Deveci: İzmir 'Çok şiddetli kurak' kategorisinde

KEMAL ÖZKURT/ İzmir Ticaret Borsası’nın Ekim ayı olağan meclis toplantısında katkılar sunum yapan Meteoroloji Bölge Müdürü Musa Deveci, kentin son yıllardaki yağış verilerini paylaştı. Deveci, 2024 yılına göre 2025’te yağışların yüzde 23,4 oranında azaldığını belirterek, “Geçen seneye nazaran önemli bir düşüş var. Normal yağış miktarımız 130 kilogram. 2025’te 438, 2024’te 572 kilogram yağış kaydedildi. Yıldan yıla azalma eğilimi sürüyor” dedi. İzmir ve çevresinde yağış miktarlarının hızla azaldığını, verimsizleşen yağışların kenti 'çok şiddetli kurak' kategorisine taşıdığını söyleten Deveci, sıcaklık artışının buharlaşmayı artırdığını, suyun yeraltına alınması ve arıtma projelerine ağırlık verilmesi gerektiğini vurguladı.

İZMİR'DE YAĞIŞLAR NORALLERİN ALTINDA 

İzmir’in yıllık yağış ortalamalarının uzun yıllar ortalamasının gerisinde kaldığını vurgulayan Deveci, “Son üç yıla baktığımızda yalnızca 2023’te 715 kilogram ile mevsim üzeri yağış aldık. 2024’te 573, 2022’de ise 416 kilogramla yağış miktarı belirgin biçimde azaldı. Normalde 630 kilogram civarında olması gerekirken bu düzeyin oldukça altındayız.” Ekim ayında başlayan yeni su yılıyla birlikte İzmir’de ölçülen toplam yağış miktarının artmış gibi görünmesine rağmen, verimlilik açısından tablonun aynı olmadığını belirten Deveci, “Yağış miktarı fazla gibi görünebilir ancak bu yağmurlar kısa sürede, dar alanda gerçekleşiyor. En fazla yağış Çeşme civarında kaydedildi. Havza bazında ise ciddi açıklar oluştu” ifadelerini kullandı. Yağışların biçim değiştirdiğini söyleyen Deveci, “Eskiden günlerce süren yağışlar artık kısa sürede, çok yoğun şekilde düşüyor. Kocaeli ve Bergama’da 1,5 saatte 150 kilogram yağış kaydedildi. Bu tür yağışlar toprağa nüfuz etmeden akışa geçiyor. Dolayısıyla yağmur yağsa bile tarım, içme suyu ve yeraltı kaynakları açısından verim alınamıyor" diye belirtti.

KUZEYDE YAĞIŞ, GÜNEYDE KURAKLIK

İzmir genelinde 2025 yılının ilk 10 ayında 78 gün yağış kaydedildiğini belirten Deveci, “Bir kilogramdan az yağış alınan 32 gün, 1 ila 10 kilogram arasında 31 gün, 10 kilogramın üzerinde ise yalnızca 15 gün yaşandı. Bu tablo, yağışın sürekliliğinin azaldığını gösteriyor” dedi. Deveci, Türkiye genelinde yapılan kuraklık analizinde İzmir’in “çok şiddetli kurak” kategorisinde yer aldığını açıklayarak şunları söyledi; “Aydın’ın bir bölümü ve Denizli civarı hafif kurak. İzmir çok şiddetli kurak. İç Anadolu ve Güneydoğu Anadolu bölgeleri olağanüstü kuraklık sınırında. Yalnızca Karadeniz bölgesi biraz daha yağışlı. Önümüzdeki beş aylık tahminlere göre yalnızca Bergama ve Foça çevresinde yağış artışı bekliyoruz. Diğer bölgelerde mevsim normallerinde seyredecek.”

SICAKLIK ARTIŞI SU KAYBINI HIZLANDIRIYOR

Yağış azalmasının yanı sıra sıcaklık artışının da ciddi bir tehdit oluşturduğuna dikkat çeken Deveci, .“İnanılmaz bir sıcaklık artışıyla karşı karşıyayız. Bu yıl Mardin’de 50,5 derece ölçüldü. Bu sıcaklıklar gölgede kaydedildi. Açık alanda çok daha yüksek değerlere ulaşılabiliyor” dedi. Yüksek sıcaklıkların buharlaşmayı hızlandırdığını ifade eden Deveci, suyun yeraltında depolanması gerektiğini belirterek, "Artık özellikle suyun yeraltına inmesi gerekiyor. Sadece sondaj değil, suyun yeraltı kanallarıyla korunması şart. Çünkü sıcaklık arttıkça suyun yüzde 30’u buharlaşmayla kayboluyor. Bu nedenle arıtma sularına ve suyun yeniden kullanımına büyük önem verilmesi gerekiyor" diye konuştu. 

ALTYAPI VE ARITMA YATIRIMLARINA AĞIRLIK VERİLMELİ

Kısa sürede etkili olan yağışların altyapı açısından ciddi sorunlar doğurduğunu dile getiren Deveci, belediyelerin ve kamu kurumlarının koordineli çalışması gerektiğini söyledi. Decevi, “Artık yağışlar çok kısa sürede gerçekleşiyor. 1,5 saatte 150 kilogram yağış düşünce bu suyun yönlendirilmesi zorlaşıyor. Havzaya düşen yağış miktarı azalıyor, tarım alanları kurak kalıyor. Bu yüzden tekrar arıtma ve altyapı konusunda ciddi çalışmalar yapılmalı. Aksi halde bu belirsiz yağışlar hem su kaybına hem zarara yol açıyor" diye belirtti .

YERALTI DEPOLAMA PROJESİ HENÜZ BAŞLANGIÇ AŞAMASINDA 

Yağmur suyu hasadı ve yeraltı depolama projeleriyle ilgili soruları da yanıtlayan Deveci, “Şu an proje aşamasında çalışmalar var. Ancak bildiğim kadarıyla uygulamaya geçen bir örnek yok. Bu konularda yetkili kurum Devlet Su İşleri. Biz meteorolojik verileri topluyoruz ve değerlendiriyoruz” dedi. Deveci, deniz suyu arıtımıyla ilgili çalışmaların da gündemde olduğunu belirterek, “Bakanlık talimatıyla bazı deniz suyu arıtma projeleri hazırlanıyor. Ancak bu sistemlerin maliyeti oldukça yüksek. Yağmur suyu hasadı ve depolama ise yerel yönetimlerle DSİ’nin ortak çalışma alanı” ifadelerini kullandı. Kamuoyunda sıkça gündeme gelen bulut tohumlama ve yapay yağış tekniklerine de değinen Deveci, bu uygulamaların bilimsel temele dayanmadığını vurguladı. 

KURAKLIK ARTIK DÖNÜLMEZ NOKTADA 

Dünyadaki su yönetimi uygulamalarından örnekler veren Deveci, “Amerika’da suyu fazla tüketen süs amaçlı peyzajlardan vazgeçiliyor. Çim gibi bitkileri kaldıranlara bin dolar teşvik veriliyor. Artık suyu rasyonel kullanmak bir zorunluluk haline geldi. Bizim de benzer önlemleri gündeme almamız gerekiyor" dedi. Konuşmasını önlem çağrısıyla tamamlayan Deveci, “Artık yağışın hem miktarı hem biçimi değişti. Sıcaklık arttı, su kaynakları azaldı. İzmir ve çevresi şiddetli kuraklık için riskli bölge haline geldi. Önlem almazsak su kıtlığı tarımsal üretimi ve yaşamı doğrudan etkileyecektir” ifadelerini kullandı.