Şeker hastalığı nedir? Şeker hastalığı belirtileri nelerdir

Diabetes mellitus, yani yaygın adıyla şeker hastalığı, vücudun besinleri enerjiye dönüştürme sürecini etkileyen uzun süreli ve kronik bir sağlık sorunudur. Bu hastalık, pankreasın yeterince insülin üretemediği veya vücudun üretilen insülini etkili bir şekilde kullanamadığı durumlarda ortaya çıkar. Sonuç olarak, kan dolaşımında glikoz birikir ve kan şekerinde yükselme meydana gelir. İşte şeker hastalığı belirtileri nedir?, Şeker hastalığı neden olur?, Şeker hastaları nasıl beslenmeliler? sorularının yanıtları…

Şeker hastalığı neden olur?

Şeker hastalığı, aşırı şekerli gıdaların tüketilmesinden kaynaklanmaz; aslında, pankreastan insülin salınımının yetersiz olduğu veya vücudun insüline direnç gösterdiği durumlar sonucunda ortaya çıkar. Şeker hastalığına sahip bireylerde, ilaç tedavisine ek olarak, diyetlerinde şekerli besinleri kısıtlamak ve pankreasın normal şeker düzeylerini sağlamak konusunda destek olmak önemlidir.
Şeker hastalığı, aşırı şekerli gıdaların tüketilmesinden kaynaklanmaz; aslında, pankreastan insülin salınımının yetersiz olduğu veya vücudun insüline direnç gösterdiği durumlar sonucunda ortaya çıkar. Şeker hastalığına sahip bireylerde, ilaç tedavisine ek olarak, diyetlerinde şekerli besinleri kısıtlamak ve pankreasın normal şeker düzeylerini sağlamak konusunda destek olmak önemlidir.
Dünya genelinde şeker hastalığı, hızla yayılan bir sorun haline gelmiş ve Dünya Sağlık Örgütü'nün verilerine göre önemli bir sağlık sorunu olmaya devam etmektedir. Örgütün tahminlerine göre, 2035 yılı itibarıyla dünya genelinde şeker hastalığına sahip bireylerin sayısının 592 milyona ulaşması beklenmektedir.
Türkiye'de ise şeker hastalığı görülme sıklığı yüzde 13,7 olarak kaydedilmiştir. Bazı bölgelerde bu oranın yüzde 20'lere kadar çıktığı görülmektedir.
Şeker hastalığı tanısı, doktor muayenesi ve kan şekeri ölçümleri ile konulmaktadır. Diyabetin izlenmesi, uzman doktorlar tarafından gerçekleştirilir ve genellikle ömür boyu devam eder.
Diyabet, doğru yöntemler ve yaşam tarzı değişiklikleri ile önlenebilen bir hastalıktır. Şeker hastalığı belirtilerinin erken dönemde fark edilmesi ve hemen önlem alınması önemlidir.
Diyabet tanısı için kan şekeri ölçümleri ve şeker yüklemesi kullanılmaktadır. Açlık kan şekeri (AKŞ) veya tokluk kan şekeri (TKŞ), şeker hastalığı teşhisinde önemli birer gösterge olarak kullanılabilir. Günlük yaşantıda rastlantısal olarak ölçülen kan şekeri değerleri de şeker hastalığı teşhisi için kullanılabilir, ancak tanı için bu değerlerin birkaç kez teyit edilmesi gerekmektedir.
HbA1c testi, üç aylık bir süreçteki kan glikoz değerlerini ölçerek şeker hastalığı tanısına yardımcı olabilir.
OGTT (Oral Glukoz Tolerans Testi), şeker hastalığı belirtileri olmayan ancak risk taşıyan bireylere, genellikle 75 gram glikoz kullanılarak yapılan bir şeker yükleme testidir.

Şeker hastalığı belirtileri nelerdir?

Şeker hastalığı, vücuttaki kan şekerinin normalden daha yüksek seviyelerde olduğu bir durumu ifade eder. Bu durumun belirtileri şunlardır:
•    İdrara Çıkma Sıklığının Artması: Kişi, sık sık idrara çıkma ihtiyacı hissedebilir, özellikle de geceleyin.
•    Artan Susuzluk ve Ağız Kuruluğu: Aşırı susuzluk hissi ve sürekli ağız kuruluğu, şeker hastalığının belirtilerindendir.
•    Ellerde ve Ayaklarda Uyuşma ve Karıncalanma: Sinir hasarı nedeniyle ellerde ve ayaklarda uyuşma veya karıncalanma hissi ortaya çıkabilir.
•    Çabalamadan Kilo Kaybı: Plansız kilo kaybı, vücuttaki hücrelere yeterli enerjinin ulaşamadığını gösteren bir belirtidir.
•    Artan Açlık Hissi: Kan şekerinin düzensiz olduğu durumlarda, kişi sürekli açlık hissi yaşayabilir.
•    Görüş Problemleri: Bulanık görme veya odaklanma sorunları, yüksek kan şekerine bağlı olarak ortaya çıkabilir.
•    Ayaklarda Özellikle Ayak Tabanında Yanma: Sinir hasarı sonucu ayaklarda yanma veya acıma hissi olabilir.
•    Yaraların Geç İyileşmesi: Yaraların normalden daha uzun sürede iyileşmesi, kan dolaşımı problemlerinin bir göstergesi olabilir.
•    Yorgunluk ve Halsizlik: Vücut hücrelerinin enerjiye ulaşamaması nedeniyle kişi sürekli yorgun hissedebilir.
•    Ruh Halinde Değişiklikler: İrritabilite, sinirlilik veya diğer ruh hali değişiklikleri görülebilir.
•    Cilt Sorunları: Kuruluk, kaşıntı veya enfeksiyonlara bağlı olarak cilt problemleri ortaya çıkabilir.
•    Diğer Enfeksiyonlar: Şeker hastalığı, diş eti, vajina ve cilt enfeksiyonları riskini artırabilir.
Belirtiler kişiden kişiye değişebilir ve belirtilerin birçoğu diğer sağlık sorunlarıyla da ilişkilidir. Bu nedenle, potansiyel şeker hastalığı belirtilerinden herhangi biri fark edildiğinde, bir sağlık profesyoneliyle görüşmek önemlidir.

Şeker hastaları nasıl beslenmeliler?

Şeker hastalığıyla başa çıkmak için doğru beslenme, tıbbi tedavinin önemli bir parçasıdır. Sağlıklı beslenme programının uygulanması, kan şekerinin istenilen seviyede tutulmasını ve kan yağlarının kontrol altına alınmasını amaçlar. Aynı zamanda, doğru gıdaları tüketmek, şeker hastalığına bağlı diğer sağlık sorunlarına karşı riski azaltabilir.
Şeker hastalarının beslenme programı, bireysel özellikleri dikkate alarak bir diyetisyen tarafından özel olarak belirlenmelidir. Boy, kilo, kan şekeri düzeyi ve kullanılan ilaçlar, oluşturulacak beslenme programının temel verilerini oluşturur.
Günde 6 öğün olarak planlanan beslenme programı, insülinin dengeli bir şekilde kullanılmasına yardımcı olur, vücudun insülin ihtiyacını azaltır ve ani kan şekerindeki dalgalanmalara karşı koruma sağlar. Öğün araları 2-2,5 saat olarak belirlenmeli, öğünlerde alınan kaloriler dengeli olmalıdır.
Şeker hastalarına, sindirimi daha uzun sürede gerçekleşen kurubaklagiller, sebzeler, tahıllı ekmek gibi "kompleks karbonhidratlı" besinler önerilmelidir. Bu beslenme düzeni geçici değil, yaşam boyu sürdürülmelidir.
Şeker hastalarına yönelik başlıca beslenme önerileri şunlardır:
Margarin yerine zeytinyağı ve az miktarda tereyağı tercih edilmelidir. Izgara ve yağsız etlere öncelik verilmelidir.
Şeker hastaları şeker, kızartma ve kavrulmuş yiyeceklere, hazır gıdaları sınırlı tüketmelidir.
Beslenme programı, B, C ve E vitaminleri bakımından zengin gıdalardan oluşmalıdır.
Posanın içeriği artırılmalıdır. Yüksek posa içeriği, karbonhidrat emilimini yavaşlatarak kan şekerinin düzenlenmesine yardımcı olabilir.
Meyveler kabuklarıyla birlikte tüketilmelidir.
Hızlı kan şekerini yükselten glisemik indeksi yüksek besinlerden, patates, havuç, pirinç gibi besinlerden kaçınılmalıdır.
Günde en az 2-2,5 litre su içilmelidir.
Yemekler, ızgara, haşlama veya fırınlama yöntemleriyle hazırlanmalıdır.
Tatlandırıcılar mümkün olduğunca kullanılmamalıdır.
Konserve, ev yapımı tuzlu salçalar, salamura gibi çok tuzlu besinlerden uzak durulmalıdır.
 

HABER MERKEZİ