Son günlerde popüler bir kardiyoloji hocamızın ve daha öncede alan dışı bazı akademisyen hocalarımızın özellikle grip aşısı ve paralelinde doğal olarak diğer aşılarla ilgili olumsuz konuşmaları, aşılamada elde ettiğimiz olumlu mesafeyi geriye götürmektedir. Giderek aşılanan çocuk ve erişkin sayısı azalmakta, buda aşı ile önlenebilen birçok enfeksiyon hastalığını tekrar sayısal ve oransal olarak arttırmaktadır.2016 yılında çocuklarına aşı yaptırmayı reddeden aile sayısı 10 bini geçmiştir. Beraberinde ölüm ve sakatlıkların artacağı doğaldır. Tıp dalları içinde en şanslısı bence “Enfeksiyon Hastalıkları” uzmanlık dalıdır. Neden derseniz? Önlenebilir hastalıklar grubunu içerdiğinden derim. Tıpta temel kurallardan biri de, “hastalık olmadan, ondan korunmadır.” Korunmanın da, en önemli yöntemi “Aşılanmadır.” Aşı deyince doğal olarak akla, çocukluk dönemi gelir. Yetişkin olunca sanki iş işten geçmiş, aşı olayı akla bile gelmemektedir. Hatta bazı doktor ve diğer sağlık personeline, bu durum ters gelmektedir. Maalesef “erişkin aşılamada”, Türkiye sınıfta kalmıştır. Umarız bu durum tersine döner. Konuyu sade ve her zaman yaptığımız gibi, anlaşılır olsun diye sorulu, yanıtlı anlatmaya çalıştık. Umarım farkındalık yaratırız.
Aşı nedir? Etkisi nasıl olur?
İnsan ve hayvanları enfeksiyonlardan korunmak ve bağışıklık oluşturmak amacı ile dışarıdan verilen biyolojik maddelerdir. Ölü veya zayıflatılmış mikroplardan elde edilir. Bağışıklık sistemini uyararak, canlıdaki mikrobu tanıyıp, bellek oluşturur. Aynı mikrop vücuda tekrar giriş yaptığında, onu tanıyıp yok eder.
Aşı tipleri nelerdir?
Canlı, ölü, subünit ve toksoit aşılardır.
Aşılanmada temel ilkelerimiz nelerdir?
En çok görülen, en çok sakat ve sekel bırakan, en çok öldüren enfeksiyonları önlemek olmalıdır.
Sağlık harcamalarında aşıların rolü nedir?
Hastalığa bağlı sekel ve sakatlıkları önler, iş ve güç kaybını azaltır, hastaneye yatış süresi düşer, salgınlar yok olmaya başlar. Tedavi masrafları küçülmeye başlar. Toplumsal rahatlama olur.
Erişkin aşılamada özel gruplar nelerdir?
Organ nakli yapılanlar, metabolik ve endokrin hastalar, kalp akciğer hastaları, kanser hastalarıdır. Ulaşımın kolaylaşması, beraberinde riskli ülkelere gidiş de yerel enfeksiyonlara karşı, özel aşılamaları gündeme getirmiştir.
Yaşlı nüfusun artışında aşılamanın önemi nedir?
Aşılama ile yaşlı nüfus artmış, aynı zamanda bu gruba karşı bazı aşıları yapmak gerekir hale gelmiştir.
Küresel ölçekte hangi enfeksiyonlarda aşılama başarılı olmuştur?
Pandemik grip, Hepatit-B, toplum kökenli zatürree, menenjit, tetanoz, boğmaca, difteri, kızamık, kabakulak, kızamıkçık enfeksiyonlarında başarılı olmuştur.
Ülkemizde erişkin aşılama oranları yeterli midir? Rehberi var mıdır?
Hayır, yeterli değildir. Birçok ülke kendi rehberini hazırlamış olsada biz henüz hazırlayamadık. Bu konuda iyi niyetli çabalar umut vermektedir.
Erişkinlere hangi aşıları yapmak gerekir?
Hepatit-A, B ve meningokok (Risk varsa)
Kızamık, kabakulak, kızamıkçık (Duyarlı erişkinlere)
Tetanoz, difteri (10 yılda bir)
Tetanoz, difteri, asellüler boğmaca (tek doz)
Suçiçeği aşısı (hastalığı geçirmemiş kimselere)
Seyahat aşıları (gidilecek ülkedeki yerel enfeksiyonlara karşı, o ülkenin rehberine göre)
Human Papilloma virüs aşısı (26 yaş altı, tartışmalı)
Grip ve zatürree aşısı,
Özel grup olan sağlık personeline Hepatit-B, Grip, kızamık, kabakulak, kızamıkçık, suçiçeği aşısı gerekir. Sözümü “Çağatay Güler” hocama bırakıyorum..
Gerekeni yaptınız mı? Yaptınız mı gerekeni?
Bir çocuk ölünce boğmacadan veya kızamıktan
Gökte bulut olunca
Yağmur olup düşünce yere
Can vermek için
Çiçeklere
Sorar vururda camlara
Takır takır
Gerekeni yaptınız mı? Yaptınız mı gerekeni?
