92 yıllık tarih ‘dikkat yıkılabilir’

SULTAN GÜMÜŞ KAYA / ÖZEL HABER

Çankaya semti, Fevzi Paşa Bulvarı üzerinde yer alan, 92 yıl önce 64 dükkânla hizmet vermeye başlayan tarihi Kavaflar Çarşısı, büyük bir faciaya davetiye çıkarıyor… 1981 yılında İzmir 1 Numaralı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu tarafından tescillenen Çarşı, 2008-2009 yılları arasında ise Konak Belediyesi tarafından restore edilmesine rağmen 30 Ekim 2020 depreminden etkilenen yapılardan biri oldu. 6,6 şiddetindeki depremde yara alan kadim yapı Kavaflar Çarşısı’nın ‘Kuvvet’ ve ‘Birlik’ kapılarının betonarme üst yapıları depremde yıkılmış, gövdeleri ise hasar almıştı. Depremin yarattığı enkaza rağmen faaliyetini sürdürmeye çalışan Çarşı, şu an ise daha vahim bir konuyla gündemde. Kuvvet Kapısı’nın üzerinde ‘dikkat yıkılabilir’ tabelası asılmasına rağmen henüz hiçbir önlem alınmıyor. Yayaların yoğun olarak kullandığı böylesine hareketli yol güzergâhında belediye tarafından gerekli tedbirlerin alınmaması hem esnafı hem de yolu kullanan vatandaşları tedirgin ediyor.

HER GÜN BURADAN KORKUYLA GEÇİYORUZ!

Çarşı içinde esnaflık yapan bir vatandaş, korkularını şöyle anlattı: “Dakikada yüzlerce insanın geçtiği bir yerde, ciddi yıkılma riski olan bir binada olası bir facianın önüne geçmek için basit bir levha ile önlem almak... İşte bu ülkede insana verilen değer bu! Yarın bir gün insanlar geçerken bu bina yıkılsa bunun hesabını kim verecek? Bu bölge depremde bir facia yaşamadı, depremden sonra yaşasın mı isteniyor? Biz her gün buradan korkuyla geçiyoruz, korkuyla iş yapıyoruz. Yetkililere burada ciddi önlemler alınması konusunda sesleniyoruz. Bu binanın etrafı korunaklı bir şekilde çevrilmeli ya da ne yapılması gerekiyorsa güvenli bir şekilde yapılmalı.”

BU İKİLEMİ ORTADAN KALDIRMAMIZ LAZIM

Gazetemizin her hafta perşembe günü düzenlediği ‘Perşembe Sohbetleri’ne katılan Konak Belediye Başkanı Abdül Batur’a da konuyu ilişkin sorumuzu yönlendirdik… Basmane, Kemeraltı ve Agora bölgesindeki tehlike saçan tarihi evler ile ilgili yol haritası hazırladıklarını açıklayan Batur, şu bilgileri bizlerle paylaştı: “Birinci derece arkeolojik alan ve kurulun izni olmadan herhangi bir işlem yapmak mümkün değil. Kurumla beraber çalışmalar yürütüyoruz. Biz kendi kafamıza göre ‘Şu binayı yıkalım’ diyemiyoruz. Meşhur 2863 sayılı yasa var. Tarihi değerlerle ilgili cezai işlemi uygulandığı bir yasa ve hiçbir zaman verilen ceza ötelenmeyen hemen çekilen bir cezadır. Ve kamu hizmetlerinden el çektirilen bir cezadır. Bunun için çok dikkatli davranıyoruz. Kurulun bize önerdiği, kurulun bize yap dediği işlemleri yapıyoruz. Geçtiğimiz aylar içerisinde İçişleri Bakanlığı’ndan bu tür yapıların temizlenmesi noktasında, yıkılması noktasında bir genelge geldi. Şu an ikilem halindeyiz ve geçtiğimiz hafta içinde kurula bu genelgeyi gönderdik. ‘Biz ne yapacağız?’ dedik. Tek bir duvar var, bu tek duvara 500 bin TL masraf ödüyoruz. Ne için? Çelik kafesle korumak için. 500 bin TL’yi o binanın restorasyonuna harcasak daha iyi. Ama bir taraftan sorumluluğumuz var. Neticede bu ikilemi ortadan kaldırmamız lazım. Bina yıkılırsa molozunu bile alma yetkimiz yok o bölgelerden. Bununla ilgili bir yetki karmaşası var. Genelge var. Bunun düzeltilmesi noktasında görüş sorduk. Hem bakana hem kurula hem de Çevre Şehircilik İl Müdürlüğü’ne… Bu önümüzdeki süreç içerisinde yol haritamız belli olacak. Çünkü bu durumdan biz de rahatsızız. Ne olduğu beli olmayan insanların mekanı haline geliyor, o çevrede yaşayan inşaları rahatsız ediyor. Yapı tehlikeli. Yağmur yağdığında yapı yıkılacak mı yıkılmayacak mı diye bir kaygı oluyor.”

KAVAFLAR ÇARŞISINA DAİR…

1922 İzmir Yangını’nda pek çok iş yerinin zarar görmesi üzerine bir yıl sonra düzenlenen İzmir İktisat Kongresi‘nde esnaf ve zanaatkârların desteklenmesine karar verildi. Bu doğrultuda Ali ve Cemal adlı iki müteahhit kardeş tarafından inşa edilen Yeni Kavaflar Çarşısı, 1929’da tamamlandı ve altmış dört dükkânla hizmet vermeye başladı. 1981’de İzmir 1 Numaralı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu tarafından tescillendi. 2008-2009 arasında Konak Belediyesi tarafından restore edildi. Ekim 2020’deki Ege Denizi depremi binada hasara neden oldu… Birlik, Kuvvet ve Varlık kapıları Fevzipaşa Bulvarı’na, Kavrukzade Kapısı Tarihi Kemeraltı Çarşısına ve Sevinç Kapısı Mantocular Çarşısı’na açılan tarihi çarşının toplam beş kapısı bulunuyor.

Haber Merkezi