Uzmanlardan pestisit uyarısı: Meyve, sebzeleri tüketmeden önce bunlara dikkat

Tarımsal üretimde sıklıkla kullanılan pestisitler, meyve ve sebzelerin sağlık üzerindeki potansiyel risklerini gündeme getiriyor. Uzmanlar, pestisitlerin aşırı maruz kalınması durumunda kanserden zehirlenmeye kadar pek çok hastalığa yol açabileceği uyarısında bulunuyor. Genel Cerrahi Uzmanı Doç. Dr. Pelin Basım ve İstanbul Medipol Üniversitesi’nden Gıda Mühendisi Dr. Öğr. Üyesi Emine Olum, bu kimyasallardan korunmanın önemli yollarını açıklıyor.

Doç. Dr. Basım, pestisitlerin tarım ürünlerinin güvenliğini sağlamak için kullanıldığını belirterek, uygun kullanımın önemini vurguluyor. Ancak sağlıksız kullanımların ve yeterince temizlenmeden tüketilmesinin ciddi sağlık sorunlarına yol açabileceğini ifade ediyor. Özellikle meme, prostat ve kolon kanseri gibi beslenmeyle doğrudan ilişkili kanser türlerinin, pestisit maruziyetiyle ilişkilendirildiğini aktarıyor.

Dr. Olum ise meyve ve sebzeleri yıkarken sirke yerine karbonat kullanmanın etkili olduğunu belirtiyor. Karbonatlı suda bekletmenin, pestisitleri büyük ölçüde ortadan kaldırabileceğini ve bu sayede sağlık risklerini azaltabileceğini söylüyor. Gıdaları 15-30 dakika arası karbonatlı suda bekletmenin tavsiye edildiğini ekleyen Olum, güvenilir kaynaklardan alınan ve iyice yıkanan meyve ve sebzelerin soyularak tüketilmesi gerektiğini vurguluyor.

Pestisit zehirlenmesi belirtileri neler?

Yüksek doz pestisitle enfekte olmuş sebze ve meyvelerin tüketilmesinin zehirlenmelere yol açabildiğini belirten Basım, şöyle konuştu:

“Tipik turist diyaresini (yolcu ishali) andıran bulantı, yüksek ateş, kusma, ishal gibi akut semptomlar görülüyor. Acil servisler oldukça deneyimli ve tüketilen gıdaları sorguladıkları zaman pestisit zehirlenmeleri ortaya çıkıyor. Akut zehirlenmelerden ziyade kronik olarak yüksek doz pestisite maruz kalmak önü alınamaz ve tedavisi mümkün olmayan hastalıklara yol açabiliyor. Özellikle kanser geçmişi olan ve kronik hastalığı olan bireylerde bu pestisitlere uzun süre maruz kalmak kesinlikle hastalıkları tetikleyebiliyor. DNA’daki kırıklara sebep olduğu gibi gen mutasyonu ve bağışıklık sistemimizi onaran hücrelerin yok olmasıyla sonuçlanan hastalıklar zincirini ortaya çıkarabiliyor.”

Pestisit en çok bu ürünlerde bulunuyor

Dr. Öğr. Üyesi Emine Olum da pestisitle ilgili önemli bilgiler verdi. Son aylarda ihraç edilen limonların Türkiye’ye geri gönderildiğinin hatırlatılması üzerine Olum, Türkiye’deki mevzuatların Avrupa Birliği (AB) ile aynı olduğunu ancak bazı çiftçilerin ekonomik kaygılardan dolayı verimi artırmak için olması gerekenden fazla pestisit kullandığını söyledi.

Çiftçilerin kimyasal tarım ilaçlarını kullanırken doz aşımına dikkat etmesi gerektiğini vurgulayan Dr. Olum, en çok pestisit bulunan meyve, sebzelerin çilek, şeftali, ananas, üzüm, nektari, elma, armut ve ıspanak olduğunu belirtti.

Sertifikalı ürünler alınmalı, zincir marketler tercih edilmeli

Dr. Olum, vatandaşların ürün alırken nelere dikkat etmesi gerektiğini şöyle anlattı:

“Büyük marketlerden İyi Tarım Uygulamalı sertifikalı, Organik Tarım Sertifikası olan ürünleri tercih edebilirler. Bu sertifikalı ürünlerde kalıntı limiti çok düşük olan pestisitler kullanılıyor. Tarım Bakanlığı bunları denetliyor. Ürünleri bol su ile yıkama ve kabuklarını soyma da etkili. Yüzde onluk bir karbonat çözeltisinin içinde pestisitlerin etkili bir şekilde azaldığına dair bilimsel çalışmalar var. Zincir marketler kendi tedarikçilerini denetliyorlar, analizlerini yapıyorlar.”

Pestisit kullanımının azaltılması için çiftçilere verilen eğitimin artırılması gerektiğini söyleyen Olum, “Çiftçi kendi toprağına ve suyuna zarar verdiğinin farkında olmalı. Bu eğitimlerin düzenli ve sürekli şekilde yapılıyor olması lazım. İyi Tarım gibi bazı sağlıklı tarım yöntemleri konusunda çiftçi bilinçlendirilmeli ve desteklenmeli” diye konuştu.

Pestisit nedir?

Bitki ve hayvanlara zarar veren canlı organizmalara karşı kullanılan kimyasal maddelerin tümüne pestisit adı verilmektedir. Tarımsal üretimde birtakım zararlılar, böcekler, kemirgenler, bitler, otlar ve tarımsal üretim sonrası küflenme gibi biyolojik etmenleri yok etmek veya azaltmak amacıyla kullanılır. Yapılan analizlerin uygunluğu Türk Gıda Kodeksi Pestisitlerin Maksimum Kalıntı Limitleri Yönetmeliği'ne göre değerlendirilmektedir.

Arun Acumsal