Kudüs Ey Kanlı, Kaygılı, Kutlu Şehir-2

Mehdi bekleyişi

Yahudiler, Ahit Sandığı ve On Emir’i bulacak Mehdi’nin Zeytindağı’na gelmesiyle eski görkemli krallıklarına kavuşacaklarına inanarak, yıllarca onu beklediler.

Krallığı’nın Kuzeyinde bulunan Mizpah Babil’in Yehud Medinata adlı yeni şehir merkezi, Yehuda Krallığı’ndan kalan Yahudilerin yaşadığı yer oldu. Bu durum Babillilerin her zaman uyguladığı bir tutumdu. Filistin şehri olan Aşkelon da, MÖ. 604 yılında işgal edildiğinde şehirde bulunan siyasi politik ve ekonomik elit sürüldü ve şehrin gücü başka bir şehre aktarıldı. 

Babil esaretleri, MÖ. 538’de Pers kralı Keyhüsrev’in Babil’i işgal etmesine kadar sürdü. Keyhüsrev’in fermanıyla Kudüs’e döndüler. Aynı fermanla tapınağın ve kentin yeniden yapımına da izin verildi. Ezra ve Nehemidh Kudüs’ü yeniden inşa edince, vatanlarına kavuştular. Tapınağın inşası MÖ.515 yılında tamamlandı. Yehuda şehri Perslerin barış ve huzur içinde olan bir kısmı olarak kaldı.

MÖ.538’de Yahudilerin tümü topraklarına dönmedi. Bunlar Yahudi diasporasının (vatan dışı) başlangıcı sayılır. Babil Talmud’unu hazırlayarak, sürgün acısını sonraki kuşaklara dinî ve kültürel yönleriyle aktardılar. Alfabe, takvim değişikliği, Tevratın sosyal hayatın merkezine konması, Yahudi olmayanlarla ilişkileri sertleştiren katı tedbirler bu dönemde hazırlandı.

MÖ 333 yılında Büyük İskender tarafından Pers imparatorluğu ortadan kaldırılınca, Yahudiler Helenistik devletin yönetiminde birkaç yüzyıl huzur içinde yaşadılar. Fakat zamanla Hellenlere duyulan ilgi ve evlilikler bağnaz Yahudileri kızdırmaya başladı. Yahudiliğin sadece Tanrı tarafından seçilmiş kavimlerine indirildiğine olan inanç, muhafazakâr ile liberaller arasında kanlı çatışmalara yol açtı. Süleyman mabedi aslı gibi restore edilip, ufak testideki yağla yanan kutsal ateşin sönmediği görülünce Hanuka/Işık Bayramı kutlanmaya başlandı.

MÖ.63 yılında Kudüs Roma İmparatorluğu sınırlarına girdi. Köleler arasında Hıristiyanlık yayılınca, Yahudiler de göze batmaya başladı.

MÖ.70 yılında Roma ordusu Kudüs’ü kuşatıp Süleyman tapınağını yerle bir etti. Roma İmparatoru Hadrianus izi kalmayacak şekilde yok ettiği tapınağın olduğu bölgenin adını Judea iken Palestin (Filistin) olarak değiştirdi. Geriye Batı duvarı kaldı. Sünnet, Şabbat, kurban yasaklandı.

Hz.İsa o dönemde Kudüs’te yaşadı ve çarmıha gerildi.

-132’de isyan edince Romalılar, Dünyanın her yerine sürgün etti. Yine Diaspora (vatan dışı) durumuna düştüler.

-313 yılında D. Roma İmp.B.Konstantin, Hıristiyanlığı resmileştirdi. Dindar annesi St.Helena, Kudüs’e giderek kayıp kutsal haçı buldu. Büyük kiliseler yapılarak, Kudüs kutsal merkez oldu. Hıristiyanlar; o zamandan “Neel Allah ıl Yehud/Allah Yahudileri lanetledi” diye dua etmeye başladı.(İsrail kurulunca lanet duadan kaldırıldı.)

II. Hüsrev’in yönetimindeki Sasaniler, Yahudilerin yardımıyla Kudüs’ü ele geçirip, Kutsal Kabir Kilisesi’ni yakarak, Hz. İsa’nın çarmıha gerildiği haçı alıp İran’a geri döndüler.

-620’de D.Roma İmp.Heraklios, Sasaniler’e karşı düzenlediği seferde Kudüs,Filistin,Suriye, Mısır,Ermenistan, Azerbaycan’ı ele geçirip, kutsal haçı da geri aldı.

-621’de Mi’raç mucizesiyle Müslümanlar için de Kudüs kutsal oldu.

-634’te Hz. Ömer kölesi devede, kendisi yürüyüş halinde Kudüs’e girdi. Filistinliler Müslüman olunca, Medine halkını getirip aydınlanmalarını sağladı.

-661-750 yılları arasında Emeviler Kudüs’e özel ilgi gösterdi. 691’de Abdülmelik B. Mervan Miraç taşı üzerine Kubbet’üs Sahra (Ömer) Camiini yaptırarak, ibadet yerlerini onardı.

-750 yılında Abbasiler Kudüs’e hakim oldu, her yeri onardı.

-932’de Hazarlar Musevi olunca Avrupa’ya göç ettiler. Günümüz Rusya ve Doğu Avrupa Musevileri, Yahudi kökenli değil, Hazar Türkleri kalıntısı olup, 13. Kabile olarak adlandırılır. Hitler’in sürüp, öldürdükleri gerçekte Yahudi değil, Musevi Hazar Türkleri kalıntıları olup, İsrail’in savaşçı gücünü onlar oluşturur. Musevî Slavlarla birlikte Israil'in vurucu gücünü oluşturur.

-969 Fatımiler ırkçılık yapıp, Yahudileri aşağıladı.

1073-Selçuklular, hoşgörü içinde yönetti. Artuk Bey 1086’da vali atandı.

1099-Haçlılar, Yahudi-Müslüman kıyımında, sokaklarda akan kan atların dizlerine değiyordu.

1187-Selâhaddin Eyyübî Kudüs’ü geri aldı.

1517-1918 arasında 401 yıl Osmanlılar hoşgörüyle yönetti.

Kudüs Ey Kanlı, Kaygılı, Kutlu Şehir-2