İngiltere’den İzmir'e zehir gemisi

İngiltere Kraliyet Donanması’nın emekliye ayrılan son büyük destroyerlerinden HMS Bristol, 11 Haziran’da Portsmouth Limanı’ndan ayrılarak Türkiye’ye doğru yola çıktı. 154 metre uzunluğundaki, 16.8 metre genişliğindeki savaş gemisi, 3 Temmuz’da İzmir’in Aliağa ilçesindeki geri dönüşüm limanına ulaşacak. Gemi, ihalede en yüksek teklifi veren Leyal Gemi Söküm Şirketi’ne teslim edilecek. Falkland Savaşı’nda görev alan HMS Bristol, Soğuk Savaş döneminde NATO tatbikatlarında da aktif görev üstlendi. Sonraki yıllarda eğitim gemisine dönüştürülen destroyer, elektronik sistemler, silah yönetimi ve mühendislik alanlarında donanma mensuplarına eğitim verdi. İngiliz hükümeti, 2020 sonunda gemiyi satışa çıkardı. Koruma girişimleri sonuçsuz kalınca, Bristol 'olduğu gibi' açık artırmayla elden çıkarıldı. Müze yapılması için toplanan 11 bin imzaya rağmen, gemi sonunda Türkiye’ye gönderildi. Bu kararı eleştiren İzmir Yaşam Alanları Platformu Aliağa da bulunan 22 gemi söküm tesisinin hemen kapatılması çağrısında bulundu.

KİMLER KULLANDIYSA ONLAR SÖKSÜNLER

Türkiye’nin Avrupa için bir “hurda gemi çöplüğü” haline geldiğin ifade eden İzmir Yaşam Alanları, yaptığı yazılı açıklamada şu ifadelere yer verdi; 
Gemi sökümde Türkiye ile birlikte Bengaldeş, Hindistan ve Pakistan tercih ediliyor. İzmir Yaşam Alanları olarak biliyoruz ki "Avrupa sökümleri için mesafe nedeniyle, Türkiye öncelik taşıyor. Türkiye'yi tercih ediyorlar, çünkü Türkiye'de iş gücü maliyeti çok ucuz, çevre yasaları da ekolojiden, yaşamdan değil, sermayeden yana. Aliağa'daki 22 tesiste Avrupa'da kullanılmayan ilkel baştankara yöntemi uygulanıyor. Gemiler kıyıya yanaştırılıyor ve malzeme denizde sökülüp, karaya taşınıyor. Bu yöntemle gemilerdeki kirlilik hem denize hem de toprağa karışabiliyor. İçerdiği yüksek tehdit nedeniyle, AB'de, kullanılmayan bu yöntem, AB Gemi Geri Dönüşüm Yönetmeliğinde yasaklanıyor. Türkiye'nin 1994'den bu yana taraf olduğu; tehlikeli atıkların sınır ötesi taşınmasını ve bertaraf edilmesini kontrol altına almak amacıyla oluşturulan Basel Anlaşması'na göre, eski gemiler resmen "toksik atık"tır, yani canlılar için zehirli olan, istenmeyen kimyasalları barındırmaktadır. Gemilerin ithalatı devletin ilgili kurumlarının iznine bağlanmıştır. İngiltere ülke dışına geri dönüşüm için gönderdiği gemilerde tehlikeli atıkların neler olduğunu miktarlarıyla birlikte belgelediğini; söküm işini üstlenen şirketten geminin, işçi sağlığı ve güvenliği ile çevresel standartlara uyumlu olarak söküldüğüne dair "fotoğraflı kanıtlar" istediğini belirtiliyor. Ama İzmir Yaşam Alanları olarak biz bunların lafta kaldığını Aliağa'daki mevcut koşulların bunu sağlamasının mümkün olmadığını biliyoruz. Doğaya yaşam alanlarımıza verilen tahribatın para ile ölçülebilecek karşılığı yok. Yaşamak ve var olmak her canlının doğal hakkıdır. Gemileri kimler kullandıysa onlar söksünler. Aliağa da bulunan 22 gemi söküm tesisinin tümü hemen kapatılsın."