Bağımlılıkta yeni tehlike

YUSUF ÇAĞIRTEKİN / ÖZEL HABER

Sosyal medyada geçtiğimiz aylarda yayılan görüntülerle gündeme gelen, halk arasında zombi hapı olarak adlandırılan flakka, birçok insanı dehşete düşürmüştü. Görüntülerde hapı kullanan kişilerin hayvan davranışları sergilediği görülmüş ve uzmanlar bu hap hakkında vatandaşlara uyarılarda bulunmuştu. Flakkanın 6 yıldır yasadışı madde olarak piyasada olduğunu ifade eden Ege Üniversitesi (EÜ) Madde Bağımlılığı, Toksikoloji ve İlaç Bilimleri Enstitüsü’nden Uzman Doktor Ebru Aldemir, bu maddenin banyo tuzu olarak satıldığını söyledi. Maddenin kullanımından sonra kişilerde halüsinasyon ve paranoyalara; tik, tükürme, kuş gibi kanat çırpma benzeri hareket bozukluklarına; küfürlü konuşma ve aşırı saldırgan davranışlara sebep olabileceğine vurgu yapan Ebru Aldemir, kan basıncı, nabız ve vücut sıcaklığının aşırı yükselmesine; kişinin yer, zaman, kişi oryantasyonunun bozulmasıyla karakterize delirmesine ve ölümüne neden olabileceğini vurguladı.

İNTERNET ÜZERİNDEN SATILIYOR

Flakkanın insanların üzerinde çeşitli etkilere neden olabileceğini söyleyen Ebru Aldemir, “Flakka, alfa-pirolidinopentiyofenon (alfa-PVP) isimli bir sentetik katinonun sokak adı. Temel olarak halüsinojenik bir stimülan. Yaklaşık 6 yıldır yasadışı madde olarak piyasada. Diğer sentetik kannabinoidler gibi internet üzerinden ve tabii ki bir yasadışı madde olarak değil ‘banyo tuzu’ olarak satılmakta. Dopaminerjik ve serotonerjik sistem üzerinden etki gösteriyor ve ortaya çıkan belirtiler de bu etkiler ortaya çıkıyor. Ancak zombi benzeri belirtilerin altında yatan nörobiyolojik mekanizma henüz aydınlatılabilmiş değil. Alfa-PVP; kişinin gerçeği değerlendirme yetisinin bozulması anlamına gelen psikotik tablolar ve bu tablolara eşlik eden halüsinasyon ve paranoyalara; tik, tükürme, kuş gibi kanat çırpma benzeri hareket bozukluklarına; küfürlü konuşma ve aşırı saldırgan davranışlara; kan basıncı, nabız ve vücut sıcaklığının aşırı yükselmesine; kişinin yer, zaman, kişi oryantasyonunun bozulmasıyla karakterize delirmesine ve ölümüne neden olabilen bir madde” dedi.

KULLANAN KİŞİLER GÖSTERİLMEMELİ

Flakkanın Türkiye’de de görüldüğü haberleri geçtiğimiz haftalarda medyaya yansımıştı. Mersin’de bir gencin flakka kullandığı haberleri ile endişelenen vatandaşlar, bu maddenin yaygınlaşması hakkında endişe duymuştu. Flakkanın Türkiye’deki yayılımı hakkında bilgilerinin olmadığını söyleyen Ebru Aldemir, “Bu haberleri, biz de sizler gibi medyadan takip ediyoruz. Türkiye’deki yayılımıyla ilgili elimizde bir veri yok ancak internet üzerinden bu maddelerin temin edilebiliyor olması ve bu anlamda bir kısıtlamanın olmaması en temel sorun. Herhangi bir duyum almadık ve henüz böyle bir olgu ile karşılaşmadık” dedi. Medyaya flakka hakkında haberler yaparken ciddi sorumluluk düştüğünü de belirten Ebru Aldemir, “Medya organlarına bu haberleri yapma aşamasında ciddi sorumluluk düşüyor. Haberler dahil her türlü yayında kullanılan maddeler ve bu maddelerin kullanım biçimleri doğrudan gösterilmemeli ve maddeler hakkında bilgi verilmemeli. Bu maddeleri kullanana kişilerin görüntüleri ve onlarla yapılan röportajlar, suiistimal edilebileceği göz önünde bulundurularak, yayınlarda yer almamalı. Madde kullanımı ve bağımlılığı konusunda ön yargı taşıyabilecek veya toplum açısından bu bireylerin damgalanmasına neden olabilecek mesajların verilmemesine özen gösterilmeli. Bağımlılığın tedavisiyle ilgili açıklamalarda aşırı değerlendirmelerden kaçınılmalı, bağımlılık tedavisinin özel uzmanlık işi olduğu ve özel yerlerde yapılması gerektiği belirtilmeli. Gerçekleştirilecek programların planlanması ve hazırlanması sürecinde, madde bağımlılığı ve mücadele konularında bilimsel verilere dayalı gerçekçi ve geçerli veriler kullanılmalı” ifadelerini kullandı.

AİLE İÇİ İYİ BİR İLETİŞİM

Son olarak flakka ve diğer uyuşturucu maddelerden çocuklarını uzak tutmak isteyen ebeveynlere uyarılarda bulunan Ebru Aldemir, “Sadece flakka için değil tüm uyuşturucu ve uyarıcı maddelerden korumak için, ailenin tek başına koruyucu öğe olamayacağı, çocukların ve gençlerin yetişmesinde sosyal destek sistemi içerisinde yer alan tüm kurumların sorumluluğunun olduğu unutulmamalı. Aile içi iyi bir iletişim ve etkileşim çok önemli. Ebeveynler iyi birer gözlemci olmalı, çocuklarındaki duygusal ve davranışsal değişikliklere duyarlı olmalı, evde sıcak ve arkadaşça bir ortam olmalı ama ebeveynler, ebeveyn olduklarını da unutmamalı. Kurallar ve sınırlar net olmalı. Ebeveynler, çocukları için iyi bir rol model yani iyi bir örnek olmalı. Anne ya da baba; alkol, sigara ya da madde kullanıyorken, çocuklarına bunları kullanmaması yönünde vereceği mesajların etkili olmayacağı aşikar. Çocuklar, imkanlar dahilinde, okul dışı sosyal etkinliklere mutlaka yönlendirilmeli. Boş zamanları, keyif alacağı bir takım aktivitelerle değerlendirilmeli” diye konuştu.