Ev sahipleri evini kiraya vermekten korkuyor! İzmir’de konut krizi

İzmir’de sosyal konut beklentisi sürerken, kiralık konut piyasasında tedirginlik hâkim. ‘Yüzyılın Konut Projesi’ ile İzmir’e 21 bin 520 sosyal konut yapılacağı açıklanırken, kentte ev sahipleri, evini kiraya vermeye çekinir hale geldi. İzmir Emlak Komisyoncuları Odası Başkan Vekili Gönül Vural, artan kira uyuşmazlıkları ve yasal süreçler nedeniyle mal sahiplerinin kiracı seçerken son derece temkinli davrandığını söyledi. Vural, “Aynı binada bir daire 25 bin TL’ye, bir diğeri 6 bin TL’ye oturuyor. Ev sahipleri artık evini kiralamaya korkuyor” diyerek sektördeki tıkanmayı gözler önüne serdi. Vural, TOKİ’nin kiralık sosyal konut modelinin ise piyasa üzerinde ancak birkaç yıl sonra etkili olacağını ifade etti. 

İZMİR’DE 21 BİN 520 KONUT YAPILACAK

‘Yüzyılın Konut Projesi’ kapsamında Türkiye genelinde dar gelirli vatandaşların ev sahibi olabilmesi için 81 ilde toplam 500 bin sosyal konut inşa edilecek. Proje, sosyal konut hamlesinin ülke çapında geniş ölçekte hayata geçirilmesini hedefliyor. İlk etapta planlanan konutların illere göre dağılımı da netleşti. Buna göre; İstanbul’da 100 bin, Ankara’da 30 bin 780, İzmir’de 21 bin 520, Gaziantep’te 13 bin 940, Konya’da 13 bin 670, Şanlıurfa’da 13 bin 190, Diyarbakır’da 12 bin 170, Bursa’da 13 bin 730, Antalya’da 13 bin 160, Hatay’da 12 bin 640 ve Ardahan’da 540 konut yapılacak. Ayrıca, yüksek kira artışlarının önüne geçilmesi amacıyla TOKİ tarafından ilk kez ‘kiralık sosyal konut’ modeli de devreye alınacak. Böylece dar gelirli vatandaşların barınma sorununa hem satın alma hem de kiralama yoluyla çözüm üretilmesi hedefleniyor.

2 YIL BOYUNCA ETKİLEMEZ

TOKİ ile kiralama yönteminin kısa vadede emlak sektörüne etkisinin olmayacağını ifade eden Vural, “Uygulama ile kira fiyatları düşebilir. Ancak bunun süreci var. Şu anda torba yasa ile kira gelirleri ve gelir vergisindeki muafiyet kaldırıldı. Bu durum bir nebze kiraları yükseltecek. Bu nedenle TOKİ yöntemi ile yapılan kiralama uygulamasının en az 2 yıl boyunca etkili olacağını düşünmüyorum” dedi.

KİRALARKEN SEÇİCİLEŞMEYE BAŞLIYORUZ

Sektörde yaşanan ev kiralama sorununa değinen Vural, “Şu anda ev kiralama sorunu var. Piyasa çok fazla kiralık ev var. Kira artışlarından dolayı mal sahipleri ve kiracılar anlaşamıyor. Evdeki mevcut kiracı evi boşaltmak istemiyor. Yasal haklarını kullanıyor bu durumda da mahkemelik oluyorlar. Mal sahipleri zor durumda kalıyor. Dolayısıyla emlakçılarda çok fazla kiralık ev olmuyor. Ev kiralarken ben de araştırarak yapıyorum. Kiralama konusunda seçicileşmeye başlıyoruz. Çünkü ilerleyen dönemlerde mal sahibinin olumsuzluk yaşamasını istemiyoruz. Ev sahipleri düzenli geliri olan kişilere kiralamayı tercih ediyor. TOKİ kiralama sistemine geçtiğinde de belki ilerleyen dönemlerde hiç olmayabilir. Ancak 3 veya 5 yıl sonra olur” ifadelerini kullandı. 

25 BİN TL’YE OTURAN DA VAR 6 BİN TL’YE DE

Vatandaşların evlerini kiralamaya korktuklarını vurgulayan Vural, “Geçtiğimiz günlerde bir müşterim ‘devlet yine yasa çıkarırsa kira artış konusunda nasıl anlaşacağız?’ dedi. Artık ev sahipleri evlerini kiralarken enflasyona göre artış yapmak istiyor. Evlerini kiralamaya korkuyorlar. Bu durumda da mal sahipleri kiracılarla konuşup garanti altına almak istiyor. Örneğin; aynı binada 25 bin TL’ye oturan da 6 bin TL’ye oturan da var. Evler birebir aynı. 6 bin TL ödeyen vatandaşın 5 yılı olacak. 5 yıl sonra çıkarma hakkı olmadığı gibi yasalar kiracıdan yana. Ev sahibi ancak tespit davası açarak kira tespitine gidebilir.  Çünkü tahliye davası açıldığı zaman genelde kiracıdan yana sonuçlanıyor. En azından öyle evin hak ettiği kadar bir kira alabilir. Yine çok fazla bir artış olmuyor ama en azından birazcık artıyor” diye aktardı.

4 İLÇE YOĞUN TALEP GÖRÜYOR

Sektörde yaşanan diğer sorunlara değinen Vural, bir durgunluğun söz konusu olduğunu aktardı. Vural, “3 ve 5 milyon TL civarındaki evlere talepler oluyor. 5 milyon TL üzerindeki alıcılar sıfır daire istiyor. Eski daireleri satmakta zorluk yaşıyoruz. Daireler bekliyor, mal sahipleri zor durumda kalıyor. Genelde Seyrek tarafında 2 buçuk milyon- 3 milyon TL civarındaki yeni evlere talepler oluyor. Müşteri o bölgeye yöneliyor. Şu anda Buca, Seyrek, Menemen ve Torbalı Ayrancılar tarafında yoğun talep var. Bayraklı’da ise çok az. Çünkü evler genelde 30 yıllık” dedi.  

MÜTEAHHİT BULMAKTA ZORLANIYORUZ

Sektörde uygulanması gerekenlere değinen Vural, ev almak isteyen vatandaşların kredi çekemediğini dile getirdi. Ev sahibi olmak isteyenlerin bütçelerini toparlayamadıklarını belirten Vural, sözlerinin devamında şu ifadelere yer verdi: “Müşteri kredi çekemiyor. Elinde bir miktar parası var, geri kalanını krediyle tamamlayacak. Ancak kredi miktarını ihtiyacı olduğu kadar çekemiyor. Örneğin; evi var diye gelir durumu iyi olduğu halde karı koca olan doktora dahi bin TL kredi verildi. Bu konuda düzenleme yapılmalı. Aynı zamanda faiz oranları düşürülmeli. Piyasa ancak bu şekilde hareketlenebilir. Yani şu anda altın ve dövizde düşüş var. Kredi faizlerinde de düşüş söz konusu olursa vatandaş rahatlar. Müteahhitler de ev yapmak istemiyor. Maliyetler yüksek ve her geçen gün artıyor bu nedenle bir yer alıp yapmak istemiyorlar. Eskiden bizi arayıp arsa sorarlardı artık kentsel dönüşüm için bile müteahhit bulmakta zorlanıyoruz. Her ay demire, çimentoya zam geliyor. Kâr oranı çok düştü.”