Yapı denetiminde yeni dönem: Komşu binaya zarar veren inşaatın izin belgesi iptal edilecek

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, Yapı İşleri Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanan yeni "Yapı Denetimi Uygulama Yönetmeliği", "Dağıtım Tebliği" ve "Ceza Tebliği"nde yapılan değişiklikler Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi.
Yeni düzenlemeyle birlikte, yapı denetim kuruluşlarının sunduğu teminatlara ilişkin esaslarda güncellemeye gidildi. 2026 itibarıyla, teminat bedelleri artık yalnızca Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) değil, Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) ile ÜFE’nin ortalaması dikkate alınarak belirlenecek.

500 METREKARE ALTINA ÖZEL KOLAYLIK

Yapı inşaat alanı 500 metrekareye kadar olan küçük ölçekli projeler, artık bakanlığın zorunlu Elektronik Dağıtım Sistemi dışında tutulacak. Bu sayede vatandaşlar, sistemin önerdiği firma yerine istedikleri yapı denetim kuruluşuyla doğrudan sözleşme yapabilecek. Ayrıca inşaatı tamamlanmış fakat yapı kullanma izni almakta zorlanan bina sahipleri de yeni uygulama sayesinde denetim firmalarına daha kolay ulaşabilecek.
Bu yapılar için belirlenen denetim hizmet bedeli oranı yüzde 1,75 ila yüzde 3,50 arasında olacak. Güçlendirme projelerinde ise bu oran, binanın tümü için hesaplanan bedelin en az yüzde 25’i kadar olacak.

SÖZLEŞME FESİH SÜRESİ 6 AYDAN 3 AYA İNDİRİLDİ

Yapılan bir diğer önemli değişiklik ise, 6 ay boyunca hiçbir çalışma yapılmaması halinde feshedilen yapı denetim sözleşmelerinin artık 3 aylık hareketsizlik sonucunda sonlandırılabilmesi. Ayrıca yapı denetim kuruluşları, temel denetim görevlerini yerine getirmezse sözleşmeler feshedilebilecek.
45 ve daha fazla yapı denetim kuruluşuna sahip illerde, vatandaşlara iki farklı firma önerisi yapılabilecek. İlk firma ile 3 iş günü içinde anlaşma sağlanmazsa, sistem otomatik olarak ikinci firmayı atayacak ve süreç bu firma üzerinden devam edecek.
Bu uygulama 1 Şubat 2026’ya kadar kademeli olarak tüm illerde devreye alınacak; ilk aşamada İstanbul, Ankara, İzmir, Bursa, Antalya, Adana, Gaziantep, Mersin gibi büyükşehirlerde uygulamaya geçti.

KOMŞU BİNAYA ZARAR VERİLİRSE FAALİYET İZNİ İPTAL

Ceza Tebliği’ndeki değişiklikle, yapı denetim firmalarının sorumluluğu daha da artırıldı. Yeni düzenlemeye göre, yapı kullanım izni almış bir bina 15 yıl içinde yıkılırsa, o yapıyı denetleyen firma hem faaliyetten men edilecek hem de teminatına el konulacak. Ayrıca inşaat sırasında kazı gibi işlemlerle komşu binaya zarar verilmesi durumunda da aynı yaptırımlar uygulanacak.
Bu düzenlemelerle, yapı güvenliğinin artırılması, denetim sürecinin şeffaflaştırılması ve vatandaşlara daha fazla seçenek sunulması hedefleniyor.