Elektronik sigara yasayla ‘serbest’ oldu

ÖZKAN PEKÇALIŞKAN

Tütün Eksperleri Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Servet Yaprak, kamuoyunda Torba Yasa olarak bilinen kanun tasarısında tütün ve tütün mamulleri piyasasına ilişkin olarak 4733 sayılı kanunun bazı maddelerinde değişiklik yapılmasına ilişkin açıklamalarda bulundu. Torba Kanun’un 68. maddesi ile 4733 sayılı kanunda bulunan ancak bugüne kadar uygulanamamış olan Açık Artırmalı Satış Sistemi’nin, sarmalık kıyılmış tütün ticaretine kaynak oluşturduğu gerekçesi ile kaldırıldığını belirten Yaprak, “Alternatif bir alım satım yöntemi olarak sektörümüzün ve çiftçimizin elinde bir sigorta olan Açık artırma sistemi muhafaza edilmeli, tütün üreticisi alım satımda tek model olarak sözleşmeli üretime mecbur bırakılmamalıdır” dedi.

VERGİLER TALEBİ ARTTIRDI

Yaprak, sarmalık kıyılmış tütünlerin yasadışı ticaretindeki büyümenin temel sebebinin açık artırmalı satış sisteminin yasada yer almasından dolayı olmadığının altını çizerek, “2010 yılından itibaren tütün mamullerine uygulanan vergilerin yüzde 80’i geçmesinden sonra yükselen sigara fiyatlarından dolayı, tiryakilerin düşük maliyetli sarmalık kıyılmış tütüne olan talebindeki artış bu sonucu doğurmuştur. Bunun yanında, 2009 yılından sonra TEKEL’in yaprak tütün alımlarını sona erdirmesi ile beraber işsiz kalan on binlerce tütün üreticisi, alternatif ürünlere yönelemediklerinden, bu piyasa için yeniden tütün üretmeye başlamışlardır” diye konuştu.

PLANLAMALAR ACİLEN YAPILMALI

Sarmalık kıyılmış tütünlerin kayıt dışı üretim ve ticaretinde patlamaya yol açan nedenlerin ortadan kaldırılmadan, sadece sonuç üzerinden hareket ederek adli ve idari tedbirlerin, yeni sorunları da beraberinde getireceğini belirten Yaprak, “Yasanın bu haliyle geçmesi durumunda, yeni üretilmiş olan 2017 yılı mahsulü en az 20 milyon kilogram olarak tahmin edilen tütünün ne olacağı önemli bir soru işaretidir. Bu tütünlere sahip tütün üreticileri otomatik olarak hapis ve para cezası ile karşılaşacaklardır. Tütünlere el konulduğunda da aileleriyle beraber yüz binlerce insan geçim sıkıntısı yaşayacaktır. Mevcut kayıt dışı tütün stokunun ne yapılacağına ve tütün üreticilerinin nasıl geçineceklerine ilişkin bir dizi planlamanın acilen yapılması ve uygulanması gerekmektedir” şeklinde konuştu.

VERGİLER AB’DEKİ SEVİYELERE ÇEKİLMELİ

Tek başına içilebilir olması sebebiyle Türkiye’ye özgü bir değer olan sarmalık tütünlerin üretiminin kayıt dışına kaymadan yasal zeminde devam edebilmesi için, bu tütünlerin sarmalık kıyılmış tütün mamulü üreten yasal firmalarca satın alınması gerektiğine dikkat çeken Yaprak, “Ancak sarmalık kıyılmış tütün mamulüne uygulanan vergi, sigaraya uygulanan vergi oranı ile aynı olduğu için bir fiyat ve kullanım avantajı oluşmadığından, tiryakiler bugüne kadar yasal sarmalık kıyılmış tütün mamulünü kullanmayı tercih etmemiş ve yasal piyasa büyüyememiştir. Bu nedenle, sarmalık kıyılmış tütün mamullerine sigaralarla aynı oranda yüzde 84 olarak uygulanan verginin, AB ülkelerinde uygulanan yüzde 30-35 civarındaki seviyelere çekilmesi gerekmektedir. Nitekim bu vergi Türkiye’de purolar için yüzde 40 olarak uygulanmaktadır. Bu düzenleme ile sarmalık kıyılmış tütün mamulü üreten yasal üretim tesislerinin sayısı artacak ve kayıt dışı olarak üretilen tütünler sistem içine çekilerek vergilendirilecektir. Ayrıca, bu sayede tek başına içilebilir özelliği ile Türkiye’ye has bir değer olan sarmalık tütün üretiminin sonlandırılmasının da önüne geçilmiş olunacak, kaçak sigara piyasasının büyümesine de bir ölçüde engel olunabilecektir. Adli ve idari cezaların ise belirli bir geçiş sürecinden sonra tanımlanarak hayata geçirilmesi daha büyük sorunların yaşanmasına engel olacaktır” ifadelerini kullandı.

ELEKTRONİK SİGARAYA İZİN ÇIKTI

Yasanın ilgili maddesine yapılan bir ekleme ile “ ....diğer tütün mamulleri kategorisine girmeyen yeni tütün mamulleri” kavramının da tanımlandığını belirten Yaprak, konuşmasını şöyle sonlandırdı: “Yasaya eklenen bu madde ile ülkemizde elektronik sigara ve elektrikle ısıtılan tütün ürünlerinin satışı serbest bırakılmıştır. Ülkemizde toplum sağlığını sigaranın zararlarından korumayı amaçlayan tütün kontrolü uygulamaları başarıyla devam ederken, toplumumuz yeni bir tüketim yöntemi ile tanışmaktadır. Bu cihazların üretiminin henüz çok yeni olması ve insan sağlığı üzerindeki etkilerinin tam olarak bilinmemesi dikkatle değerlendirilmesi gereken bir husustur.”