Çiftçi hangi ürünü ekeceğini bilmiyor

KEMAL ÖZKURT - İzmir Ticaret Borsası (İTB), ocak ayı olağan meclis toplantısı Meclis Başkanı Ömer Gökhan Tuncer'in başkanlığında, İTB Yönetim Kurulu Başkanı Işınsu Kestelli ve yönetim kurulu üyelerinin yoğun katılımıyla gerçekleştirdi. Meclis toplantısında yaptığı kapsamlı konuşmada tarım ve ekonomiye ilişkin açıklamalarda bulunan Kestelli, 2024 yılında birçok tarım ürününde fiyat dalgalanmalarının yaşandığını ve fiyatların genellikle üreticiyi mutlu etmediğini belirtti. Kestelli, “üreticilerimizin tercihlerini hangi parametreleri dikkate alarak, nasıl yapacağını şimdiden tahmin etmek çok güç. Umarım, verilecek kararlar hem üreticilerimiz hem de bu ürünlerin kullanıldığı sanayimiz için olumlu olur” dedi.

ÜRETİCİ KARARSIZ

Birçok üründe fiyatların üreticiyi memnun etmediğini, bu yüzden üreticinin önümüzdeki yıl hangi tarım ürünü tercih edeceği konusunda kararsız olduğunu ifade eden Kestelli, “2024 yılı ortalama süt fiyatları 2023 yılına göre yüzde 28 oranında artarak 14,6 lira olarak gerçekleşti. Ortalama karkas dana eti fiyatları 323 lira oldu ve bir önceki yıla göre yüzde 61 arttı. Süt fiyatlarındaki artış oranının et ve yemdeki artışın altında kalması süt hayvanlarının kesime gitmesinin ve dolayısıyla hayvancılığımızın olumsuz etkilenmesinin en önemli nedenlerinden birisi. Pamuk üreticimizde bu yıl mutlu olamadı. Çiğitli pamuk fiyatları 2023 yılına göre yüzde 24 yükseldi ve ortalama 22,2 liradan işlem gördü. Fiyattaki artışın maliyet artışlarının altında kalması ve prim miktarının son 3 yılda kiloda 1,6 lira olarak sabit tutulması üreticilerimizi olumsuz etkiledi. Gelişmelerden mutlu olmayan bir diğer kesim ise ilimizde de yoğun şekilde üretimi yapılan domates üreticilerimizdi. Sanayi tipi domates fiyatları 2024 yılında sadece yüzde 6 arttı ve ortalama 3,13 lira oldu. Hububat fiyatlarındaki düşük artış oranı da dikkate alındığında bu yıl içerisinde üreticilerimizin ekim tercihlerini ne yönde yapacakları tam bir muamma. Şöyle ki, pamuk, sanayi domatesi, silajlık ve dane mısır ve kısmen de buğday bölgemizde birbirine ekim açısından alternatif olarak tercih edilen ürünler. Ve bu ürünlerin hiç birisi fiyat açısından geçen yıl üreticisini memnun etmedi. Dolayısıyla üreticilerimizin tercihlerini hangi parametreleri dikkate alarak, nasıl yapacağını şimdiden tahmin etmek çok güç. Umarım, verilecek kararlar hem üreticilerimiz hem de bu ürünlerin kullanıldığı sanayimiz için olumlu olur” diye konuştu.

ZEYTİNYAĞI VE KURU ÜZÜMDE FİYAT ARTIŞLARI

Kestelli, zeytinyağı ve kuru üzüm gibi geleneksel ürünlerin 2024 yılı fiyat artışlarıyla üreticileri kısmen memnun ettiğini, ancak iklim şartlarının rekolte üzerinde ciddi etkileri olduğunu ifade etti. Sızma zeytinyağı fiyatlarının 2024 yılı boyunca yüzde 109 oranında artmasına rağmen yıl sonunda düşüşe geçtiğini söyledi. Kuru üzüm fiyatlarının yüzde 152 artışla üreticilere kâr sağladığını ancak ihracat miktarının yüzde 31 gerilediğini belirtti. Kuru incir fiyatlarının üreticiler için memnuniyet verici olduğunu vurgulayan Kestelli, ürün kalitesinin düşük olduğunu ve rekabetçi konumun korunması için üretim, işleme ve depolama süreçlerinde iyileştirme yapılması gerektiğini söyledi.

BORSA İŞLEM HACIM YÜZDE 35 ARTTI

2024 yılının ekonomide zorlukların yoğun olarak yaşandığı bir yıl olduğuna dikkat çekerek İzmir Ticaret Borsası 2024 yılı işlem hacmine ilişkin verileri paylaşan Kestelli, “Toplam işlem hacmimiz 2023 yılına göre yüzde 35 oranında artarak 119 milyar lira oldu. İşlem hacminin yüzde 60’ı bitkisel ürünlerden oluşurken, yüzde 40’ı ise canlı hayvan ve hayvansal ürünler grubunda gerçekleşti. En çok işlem hacmine sahip ürünler ise sırasıyla, kırmızı et, palm yağı, pamuk, peynir ve süt oldu. Bu beş ürün 58 milyar liranın biraz üzerindeki işlem hacmi ile toplam hacmin yaklaşık yarısını gerçekleştirdi. Bildiğiniz gibi geçen yılın en önemli gündemlerinden birisi ürün fiyatları ve enflasyondu. Bazı ürünlerde fiyat artışı yüksek olurken, bazılarında ise fiyatlar üreticilerimizin beklentilerinin çok altında kaldı” dedi.

TARIMDA DİJİTALLEŞMENIN ÖNEMİ

Birleşmiş Milletler ve Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası’nın “Türkiye’de Tarım için Dijital Teknolojiler” raporu, tarımda dijitalleşmenin önemini bir kez daha ortaya koyduğunu ifade eden Kestelli, “Rapor da tarım teknolojilerinin verimliliği artırma ve çevresel sürdürülebilirliği sağlama potansiyeli vurgulanıyor. Ancak bu teknolojilerin hayata geçirilmesinde dijital okuryazarlık eksikliği ve yüksek maliyetler gibi engellerle karşılaşıyoruz. Özellikle küçük ölçekli çiftçilerimiz, bu yenilikçi çözümlere ulaşmada zorlanıyor. Ülkemizde, tarımsal işletmelerin yüzde 80’inin 100 dekarın altında üretim yaptığını düşündüğümüzde, küçük çiftçilerimizin teknolojiye uyum sağlaması için ciddi bir çaba göstermemiz gerekiyor” dedi. İzmir Ticaret Borsası’nın öncülüğünde kurulan İzmir Tarım Teknoloji Merkezi (İTTM)’nin tarımda dijital dönüşüme öncülük edeceğini sözlerine ekleyen Kestelli, merkezin girişimci kabulüne başladığını ve önümüzdeki günlerde tam kapasiteyle çalışacağını açıkladı.

HABER MERKEZİ