişletilmesi açısından özel bir öneme sahiptir" dedi.

Babayev, COP29'da kabul edilen karar ve taahhütlerin, her iki ülkeye ve tüm dünyaya iddialı enerji planlarını hayata geçirmekte destek olacağını söyledi.

'ENERJİ ORTAKLIĞI STRATEJİK BİR ZORUNLULUKTUR'

Azerbaycan Enerji Bakanı Perviz Şahbazov da Türkiye'nin yenilenebilir enerji, enerji depolama sistemleri, yeşil hidrojen, karbon yakalama teknolojileri, enerji verimliliği, enerji piyasası ilişkileri ve düzenlemesi alanlarındaki deneyimi ve desteği kendileri için özel öneme sahip olduğunu vurguladı. Türkiye'yi her zaman ve tüm süreçlerde olduğu gibi temiz bir enerji geleceğine giden hedeflerinde de büyük müttefiki olarak gördüklerini ifade eden Şahbazov, "Güçlü bir Azerbaycan-Türkiye enerji ortaklığı stratejik bir zorunluluktur. Çünkü hem ülkelerimiz, bölgemiz hem de uluslararası alanda büyük önem taşımaktadır. Bu birlik, güvenlik ve sürdürülebilir kalkınmanın bir simgesidir. Enerji Forumu kapsamında iş birliğimizin gündemine hidrokarbonlardan madenciliğe, yenilenebilir enerjiden enerji düzenlemesine kadar 6 ana yönün dahil edilmesi tam da bu amaca hizmet etmektedir. Bu forumun sunduğu fırsatlardan yararlanarak yeni projeler ve umut vadeden fırsatlar üzerindeki iş birliğimizin daha da güçleneceğinden, karşılıklı ilişkilerimizin daha da gelişmesine ivme kazandıracağından ve ülkelerimizi stratejik hedeflerine yaklaştıracağından eminiz. Azerbaycan-Türkiye enerji ortaklığı, gelecekte de bölgesel ve küresel ölçekte kalkınma ve enerji güvenliğinin önemli bir garantörü olmaya devam edecektir" diye konuştu.

Açılış konuşmalarının ardından Bakan Bayraktar ve Şahbazov, 'Forum Protokolü' imzaladı.

'DÜNYADA ÇOK ENDER RASTLANILABİLİR BİR İŞ BİRLİĞİ'

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar ve Azerbaycan Enerji Bakanı Perviz Şahbazov, IV. Türkiye-Azerbaycan Enerji Forumu sonrasında ortak basın toplantısında konuştu. Bakan Bayraktar, forumun 4'üncüsünün düzenlendiğini belirterek, "'Geleneksel Azerbaycan Türkiye Enerji Forumu' demeye başlayabiliriz. Önümüzdeki yıl bu sefer Azerbaycan'da 5'incisini yapacağımız ve sonraki yıllarda da devam ettireceğimiz çok önemli bir iş birliği mekanizması. Türkiye ile Azerbaycan arasında enerji iş birliği, dünyada çok ender rastlanılabilir bir iş birliği. Bunun içerisinde 2 ülkenin kalkınmasına, gelişmesine ve ekonomisine katkı sağlayan birçok proje olmasının yanında bir başka özelliği daha var. O da 2 ülke bu iş birliği sayesinde birbirini bir anlamda tamamlayarak, Avrupa'nın ve bölgenin arz güvenliğine çok önemli katkıda bulunuyor. Küresel petrol piyasaları için özellikle Bakü-Tiflis-Ceyhan Boru Hattı projesiyle dünya küresel petrol arzına da çok önemli bir katkıda bulunuyoruz. Çok yakın zamanda hayata geçirdiğimiz Türkiye doğal gaz şebekesini Suriye'ye bağlama neticesinde şimdi Suriye'nin arz güvenliğini bu anlamda ve Suriye'deki hayatın normalleşmesine katkı sağlayacak bir projeyi birlikte gerçekleştirdik. Bu anlamda sadece iki ülke için değil aynı zamanda bölge ve başta Avrupa olmak üzere bölgemiz ve dünya için önemli enerji arz güvenliğine çok önemli katkılar sağlıyoruz. O anlamda önemli ve örnek bir iş birliği olduğunu ifade etmek istiyorum” dedi.

'DİJİTALLEŞME ÖNÜMÜZDEKİ YILA KADARKİ ÇALIŞMALARDA TEMEL GÜNDEM MADDESİ OLACAK'

Forum kapsamında çalışma grupları olduğunu söyleyen Bakan Alparslan Bayraktar, "Bu çalışma grupları içerisinde madenden enerji verimliliğine, enerji regülasyonlarından iletimine ve hidrokarbonlara kadar birçok alan var. Bugünkü formun özelinde dijitalleşmeyi de çalışma gruplarının en önemli görevi haline getirmiş olduk ve ümit ediyorum önümüzdeki yıla kadarki çalışmalarda bu konu onların temel gündem maddesi olacak. Çünkü dijitalleşme her alanı etkileyecek özellikte bir konu. Çalışma gruplarımız iş forumuyla beraber iş dünyasından da somut, sahadan sesleri dinlediğimiz bir formata kavuşmuş durumda. Dolayısıyla biz burada hem hükümetler, bakanlıklar, ilgili kurumlar arasında iş dünyasını bir araya getirerek çok daha sonuç odaklı bir çalışma haline bu forumu getirmiş durumdayız. Bundan sonraki yıllarda da bu çalışmalarımız devam edecek. Bu forumun özelinde özellikle bugün farklı bir konu ve konuğumuz vardı. COP29'un başkanı buradaydı. O da özellikle iklimle alakalı çalışmalar, COP29 üzerinde elde edilen kazanımlarla alakalı bizleri bilgilendirdi. COP31'e aday olan bir ülke olarak Türkiye için de önemli. Adaylık neticesinde COP başkanlığı Türkiye'ye geldiği durumda iş birliği yapacağımız, tecrübelerinden de istifade edeceğimiz önemli bir alan" ifadelerini kullandı.

'FARKLI BİR BOYUTA GEÇİYOR'

Bu yıl içerisinde somut projeleri hayata geçirdiklerini vurgulayan Bakan Bayraktar, "Iğdır-Nahçıvan Doğal Gaz Boru Hattı buna bir örnek. Yine bir forum vesilesiyle temelini Sayın Cumhurbaşkanlarımızın attığı Iğdır-Nahçıvan Doğal Gaz Boru Hattı bu sene içerisinde yine Sayın Cumhurbaşkanlarımızın nezaretinde devreye alınmış oldu. 2 Ağustos'ta Suriye'ye gazın teslimiyle alakalı bağlantının sağlanması ve gazın tedariki halen devam ediyor. Yeni bağlantımız elektrik üretim hatları üzerinden olacak. Yani doğal gazda, petrolde yaklaşık 20 yıla yakın süredir devam eden iş birliğimiz şimdi elektrikle farklı bir boyuta geçiyor" diye konuştu.

'2 ÜLKE ARASINDA ÇOK BÜYÜK BİR UYUM, POTANSİYEL VE PROJELER VAR'

Bakan Bayraktar, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Zira dünyada ve ülkemizde elektrik talebinin arttığı, elektrik üretim kaynaklarının farklılaştığı, yenilenebilir enerjinin öne çıktığı bu dönemde özellikle Azerbaycan'daki, Hazar'daki, Nahçıvan'daki yenilenebilir enerji potansiyelinin üretime dönmesi ve üretimden sonra da pazarlara, Türkiye'ye, Türkiye üzerinden de Avrupa'ya erişimiyle alakalı çok iddialı hedeflerimiz var. Aramızdaki gönül bağlarını enerji bağlarıyla, iletim, boru, doğal gaz hatlarıyla güçlendiriyoruz. Hakikaten hem 2 ülkeye hem de bölgeye önemli arz güvenliğine katkılar sağlıyoruz. Bu anlamda bu iletim hatlarını Azerbaycan, Gürcistan, Türkiye, Bulgaristan arasında tesis ettiğimiz 4'lü yeşil enerji koridoruyla da güçlendiriyoruz. İki ülke arasında çok büyük bir uyum, potansiyel ve projeler var. Geleceğe dönük çok önemli hedeflerimiz var. İzmir'de SOCAR’ı ve Azerbaycan'ın çok büyük yatırımları var. Bu örnek iş birliği, enerji alanındaki iş birliğimiz bundan sonra da çok güçlü bir şekilde artmaya devam edecek."

'18 MİLYAR DOLARIN ÜZERİNDE YATIRIM YAPTI'

Azerbaycan Enerji Bakanı Perviz Şahbazov ise iki devlet arasında enerji alanında büyük ve önemli projelere imza attıklarını dile getirerek, "İzmir'de Aliağa bölgesindeki Petkim ve Star Rafineri gibi diğer Azerbaycan sermayesiyle faaliyet gösteren depolama terminalini de belirtmek lazım. Azerbaycan bugüne kadar Türkiye'de enerji alanında 18 milyar doların üzerinde yatırım yaptı. Geçmişte hayata geçirilen projeler hakkında konuşmuyoruz, geleceğe bakıyoruz. Forum çerçevesinde enerji alanının bütün istikametlerine dokunduk. Bu forum oldukça önemli ve gelecekte de iki devletin hem bölgenin ve beynelmilel seviyede neticeler verecek ki bu istikamette işimizi devam ettireceğiz. Azerbaycan-Türkiye enerji iş birliği stratejik zarurettir" diye konuştu.

Kaynak : DHA