AK Partili Tekin’den bütçe eleştirisi: Verimlilikten uzak!

GÜLPERİ TİBİN

İzmir Büyükşehir Belediye Meclisi Kasım Ayı Olağan Toplantısı 5’inci oturumu gerçekleştirildi. İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Cemil Tugay’ın başkanlık ettiği toplantıda İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin 2026 yılı bütçesinin görüşmeleri de başladı. Bu kapsamda meclis üyeleri konuyla ilgili eleştirilerini iletti. Toplantıda söz alan AK Parti Grubu Üyesi Ercan Tekin, 2026 bütçesinin İzmir’in kronikleşmiş sorunları için yeterli olup olmayacağını öngöremediğini ifade etti.

NOTER MAKAMI DEĞİLİZ

Tekin, kasım ayında plan bütçe komisyonu üyeleri olarak ilçe komisyonların da meclise geldiğini belirttiği konuşmasında, bütçe görüşmelerine konuyla ilgisi olmayan insanların da katıldığını ifade etti. Tekin, “Bizler kasım ayında plan bütçe komisyonu üyeleri olarak her ilçenin komisyonu da meclise geliyor ve biz kendi komisyonumuzda bunu tartışıyoruz. Burası 157 yıllık bir çınar. Bu çınarın bir kurum kültürü var. Biz ilçelerden gelen kişilerle bu bütçeleri değerlendiriyoruz ve çıkan kararları mecliste oyluyoruz. Bir önceki sene biz bütçe görüşmelerini yaparken, bu sene geçen seneden daha kötü ir durum vardı. Plan bütçe komisyonuna gelen ilçe yetkililerinden bazıları başkan yardımcısı, bazıları uzman bazıları da konuyla ilgilisi olmayan kişilerden oluşuyordu. Bizler bütçe komisyonu olarak bir noter makamı değiliz. Bu kurumun saygınlığının korunmasının hepimizin vazifesi olduğunu hatırlatarak bir sonraki sene en azından bütçeye hakim, bütçeyi okumasını bilen kişilerin katılmasını istirham ediyorum. Ben ayrıca plan bütçe komisyonunda görev yaptığım üyelere de teşekkür ediyorum” diye konuştu.

BÜTÇENİN 3’TE 1’İ PERSONELE GİDİYOR

Açıklamasının devamında bütçenin personel giderleriyle ilgili kısmına da değinen Tekin, şunları söyledi: “Ben neyi konuşmuşuz diye merak ettim ve bir karar aldım. Bugün burada bu stratejik plan, biz bütçeyi değerlendirirken bunun üzerinden bakıyoruz. Stratejik planda neyi anlattığınızı, sonra performans planında neyi gerçekleştirdiğinizi analizleyeceğim. Burada performansı da değerlendireceğiz. Bu böyle olmayacak diye düşündüm, daha net bir şey yapalım hem sayın meclis üyeleri bu konuda samimiler, bütçeyi bize büyük bir heyecanla anlatıyorlar. Kendilerinin bunu ne kadar takip ettiklerini de önümüzdeki sene soracağım. Meclis kayıtlarını çıkardım, meclis şubeden kayıtları istedim konuşmaları çıkardım. Buradan da bunun üzerinden bir değerlendirme yapacağız. Hepsini bir önümüze koyalım. Bu vesileyle önce bütçeyi teknik açıdan sonra da bunlar üzerinden değerlendireceğim. Bütçeyi değerlendirirken 2025 ve 2026 olarak bakmak lazım. Hangi bütçeyi devraldınız, ne kadar bütçe istiyorsunuz, yapmak istedikleriniz ne kadar tutarlı göreceğiz. 2025 gelir bütçesi 74 milyardı, 2026’da gelir bütçesini 96 milyara çıkardık. 2026 yılında gider bütçemiz 110 milyar olarak belirlemişiz. Bütçenizi yüzde 23 oranında artışmışsınız. Personel giderlerine baktım, personel giderleri başlığı altında bir kalem var, personel giderleri 7 milyar küsür olarak öngörülüyor. İzmirlinin anlaması gereken şu, personel giderleri kitapçıkta belirtildiği gibi değil. Mal ve hizmet alımlarında personel hizmet alımlarını da kattığınızda personel maaliyetini görüyorsunuz. Burada harcamalar 23 milyar olarak görünüyor nedir dedik, 21 milyar liranın personel gideri olduğunu öğrendik. Toplayınca yaklaşık 29 milyar liralık bir personel gideri olduğunu gördük. Yani harcadığınız her yüz liranın 29 30 lirasının personele, bütçenin 3’te 1’i personele gidiyor.”

YİNE EKSİDEYİZ

Tekin, konuşmasına şöyle devam etti: “Sermaye transferleri adı altında bir kalem var. Az önce ESHOT’un yaptıkları anlatıldı biz de yapmadıklarını anlatalım. Cari transferde sermaye transferleri adı altında ESHOT’ta yaklaşık olarak gelirimizin yüzde 12’sine tekâmül eden bir rakamla karşı karşıyayız. Zarar eden şirketlere sermaye azaltımı ve artırımı adı altında bir kaynak var. Şu anda da gelir bütçemizin yaklaşık yüzde 9’unu ayırmışız. Sizler burada sermaye azaltımı ve artırımını oylarken asıl gerçeğin ne olduğunu anlamak lazım. Şirket dengesini kaybetmiş, yani batacak. Sermaye artırımlarıyla zararı ikinci kez kapatmaya çalışıyorsunuz. Yaklaşık yüzde 9’da zarar eden şirketleri fonladığınız bir oran var. Biz anlatın bilelim. 2025 yılında sermaye üretim giderlerine ayırdığımız bütçe 31 milyar 392 milyon lira. 2026’da bu 33 milyar 392 milyon. Sermaye üretim giderlerindeki bu oranınız yüzde 6 artmış. Siz bütçeyi yüzde 23 arttırdınız evet ama yatırımların bütçesini yüzde 6 artırdınız. Şimdi burada ben şunu da söylemem lazım, gayrimenkul sermaye üretim giderleri adı altında İzmir’e sıfırdan yapılacak yatırımları içeriyor. Buraya ayrılan 21 milyar lira. Bütçenin yaklaşık yüzde 19’u, 2025’te bu yüzde 22 buçuktu. Burada sıfırdan yapacağınız yatırımlarda eksi yüzde 4 büyüme gerçekleştiriyorsunuz. Gayrimenkul firmaların giderleri gider bütçemizin yüzde 4’üne denk geliyor. 2025’te bu yüzde 5’e denk geliyordu. Yani yine eksideyiz. Borçlara da baktık, plan bütçe komisyonunda bizlere verilen SGK, vergi ve dış borç haricinde borç 30 milyar, onları da katınca 60 milyar lira. Bütçeniz ortada. Yaptığınız bütçe değerlendirmelerinin kümülatif olmadığını söylemiştim.”

ÇOK BAŞARILISINIZ

Tekin, konuşmasının devamında şunları kaydetti: “Belediye bürokratlarının eksikliği belediye başkanının eksikliği olarak bilinecek. Yapılan arazi yolu kaplama miktarı hedeflenen 1 milyon 250 bin metrekare, yıl sonu gerçekleşme tahmini 100 bin. İnanılmaz bir standart sapmanız var. Geçen sene bunu vaat etmiş 100 bin yapmışsınız, çok başarılısınız. Dökülecek sıcak asfalt miktarını 1 milyon 300 bin ton olarak anmışsınız gerçekleştirdiğiniz tahmini 550 bin ton. Bunu yapmışlar bir sonraki seneye ne koymuşlar dedim, 1 milyon 300 bin vaat eden, 550 bini yıl sonunda bitirmeyi umut ediyor. 1 milyon 200 bin de önümüzdeki seneye diyor. 1 milyon 250 arazi yolu kaplamasından bahsettik, hedefin gerçekçi olmadığını anlamışlar ve 800 bine güncellemişler. Parke kaplama hedefi 900 milyon metrekare, gerçekleşen 100 bin, önümüzdeki sene 550 bin. Grafiklerinizin hepsi aşağı doğru hedefler de aşağı doğru inmiş. Kırsal alanlarda iyileştirme yapılan yol uzunluğu 1 milyon 430 bin metre, gerçekleştirilen 805 bin. Başka bir yerde de İZBAN hattı üzerinde Gürçeşme - Katipçelebi istasyonlarını 2025 takvim yılı içinde açıyoruz demişsiniz. Demişsiniz ki güçlü altyapı üstyapıyla erişilebilir İzmir demişsiniz. Yüzde 73’le almışsınız, yıl sonu gerçekleşme vaadini yüzde 95, önümüzdeki yıl için de yüzde 100 demişsiniz.” 

İZBAN’I ULAŞIMIN GÖBEĞİNE KOYALIM

Tekin, ulaşımla ilgili olarak da şöyle konuştu: “ESHOT Genel Müdürlüğü’nün daha fazla destek alması gerektiğini söylemişler. ESHOT’la ilgili her konuda her türlü desteğe hazır olduğumuzu oy birlikleriyle size göstermişiz. Kent içi ulaşımı yasalarla büyükşehir ve il belediyelerine verildi. Bununla ilgili 2025 ve 2026 karşılaştırmasıyla ESHOT 2025’te 24 milyar 200 milyon lira 26’Da 29 milyar 400 milyon lira gider bütçesi oluşturmuş. 2025’te 13 milyar 300 milyon 2026’da 19 milyar 103 milyon lira gelir oluşturmuş. Ne yapacak, borçlanacak. Biz zaten sübvanse ediyoruz, daha ne yapacağız? İZBAN’ı 90 dakikadan çıkardınız. Dünyanın birçok yerinde ulaşım faaliyetlerini inceledim, kent içi ulaşımların yaklaşık yüzde 40’ı demiryolu. Bizde yüzde 5lerde falan. İZBAN gibi bir gerçeğiniz var, siz buna paralel hatlar geliştireceğinize bunu ana omurga haline getirin. Cumaovası – Konak İZBAN’la yüzde 100 paralel. Bunlarla ilgili ESHOT hat iptali yaptığında ESHOT’un bu konudaki faydası ne olur? Yakıt tasarrufunuz 100 milyon lira. Bunun çok daha fazlasını yapabilecek kabiliyettesiniz. Şu İZBAN’ı ulaşımın göbeğine koyalım. ESHOT’un çektiği ızdırabı bitirelim artık. Ainesi iştir kişinin lafa bakılmaz derler ya, biz de sizin işlerinize bakıyoruz laflarınıza değil.”

GEÇEN SENE BÜTÇENİZİ BİLE SAVUNAMAMIŞTINIZ

Son olarak, belirlenen 2026 yılı bütçesinin İzmir’in sorunlarına ne kadar fayda sağlayacağını öngöremediğini ifade eden Tekin, “Geçen sene yaptığınız bütçenin de hatalı olduğunu siz bizden daha iyi biliyorsunuz. Geçen sene bütçenizi bile savunamamıştınız. Şimdi anlıyoruz neden genel sekreter gelmediğini, hangi bütçeyi savunacak ki? Biz bu bütçeleri gerçekten bizi anlayın dinleyin ve buradaki eksikleri doğru şekilde yerine getirin demek için burada konuşuyoruz. Mali disiplini bozulmuş, yatırımları azalan, borç stoğu da son yıllardaki en yüksek borç stoğuna doğru evrilen, mevcut 2026 bütçesinin gerçekten İzmir’in sorunlarıyla ilgili ne kadar fayda sağlayacağını öngöremiyorum. Maalesef aynı 2025 bütçesinde olduğu gibi ve 2026 bütçe tasarısı için de etkinlik ve verimlilikten uzak olduğunu ifade etmem gerekiyor” dedi.