Esnaf çıkmazda, zamlar kapıda

KEMAL ÖZKURT – ÖZEL HABER - Baharat ve kuru kahve sektörü, artan sahtecilik, ekonomik kriz ve doğal felaketlerin etkisiyle zor günler yaşıyor. İzmir Kuru Kahveciler, Kuruyemişçiler ve Baharatçılar Esnaf Odası Başkanı İlyas Gönen, sektörün ayakta kalmak için verdiği mücadeleyi ve karşı karşıya olduğu sorunları anlattı. Gönen, sahte ürünlerin piyasayı istila ettiğini, esnafın artan maliyetler ve düşük gelirler nedeniyle kepenk kapatma noktasına geldiğini ifade etti. Yangınlar ve kuraklık nedeniyle hammadde sıkıntısının zirve yaptığını belirten Gönen, “Baharat ürünlerinde zam kaçınılmaz hale geldi. İç piyasada ürün bulmak zorlaştı, dışarıdan gelen düşük kaliteli ürünlerle baş edemiyoruz. Bu koşullarda küçük esnafın yaşaması mümkün değil” dedi.

ZAM GELMEMESİ KAÇINILMAZ

Artan girdi maliyetleri sebebiyle baharata zammın kaçınılmaz olduğunu ifade eden Gönen, “Benim bu meslekte 60. yılım. Bu yıla kadar böyle bir manzara görmedim. Kuraklık sebebiyle piyasada ürün bulamıyoruz. Yangınların etkisiyle ürünler azalıyor. Dışa yönelik ihracat arttığı için iç piyasaya çok az ürün kalıyor. Baharatlar dışarıdan gelmeye başladı. Ambalaj maliyetleri inanılmaz derecede arttı. Dükkân kirası, personel giderleri, getir-götür maliyetleri her geçen gün belimizi büküyor. Bir yandan sahte ürünlerle, bir yandan da süpermarketlerle mücadele ediyoruz. En basit gerçek ve kaliteli pul bibere bile bir yıl içinde yüzde 50 oranında zam geldi. Esnaf zam yapamıyor ama ondan sonra kirasını, vergisini ödeyemiyor. Kepenk kapatan kapatana. İçinde bulunduğumuz ekonomik koşullarda baharata zam gelmemesi zaten kaçınılmaz” diye konuştu.

PİYASADA SAHTE ÜRÜN ÇOK

Piyasada dolaşan sahte ürünler konusunda vatandaşa uyarılarda bulunan Gönen, “Hileli baharatları vatandaşlar anlamaz. Bir yerde 100 TL, diğer yerde 300 TL olan ürünlerde kalite farkı vardır. Halk bilinçli olmalı, güvenilir esnaftan azar azar ama sık sık tüketim yapmalıdır. Yılardan beri yalvarıyorum, piyasada sahte ürün çok. Süslü paketlerde millet ne aldığını bilmiyor. Herhangi bir mal 60 TL’ye satılıyorken, süpermarketlerde 3 tanesini 60 TL’den satıyorlar. Vatandaşımız bilinçli tüketici olsun. Ürünlerini bildikleri, güvendikleri yerlerden alsınlar” diye belirtti.

YANGINLARDAN DOLAYI IHLAMUR KALMADI

Yaşanan orman yangıları sebebiyle özellikle ıhlamurun piyasada kalmadığına dikkat çeken Gönen, “Ihlamur, badem ve ceviz ağaç üretiminin ciddi şekilde düşmesi hem yerel üreticiler hem de iç piyasa için büyük bir sorun yaratıyor. Yangınların getirdiği iklim değişikliği etkisiyle şu anda ıhlamur yok. Bunlar, tabii ki, toplayan üreticinin dışarıya ihracata başlaması nedeniyle iç piyasaya çok az miktarda, büyük paralarla satılıyor. Çünkü mamul yok. Geçen yıl da böyle başlamıştı ama bu kadar değildi. Bu sene biraz daha düştü” şeklinde konuştu.

ÇIRAK BİLE BULAMIYORUM

Sektörden eleman bulma sorununun her geçen gün daha da zorlaştığını belirten Gönen, “Kahveyi kavuracak, baharat satacak tezgâhtar bulamıyoruz. Biz asgari ücretle eleman çalıştırmıyoruz, iki katını veriyoruz. Ben çırak arıyorum ama bulamıyorum. Konuşan çok çalışan yok. Asgari ücret üstü maaş, öğlen yemeği, sabah kahvaltısı, hamamı, giyinme kuşamı dahil tüm bunları karşılamama rağmen çırak bile bulamıyorum. Bu durumdayken başka bir şey konuşmanın bir anlamı yok” dedi.

HİPER MARKET YASASI ÇIKARTILSIN

Esnafın ayakta kalabilmesi için hiper market yasasının acilen uygulamaya girmesi gerektiğini vurgulayan Gönen, “E-ticaret ve üç harfli marketler esnafın belini büküyor. 20 yaşındaki büyük zincirlerle 6 yaşındaki küçük esnafı yarıştırıyorlar. Öyle bir dünya yok. Siz bu yasayı çıkartın, dünyada oluştuğu gibi belirli kriterler getirin. Bunlara mal veren tedarik sürecine getiren ustaları ezdirmeyin. Hiper market yasası çıkarılmadığı için hem biz hem de tedarikçiler zor durumda. Kredi imkanlarının kısıtlı olduğu bir dönemde esnafın vadeyle mal alması imkânsız hale geldi. Devletimizin esnaf sanatkârlar üzerindeki yükü alınması gerekiyor. SSK primleri, vergiler gibi giderlere yükümüz hafiflesin” ifadelerini kullandı.

İZMİR’DEN 3 FIRMA LİSTEDE

Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından açıklanan taklit ve tağşiş listesine baharat ürünleri de dahil oldu. Türkiye genelinde 50 firmanın ürünlerinde yabancı madde ve gıda boyası tespit edilirken, İzmir’den üç firma listeye girdi. Şahin Ticaret firmasından alınan kekik örneklerinde yabancı madde tespit edildi. Kuzey Group Pazarlama San. ve Tic. A.Ş.’nin pul biberlerinde gıda boyası ve kekik ürünlerinde yabancı madde belirlendi. Doğanbey Grup Tarım ve Gıda Ürünleri San. ve Tic. Ltd. Şti.’nin kekiklerinde ise yine yabancı maddeye rastlandı. Bu durum, sahteciliğin özellikle kekik ve pul biber gibi baharat ürünlerinde yoğunlaştığını bir kez daha ortaya koydu.