Gök bilimciler açıkladı: Bu yaz daha kısa sürecek! 2025 yazı 15 dakika erken sona erecek

Dünya'nın Güneş etrafındaki yörüngesi tam olarak dairesel değil, hafif eliptik bir yapıya sahip olduğundan, bu durum Kuzey Yarımküre’de yaz aylarının genellikle Güney Yarımküre’ye kıyasla daha uzun sürmesine neden oluyordu. Ancak bu yıl, söz konusu düzende küçük bir değişiklik meydana gelecek. 2025 yazı, geçen yıla göre yaklaşık 15 dakika daha kısa olacak. Peki ama neden?

AFELYON NEDİR?

3 Temmuz 2025 tarihinde Dünya, yörüngesindeki en uzak nokta olan “afelyon” konumuna ulaşacak. Bu noktada, gezegenimiz Güneş’ten maksimum mesafede olacak ve bu nedenle gökyüzünde daha küçük görünen Güneş’ten daha az enerji alacak.
Bunun tersi durum ise “perihelyon” olarak adlandırılıyor ve 3 Ocak 2026’da yaşanacak. O tarihte Dünya, Güneş’e en yakın konuma gelecek ve Güneş daha büyük görünecek, böylelikle yayılan radyasyon da daha yüksek olacak.
Afelyon ya da perihelyon olayları, mevsimleri belirleyen temel etkenler değildir. Mevsimlerin oluşmasının asıl nedeni, Dünya’nın ekseninin eğik olmasıdır. Haziran gündönümünden eylül ekinoksuna kadar olan süreçte, Dünya’nın kuzey yarısı Güneş’e daha fazla eğilmiş durumda olur, bu nedenle yaz mevsimi yaşanır. Güney Yarımküre'de ise durum tam tersidir.

KUZEY YARIMKÜRE’DE YAZLAR NEDEN DAHA UZUN?

Her ne kadar mevsimlerin oluşumunda belirleyici olmasa da, Dünya'nın Güneş etrafındaki eliptik yörüngesi, mevsimlerin süresinde küçük farklara yol açabiliyor.
Dünya, afelyon noktasındayken - yani Güneş’e en uzak konumundayken - yörüngesinde daha uzun bir mesafe kat ediyor. Bu da, Güneş’e en yakın olduğu perihelyon evresine kıyasla daha uzun bir zaman dilimi anlamına geliyor.
Afelyon genellikle Kuzey Yarımküre’de yaz mevsimi başladıktan birkaç hafta sonra meydana geliyor. Bu durum, yaz aylarının Kuzey Yarımküre’de biraz daha uzun sürmesine neden oluyor. Timeanddate verilerine göre, günümüzde Kuzey Yarımküre’de yaz mevsimi, Güney Yarımküre’ye kıyasla ortalama dört gün daha uzun sürüyor.

KÜTLE ÇEKİMİNİN YÖRÜNGEYE ETKİSİ

Bununla birlikte, Güneş’in yanı sıra Ay ve Jüpiter gibi büyük gökcisimlerinin kütle çekim kuvvetleri, Dünya'nın yörüngesindeki şekil ve hızda zamanla küçük dalgalanmalara neden oluyor.
Bu yıl bu etkiler, yaz mevsiminin geçen yıla göre biraz daha kısa olmasına yol açacak. 2025’te yaz 93 gün, 15 saat ve 37 dakika sürecek. Geçtiğimiz yıl ise bu süre 93 gün, 15 saat ve 52 dakikaydı.
Ancak bu, sürekli yaşanan bir durum değil. 2026’da yaşanacak yeni bir yörünge değişimiyle, yaz mevsiminin süresi bu yıla göre üç dakika artacak.