Nüzhet Gökdoğan kimdir?

İlk Türk astronom Hatice Nüzhet Gökdoğan 1910 yılında İstanbul'da dünyaya geldi. Atatürk'ün silah arkadaşlarından olan tümgeneral Mehmet Zihni Toydemir babası ve annesi Nebihe Hanım'dır. Yatılı olarak okuduğu Erenköy Kız Lisesi'nden 1928 yılında mezun olan Nüzhet Toydemir Gökdoğan, daha sonra devlet bursu kazanarak matematik-fizik lisansı yapmak için Fransa'ya gönderildi. Lyon Kız Lisesi'nde Fransızca öğrendikten sonra Erkek Lİsesi kısmına geçerek matematik ağırlıklı bir öğrenim gördükten sonra 1932'de Lyon Üniversite'nde matematik lisansını tamamladı.

HATİCE NÜZHET GÖKDOĞAN ÇALIŞMALARI

1993 yılında Paris Üniversite’nde fizik öğrenimine başladı ve Paris Gözlemevi’nde staj yaptı. Hatice Nüzhet Gökdoğan, İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi’nde Astronomi Enstitüsü’ne ilk Türk doçenti olarak atandı. Üniversite bahçesine gözlemevi kurulması çalışmalarına katılan Nüzhet Gökdoğan, 1936'da Yüksek Mühendis Mektebi'ne (İstanbul Teknik Üniversitesi) müderris muavini olarak atandı ve bu kurumun ilk kadın çalışanı oldu. 1946 yılına kadar matematik doçenti olarak görevini sürdürdü.

Nüzhet Gökdoğan, 1937 yılında İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi'nde doktora tezini tamamladı ve bu tez, fakülte kayıtlarında "bir" numaralı tez olarak kayıtlıdır. 1940’de doçent unvanını aldı aynı yıl William Marshall Smart’ın Spherical Astronomy adlı eserini Kürevî Astronomi adıyla Türkçeye çevirdi. Nüzhet Gökdoğan, 1948 yılında profesör unvanın aldı. 1948 yılında Türk Matematik Derneği’nin ve 1949 yılında kurulan Türk Kadınlar Derneği’nin kurucuları arasında yer aldı. Çeşitli dönemlerde Türk Kadınlar Derneği’nin başkanlığını yürüttü. 1954 yılında birkaç astronom ile birlikte kurduğu Türk Astronomi Derneğinin başkanlığını 20 yıl boyunca sürdürdü. 1951-1952 yılları arasında Amerika Birleşik Devletleri’nin Michigan eyaletine gitti. Ann Arbos ve McMath­Hulbert gözlemevlerinde ve Wilson Dağ Gözlemevi ile Palomar Dağı Gözlemevi’nin merkezinin bulunduğu Pasedena'da çalıştı.

Nüzhet Gökdoğan, 23 Haziran 1954'te İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi dekanlığına seçildi. Türkiye’nin ilk kadın dekan olarak iki yıl bu görevi sürdürdü. 1958 yılından itibaren 22 yıl boyunca Astronomi Kürsüsü başkanlığı yaptı. Nüzhet Gökdoğan bilime katkı sunarak. Bölüm Başkanlığı süresince Fransa'da Meudon ve Nice, İsviçre’de Basel, İtalya’da Asiago Rasathaneleri ile ortak araştırma programları geliştirdi. 1971 Aralık ayında astronomi kürsüsünde Türk ve Balkan astronomların katıldığı "Keppler Sempozyumu"nu düzenledi.

Hatice Nüzhet Gökdoğan, 1978 yılında ikinci kez dekan seçildi. Eylül ayında Silivri'de II. Ulusal Astronomi Kongresi'ni düzenledi. Bu Kongre, 1997’de kurulan Ulusal Gözlemevi fikrinin gündeme geldiği ve tartışılmaya başlandığı çok önemli bir toplantı oldu.

Gökdoğan, 1980'de dekanlık ve bölüm başkanlığı görevlerini sürdürmekte olduğu zaman emekli oldu. Akademik yaşamı boyunca 6 ders kitabı çevirdi; 3 ders kitabı yazdı; 13 bilimsel makalesi yayınlandı. TÜBİTAK Ulusal Gözlemevi'nin kurulmasında ilk adımların atılışında rol oynadı.

24 Nisan 2003 tarihinde hayatını kaybetti. Cenazesi, Zincirlikuyu Mezarlığı'nda defnedildi. HABER MERKEZİ

Haber Merkezi