Çeşme’deki orkinos ölümleri buzdağının görünen yüzü

KEMAL ÖZKURT – ÖZEL HABER / İzmir’in Çeşme ilçesinde yer alan Ildır, Gerence ve Ilıca koylarında son zamanlarda meydana gelen orkinos ölümleri, bölgenin deniz ekosistemi için alarm veriyor. Yaklaşık 300 orkinosun ölü ya da yaralı olarak kıyıya vurması, deniz sağlığının ciddi bir tehdit altında olduğunu gösteriyor. Bu olay üzerine İzmir İl Tarım ve Orman Müdürlüğü ile Sahil Güvenlik ekipleri, balıklardan örnekler topladı. Ancak şu ana kadar yetkililerden resmi bir açıklama gelmedi. Ancak, Çeşme’de faaliyet gösteren çiftliklerle ilgili farklı iddialar gündeme gelmiş durumda. Bu iddialar arasında, orkinosların çiftliklerde kullanılan yemlere ulaşmaya çalışırken ağlarda yaralandığı, hastalık taşıyan balıkların diğerlerine zarar vermemesi için açık denize salındığı ve çiftliklerde antibiyotik kullanımının yaygın olduğu belirtildi. Konuyla ilgili açıklamalarda bulunan İzmir Balıkçı İşadamları Derneği Başkanı Mehmet Şahin Çakan, ölümlerin en büyük nedeninin deniz suyu sıcaklığının yükselmesinden kaynaklandığını belirtti. Denizde oksijen seviyesinin düştüğünü ve bu nedenle orkinosun nefes alamadığını belirten Çakan, “Denizdeki tüm doğa canlıları, balıklar, deniz suyuna göre vücut sıcaklığını ayarlarlar. Bir tek orkinos hariç. Orkinosun vücut sıcaklığı hep aynıdır. Ölümlerin çoğu da buradan geliyor. Çünkü orkinos 30 derece denizde yaşamıyor” dedi. 

BALIK NEFES ALAMIYOR 

Orkinos ölümlerinin en büyük sebebinin iklim değişikliği nedeniyle yükselen deniz sıcaklığından kaynaklandığını belirten Çakan, “Denizdeki tüm doğa canlıları, balıklar, deniz suyuna göre vücut sıcaklığını ayarlarlar. Bir tek orkinos hariç. Orkinosun vücut sıcaklığı hep aynıdır. Ölümlerin çoğu da buradan geliyor. Su sıcaklığının artması. Çünkü orkinos 30 derece denizde yaşamıyor. Ben gittim gördüm yani. Balık böyle yüzeye çıkıp nefes almak istiyor. Bazen çiftliklerin dışına atlıyor nefes alabilmek için. Ancak balık hızlı şekilde vücut sıcaklığını ayarlayamadığı için ve panikle açığa gidemediği için karaya vuruyor ve ölümler gerçekleşiyor. Çeşme Körfezi’ndeki balıkların hepsi yan gidiyor. Nefes alamadığından dolayı. Çünkü denizde oksijen yok, karbondioksit arttı. Doğa balıklarında niye ölüm olmuyor? Onlar açığa çıkıyor ya, balık kendini koruyor. Bu ölümler sadece bizde değil. İtalya’da da var, İspanya’da da var yani” diye konuştu. 

BU GLOBAL BİR SORUN 

Orkinos ölümlerine ilişkin çıkan iddialara da cevap veren Çakan, “Ben bilim insanı değilim. Ama şu bir gerçek var, doğada bir değişiklik var. Su sıcaklığı 28-29 dereceleri buldu. Bu normal değil. İzmir Körfezi’nde de balık ölümleri gerçekleşiyor. Neden? Çünkü sıcaklıkla birlikte karbondioksit artıyor, oksijen azalıyor. Finlandiya’da, Norveç’te 10 derece hava sıcaklığı artıyor. Yani bu global bir sorun sadece bizim ülkemize ait bir sorun değil. Bakteri söylentileri var. Denizin içinde planktonlar öldüğü zaman hocalara sorarsan, o planktonlar bakteri yapıyor derler. Ama bunun balıkla bir alakası yok ki. Çok kıymetli hocalarımız, yıllarını deniz avcılığına adamış insanlar var. Onların görüşünü almadan bir açıklama yapmak doğru değil. Biz balıkları aldık, götürdük, analiz yaptırdık. Bilim insanlarımız konuyla ilgili en doğru açıklamayı yapacaktır” diye belirtti. 

SICAKLIKLAR AVCILIĞI DA ETKİLEYECEK 

Su sıcaklığının yükselmesinin sadece balık ölümlerini değil avcılığı da etkilediğini belirten Çakan, “Balıkçılarımız bu sezon avlamak için daha aşağıya gitmek zorunda kalacak. Uluslararası suya çıkacaklar, başka şansları yok. Çünkü kıyılarda su sıcaklığı 20 metre derinlikte hâlâ 24 derece. Sıcaklıklar bu kadar yükselince de balıklar sürü halinde daha açığa kaçıyor. Kaçamayan balıklarda zaten hepimizin gördüğü gibi karaya vurup ölüyor” dedi. 

ÇİFTLİKLERİ AÇIĞA ÇEKMELİYİZ 

Orkinos ölümlerinin önüne geçmek için çözüm önerilerinde bulunan Çakan, “Orkinos havuzlarını karaya yakın değil biraz daha açığa, su sıcaklığının düştüğü yerlere yapılması gerekiyor. Veya akarsuların bağlandığı daha sirkülasyon olan yerlere çekmeleri lazım. İstesen de istemesen de bunlar çekilecek. Çünkü bu ölümler çok ciddi zarar. Önümüzdeki sene bu balıklar bittikten sonra, bakanlıkla da konuştuk, bir çözüm bulunacak. Çünkü önümüzdeki sene muhtemelen daha sıcak olacak ve hayvanlar daha çok etkilenecek” ifadelerini kullandı. 

KARAYA VURAN BALIKLAR TÜKETİLMEMELİ 

Konuşmasının sonunda karaya vuran orkinosların kesinlikle tüketilmemesi gerektiğini vurgulayan Mehmet Şahin Çakan, “Balık ağır metalleri etine karıştırmıyor, bağırsakta tutuyor. Ama siyah etli yani orkinos gibi, kanlı balıklar adamı zehirleyebilir. Çünkü onların soğuk zinciri bozulduğu an, kanının akıtılması lazım. Eğer kan etine bulaşırsa anında zehirleyebilir. Orkinos çiftliklerinde ihracat yapmadan önce balığı havuzda vuruyorlar, kanını alıyorlar, sonra çıkarıyorlar. Yani ani şokla öldürüyorlar. Yoksa bu balıklar çok hassas. Hele orkinos, doğa balıklarının hiçbirine benzemez. Yenmemesini tavsiye ediyorum. Çünkü balığın o kanı içeride ete karışırsa sıkıntı yaratır. O riski almamak lazım” dedi. 

Kaynak : HABER MERKEZİ