Mescid-i Aksa

Merhaba değerli okuyucular bu hafta sizlere gündemden düşmeyen Mescid-i Aksa ile ilgili bilgiler vereceğim. 3 büyük din (İslam, Hristiyanlık ve Yahudilik) için kutsal sayılan bu mekanın tarihi ile ilgili bilgileri Wikipedia’dan derledim.

Mescid-i Aksa (Arapça: المسجد الأقصى), Müslümanlarca kutsal kabul edilen ve Müslümanların ilk kıblesi olan mescid. Kudüs’ün doğusundaki Eski Şehir bölgesinde Tapınaklar tepesi (Morya) olarak bilinen alanda bulunur: Bu alanın yüzölçümü yaklaşık 144 dönüm olup, Kubbet-üs-Sahra, Kıble Mescidi ve sayısı iki yüze ulaşan birçok esere sahiplik eder. Kubbet-üs-Sahra’nın üzerine kurulduğu kaya bu tepenin en yüksek noktası olarak kabul edilir.

Süleyman tapınağı, Kral Davut’un oğlu Süleyman’ın hükümdarlığı sırasında İÖ 957’de tamamlanmış, II. Nabukadnezar ise krallık ile birlikte yapıyı İÖ 586’da tümüyle yıktırmış, Yahudileri esir ederek Babil’e götürmüştür. II. Kyros İÖ 538’de Yahudilerin Kudüs’e dönmelerine ve tapınağı yeniden inşa etmelerine izin vermiştir. Gösterişsiz bir yapı olan İkinci Tapınak da İS 70’te Romalılar tarafından yıkılmış, geriye yalnızca batı yanında bugün “Ağlama Duvarı” diye anılan bölüm kalmıştır. Bugün El-Aksa Camii olarak bilinen yapının yerine Bizans imparatoru I. Justinianos tarafından Süleyman tapınağı kalıntıları üzerine yaptırılan bir bazilika olduğu kabul edilir. Halife Ömer 638’de Kudüs’ü aldıktan sonra yıkılan eski yapının yerine mescid yaptırtmış, Emevi halifesi I. Velid de (705-715) büyük bir onarımla baştan aşağı yeniletmiştir. Yapıya Mescid-i Aksa ismi Abdülmelik bin Mervan tarafından Abbasilere karşı politik amaçlarla verilmiştir. Mescid-i Aksa ile karıştırılan bir yapı olan Kubbet’üs-Sahra ise Kutsal Kaya’yı içine alacak şekilde Abdülmelik b. Mervan tarafından 687-691 yılları arasında yapıldı. “Kulunu (Muhammed’i) bir gece Mescid-i Haram’dan, kendisine bir kısım ayetlerimizi göstermek için, çevresini mübarek kıldığımız Mescid-i Aksa’ya götüren Allah’ın şânı ne yücedir. Doğrusu O, işitir ve görür.” Peygamber Muhammed ise Mescid-i Aksa hakkında şöyle demiştir: “Yolculuk ancak şu üç Mescid’den birine olur: Benim şu mescidime (Mescid-i Nebevî), Mescid-i Haram’a ve Mescid-i Aksa’ya.” gibi kaynaklarda geçen Mescid’i aksa ifadelerinin Süleyman tapınağına işaret ettiği inancı nedeniyle bölge Müslümanlar açısından özel önem arzeder. Bu hadis etrafında sebebiyle Mescid-i Nebevî ve Kâbe ile birlikte üç harem bölgesinden biri olarak kabul edilerek “Harem-i Şerîf” adını da alır. Tapınaklar bölgesi ve Süleyman Tapınağı Yahudiler ve Müslümanlar arasında çekişme konusudur. İsrail Devletince bölgede arkeolojik kazılar devam etmektedir.

HZ. MUHAMMED (S.A.V) DÖNEMİ

Rivayetlere göre Müslüman toplumu Mescid-i Aksa olarak bilinen bu yapıya Hicretin birinci yılında (M. 622), Medine’de Müslümanlar yaklaşık 16 ay boyunca Mescid-i Aksa’ya yönelerek namaz kılmış ve burayı kıble olarak kabul etmişlerdir. Berâ b. Âzib rivayetine göre O şöyle demiştir; “Peygamber Medine’ye geldiğinde 10 ya da 17 ay boyunca Beytu’l-Makdis’e doğru namaz kıldı. Bununla birlikte O, Kâbe’ye yönelmeyi arzu ediyordu. Bunun neticesinde şu ayet nazil oldu: “(Ey Muhammed!) Biz senin yüzünü göğe doğru çevirip durduğunu görüyoruz. Artık müsterih ol, işte şimdi seni hoşnut olacağın bir kıbleye döndürüyoruz. (Bundan böyle namazda) yüzünü Mescid-i Haram tarafına çevir. Siz de (ey müminler!) nerede bulunursanız (namazda) yüzünüzü oraya doğru çevirin. Kendilerine kitap verilmiş olanlar da pekiyi bilirler ki o Rabb’lerinden gelen haktır ve Allah onların yaptıklarından gafil değildir. (Bakara (3), 144)” Batı duvarı, İnanca göre Muhammed İsrâ ve Mirac yolculuğu sırasında, Burak bineğini bu duvara bağlamıştır. Miraç anlatısına göre Mescid-i Aksa Muhammed’in peygamberliğin 3. yılı, recep ayının 27. Gecesinde Cebrail eşliğinde, Burak adlı bineğe binerek Mescid-i Haram’dan yola çıkarak Mescid-i Aksa’ya ulaşır. Burak’ı duvara bağlar, peygamberlere imamlık ederek namaz kıldırır ve sonrasında farklı katlarında Adem, Yahya, İsa, Yusuf, İdris, Harun, Musa ve İbrahim peygamberlerle buluşacak şekilde göğü kat ederek miraca çıkar.

Mescid-i Aksa