Tarihte bugün ne oldu? 5 Ekim…

Türkiye ve dünyada 5 Ekim tarihinde neler yaşandı, tarihte bugün kim doğdu, kim öldü, tarihte bugün yaşanan önemli olaylar neler gibi soruların cevaplarını sizler için derledik.

TARİHTE BUGÜN NE OLDU? 

1892 yılında Amerika’nın Kansas eyaletinde yaşanan kanlı çatışma, dönemin en azılı suç örgütlerinden Dalton Çetesi'nin sonunu getirdi. Banka soygunlarıyla ün salan ve yıllar sonra Red Kit çizgi romanındaki Dalton kardeşlere ilham kaynağı olacak bu çete, gerçekleştirdikleri eş zamanlı soygun girişiminde güvenlik güçleriyle girdikleri çatışmada etkisiz hale getirildi.
1896 yılında bilim dünyası, Alman fizikçi Wilhelm Roentgen’in yaptığı çığır açıcı bir keşifle sarsıldı. Roentgen’in yeni bir tür radyasyon olarak tanımladığı ve daha sonra "X ışını" adını alan bu buluş, insan vücudunun içini görüntülemenin mümkün olduğunu göstererek tıpta devrim yarattı. Keşif, modern radyolojinin de temelini attı.

1921 yılında İngiltere'de, yazarlar arasında dayanışmayı teşvik etmek ve ifade özgürlüğünü savunmak amacıyla Uluslararası Yazarlar Birliği (PEN) kuruldu. Aralarında romancı, şair ve gazetecilerin de bulunduğu bir grup entelektüelin öncülüğünde hayata geçirilen birlik, edebiyat aracılığıyla uluslararası diyalog kurmayı ve baskıya uğrayan yazarları desteklemeyi hedefliyor.

1925 yılında Türkiye Cumhuriyeti’nin ekonomik ve simgesel bağımsızlığının önemli adımlarından biri atıldı. İstanbul Darphanesi’nde basılan ilk Cumhuriyet altını, dönemin Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Paşa’ya gönderildi. Yeni rejimin mali egemenliğini temsil eden bu altın, aynı zamanda Cumhuriyet’in parasal simgelerle halka ulaşmasının da başlangıcı oldu.

1947 yılında Yunanistan’ın başkenti Atina’da düzenlenen Akdeniz Atletizm Yarışmaları’nda Türkiye, büyük bir başarıya imza atarak genel sıralamada birincilik elde etti. Türk atletlerinin gösterdiği üstün performans, hem uluslararası alanda ses getirdi hem de Cumhuriyet döneminin spor politikalarının meyvesi olarak değerlendirildi.

1953 yılında Türkiye, Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nda yapılan oylamada 40 oy alarak BM Güvenlik Konseyi’ne geçici üye seçildi.

1962 yılında İngiliz müzik grubu The Beatles, “Love Me Do” adlı ilk hit single’ını piyasaya sürdü. Liverpool çıkışlı genç grubun bu şarkısı, kısa sürede listelere girmeyi başararak büyük bir çıkışın habercisi oldu. “Love Me Do”, yalnızca Beatles’ın yükselişini başlatmakla kalmadı, aynı zamanda dünya pop müziğinde yeni bir dönemin kapılarını araladı.

1997 yılında düzenlenen 34. Antalya Altın Portakal Film Festivali sona erdi. Festivalin en prestijli ödülü olan "En İyi Film" ödülü, yönetmenliğini Ferzan Özpetek’in üstlendiği Hamam filmine verildi. Türk ve İtalyan ortak yapımı olan film, hem anlatımı hem de görselliğiyle jüri üyelerinden tam not alarak festivale damgasını vurdu.

TARİHTE BUGÜN KİM DOĞDU? 

Türk sinemasında özellikle 1980’li yıllarda canlandırdığı sert mizaçlı ama unutulmaz yan karakterlerle hafızalara kazınan Yadigar Ejder, gerçek adıyla Adnan Ayberk, 5 Ekim 1951'de Sivas'ta dünyaya geldi. Hayatının büyük bölümünü figüranlıkla geçiren sanatçı, Yeşilçam’ın arka sokaklarında başlayan oyunculuk serüveninde Gerzek Şaban, Şark Bülbülü ve Doktor Civanım gibi filmlerdeki karakterleriyle izleyicinin gönlünde taht kurdu. Zorlu yaşam öyküsü, trajik ölümü ve sinema sektöründe bıraktığı derin izlerle Yadigar Ejder, Türk sinemasının en çok konuşulan gizli kahramanlarından biri haline geldi.

Cem Özer

1959 yılında İstanbul Kumkapı’da dünyaya gelen Cem Özer, hem sahnede hem ekranda gösterdiği performanslarla Türk televizyon ve sinema tarihine adını yazdırdı. Ermeni ve Çerkes kökenli bir ailenin çocuğu olarak dünyaya gelen Özer, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’ni yarıda bırakarak sanat hayatına adım attı. “Laf Lafı Açıyor” adlı televizyon programıyla geniş kitlelere ulaşan Özer, aynı zamanda Türkiye’de özel televizyonculuğun öncülerinden biri olarak kabul ediliyor. Tiyatrodan müziğe, yazarlığa kadar birçok alanda üretken kimliğiyle tanınan sanatçı, Tarkan ve Cem Yılmaz gibi isimleri ilk kez ekranla buluşturmasıyla da hatırlanıyor.

Vahap Seçer

1963 yılında Tarsus’ta doğan Vahap Seçer, tarım mühendisliği eğitimini tamamladıktan sonra iş dünyası ve siyaset sahnesinde önemli adımlar attı. Demokratik Sol Parti ve CHP’de uzun yıllar çeşitli görevler üstlenen Seçer, 2019 ve 2024 yerel seçimlerinde Mersin Büyükşehir Belediye Başkanı seçilerek bölgesinde güçlü bir liderlik sergiledi. Türkiye Belediyeler Birliği Başkanvekili olarak da görev yapan Seçer, yerel yönetimdeki başarılı performansıyla dikkat çekiyor.

Ceyhun Yılmaz

1976 yılında İstanbul’da doğan Ceyhun Yılmaz, tiyatro sahnelerinden televizyon ve radyoya uzanan kariyeriyle Türk eğlence dünyasının sevilen isimlerinden biri oldu. İlk sahne deneyimlerini okul yıllarında yaşayan Yılmaz, radyo ve televizyon programcılığı, oyunculuk ve yazarlık alanlarında geniş bir yelpazede üretkenlik gösterdi. Best FM’den TRT’ye, Alem FM’den Radyo D’ye kadar birçok platformda kendine özgü tarzıyla izleyici ve dinleyicilerle buluşan Yılmaz, hem güldüren hem düşündüren eserleriyle hafızalara kazındı.

TARİHTE BUGÜN KİM ÖLDÜ? 

Türk gazeteciliğinin öncülerinden, İttihat ve Terakki Cemiyeti'nin tek kadın üyesi ve kadın hakları savunucusu Selma Rıza, 5 Ekim 1931 tarihinde aramızdan ayrıldı. Paris’te eğitimini tamamlayarak Jön Türkler hareketinin içinde aktif rol oynayan Selma Rıza, 19. yüzyılın sonlarında yazdığı “Uhuvvet” romanıyla kadın haklarına dikkat çeken ilk Türk kadın yazarlardan biri oldu. Türkiye’ye döndükten sonra sosyal hayat ve eğitim alanında yaptığı çalışmalarla da tarihte önemli bir yer edindi.

Gökşin Sipahioğlu

Türk gazeteci ve foto muhabiri Gökşin Sipahioğlu, 5 Ekim 2011 tarihinde 84 yaşında Paris’te vefat etti. Sipa Press ajansının kurucusu olan Sipahioğlu, 1961 Küba Füze Krizi’nden Prag ve Tiran’daki ayaklanmalara kadar dünyanın kritik olaylarını objektifine yansıtarak uluslararası alanda tanındı. Fransızlar tarafından “Grand Turc” (Büyük Türk) olarak anılan usta foto muhabir, yaklaşık 50 yıl boyunca gazetecilik ve fotoğrafçılık alanında çığır açan çalışmalara imza attı.

Tomris İncer

Türk tiyatrosunun ve sinemasının önemli isimlerinden Tomris Zehra İncer, 5 Ekim 2015 tarihinde İstanbul’da kanser tedavisi gördüğü hastanede vefat etti. 1974 yılında İstanbul Şehir Tiyatroları’na katılan İncer, uzun yıllar sahnede ve ekranlarda başarıyla yer aldı. Özellikle “Bir İstanbul Masalı” dizisindeki performansıyla geniş kitlelerce tanındı. Cenazesi İzmir’de Eski Foça Mezarlığı’na defnedildi.

Kaynak : HABER MERKEZİ