Alzheimer hastalığı ile egzersiz arasındaki ilişki incelenecek

Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi (EÜTF) Tıbbi Biyoloji Anabilim Dalı öğretim üyesi Prof. Dr. Çığır Biray Avcı'nın yürütücüsü olduğu “Alzheimer Hastalığına Karşı Korumada Egzersiz ve Beyin Lipit Metabolizması Arasındaki Etkileşim- EXERBRAIN” projesi, Nörodejeneratif Hastalık Araştırmaları Ortak Programı (JPCOFUND) tarafından desteklenen bir araştırmadır. Proje, Alzheimer hastalığının patogenezini anlamak ve egzersizin bu hastalık üzerindeki etkilerini incelemek amacıyla multidisipliner bir yaklaşımla yürütülecek.

Farklı teknikler kullanılacak

Prof. Dr. Çığır Biray Avcı, Alzheimer hastalığının yaşlanan nüfus üzerinde ciddi duygusal ve mali yük oluşturduğunu belirterek, “Şu anda hastalığı değiştiren etkili bir ilaç bulunmamakla birlikte, fiziksel egzersizin bilinmeyen mekanizmalar yoluyla Alzheimer’dan koruyucu etkisi gösterilmiştir” dedi. EXERBRAIN projesinde, egzersizin Alzheimer hastalığı üzerindeki koruyucu etkisinin, beyin lipid metabolizmasının normalleşmesi ve Alzheimer hastalığı patogenezindeki azalma ile ilişkilendirilen transkripsiyonel ve epigenomik değişiklikler aracılığıyla anlaşılması hedefleniyor. Bu amaçla, single-cell RNA-seq ve single-cell ATAC-seq teknikleri kullanılacak.

Uluslararası işbirliği

EXERBRAIN projesi, Almanya, Hollanda ve İspanya’dan akademisyenlerin de katkıda bulunacağı uluslararası bir işbirliği içeriyor. Prof. Dr. Avcı, projede yürütülecek araştırmaların detaylarını şöyle özetledi:

“EXERBRAIN konsorsiyumu, egzersizin fare beyni üzerindeki etkilerinin ayrıntılı bir transkripsiyonel, epigenomik ve metabolik haritasını oluşturacak ve bu bulguları Alzheimer hastalığı riski taşıyan bir insan kohortunda doğrulayacaktır. Ayrıca, insan iPSC’den türetilen nöronlar, astrositler ve mikrogliadaki beyin metabolik değişikliklerini taklit ederek, egzersizin beyin metabolizması üzerindeki etkilerini ve Alzheimer hastalığı patolojilerini nasıl etkilediğini araştıracağız.”

Prof. Dr. Avcı, “EXERBRAIN, egzersizin beyin metabolizması ve Alzheimer patogenezine bağlayan moleküler yolları epigenetik ve transkriptomik yaklaşımlar ile ortaya çıkaracak. Bu sayede, Alzheimer için farmakolojik olmayan bir müdahale olarak egzersizin koruyucu etkisinin altında yatan mekanizmalar hakkında yeni bir anlayış kazandıracak” şeklinde konuştu.

Proje ekibi

Proje ekibinde EÜTF Tıbbi Biyoloji Anabilim Dalı öğretim üyesi Prof. Dr. Cumhur Gündüz araştırmacı olarak görev alırken, doktora öğrencileri Maryam Sabour Takanlou ve Leila Sabour Takanlou bursiyer olarak yer alıyor.

Ege Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Necdet Budak, projeyi destekleyen Prof. Dr. Çığır Biray Avcı ve ekibini makamında ağırlayarak çalışmalarında başarılar diledi.

BÜLTEN