Oyuncak sektörüne “Alibaba” darbesi

ÖZKAN PEKÇALIŞKAN
Türkiye’de oyuncak sektörü, ağır vergi denetimi, her geçen gün değişen kurallar ve ithalatta yaşanan zorluklar nedeniyle zor günler yaşıyor. Nüfusunun 18 milyonu 14 yaş altı çocuk olan Türkiye’de, çocuk başına yıllık oyuncak tüketimi 25 dolar seviyesinde iken, bu miktar Avrupa Birliği ülkelerinde yılda 250-500 dolar arasında değişiyor. Türkiye’de oyuncak tüketimi Avrupa’ya göre bu kadar azken, oyuncak sektörü bir de Çin menşeli internet siteleri ile rekabet etmek zorunda kalıyor. Tüm bunlara bir de bazı yabancı menşeli sitelere vergi yükü ve denetim uygulanmaması da eklenince, Türkiye’de kayıtlı 85 bin oyuncak firması faaliyetlerini sonlandırma tehlikesiyle karşı karşıya kalıyor.
YABANCI SİTELERE KONTROL YOK
İzmir Ticaret Odası (İTO) Meclis Üyesi ve Özyiğit Oyuncak’ın sahibi Adil Özyiğit, Türkiye’de yıllık oyuncak ithalatının 400 milyon doları bulduğunu ve sektörün 250 bin kişiyi ilgilendirdiğini belirterek, “Biz bu ithalatı nasıl yapıyoruz? Akredite olmuş bir test belgesi ürününüz olması lazım. Malınızı gümrüğe getirdiğiniz andan itibaren test belgeleri o firmadan kontrol ediliyor. Bu da yetmiyor malınız RTS’ye giriyor. Gümrük Muayene Memuru kontrol ediyor. Eğer görselde bir sıkıntı çıkarsa malınızı yurt dışına iade ediyorsunuz. Yine malınız tek tek teste gidiyor. Bu testin bedellerini de biz ithalat yapan firmalar ödüyor. Bu kadar zor şartlardan sonra piyasa denetimleri var. Bu piyasa denetimleri ile baş etmek için üç tane arkadaşımız şu an istihdam edilmiş durumda. Sıkıntımız nereden kaynaklanıyor? Biz, bu kadar ciddi şekilde denetlenirken, bu kadar ciddi emekler sarf ederken, maalesef yabancı siteler hiçbir kontrol olmadan bu oyuncakları satıyor. Türkiye oyuncak olarak ithalatı mümkün olmayan, değerlendirilemeyecek bir ürünü Çin menşeli sitelerden satın aldım. Odamızın mali danışmanı bu konuda ciddi bir çalışma yaptı. 150 Euro’luk alım, 70 Euro’ya kadar düştü. Bununla alakalı çalışmalar da yapıldı. Denetlenecek dendi. Şu an size net söylüyorum. Hiçbir denetim yok, hiçbir kontrol yok. Şu an bu iş bizim önümüze rekabet olarak geliyor. İnsanlar istedikleri gibi ürünleri getiriyorlar ve burada da satılıyor. Bu konuda biz destek bekliyoruz” dedi.

4 GÜNDE OYUNCAK GELECEK
Tüm bu sorunlara ek olarak şimdi de Türkiye’de de çok popüler olan Çinli Alibaba.com internet sitesinin Türk Hava Yolları PTT Kargo ile anlaşma yaptığını ifade eden Özyiğit, “Alibaba.com, Türk Telekom ve THY arasında protokol imzalandı. THY, 2 milyar dolarlık gelir bekliyor sadece gelecek ürünlerin nakliyesinden. Ürün Çin’den 40 günde geliyordu, THY’nin yapmış olduğu anlaşma gereği artık 4 günde geliyor. Bu durum, onların satış imkanlarını da artıracak. Burada inanılmaz bir haksız rekabet var. Türkiye’de bir internet sitesi satış yapıyorsa, hem sağlık yönünden denetleniyor, hem mali yönden denetleniyor, hem vergisini alıyorsun, hem KDV’sini alıyorsun. Ama bu tür sitelerin hiçbirinde ne sağlık yönünden ne vergi yönünden hiçbir denetim yok. Alibaba gibi sitelerden alışverişlerde kanunen 22 dolara kadar alışveriş yapabiliyorsunuz. Ama böyle bir denetim yok, insanlar şu an oradan ürünlerini alıyor, istediği ürünü istediği gibi. İstediği gibi de aldığı ürünü satıyor” ifadelerini kullandı.
SONUÇ ALAMIYORUZ
Sadece Alibaba değil, yurt dışı menşeli, Uzak Doğu menşeli firmaların hiçbirinin vergi ödemeden, Çin’deki fiyatlarıyla Türkiye’ye satış yaptıklarının altını çizen Özyiğit, sözlerini şöyle sonlandırdı: “Şimdi bir oyuncakçı Türkiye’ye ürününü getiriyorsa, devlet diyor ki kardeşim 10 bin dolar üzerinden vergini verirsin, KDV’sini ödersin diyor. Bu da yaklaşık sıradan bir oyuncağın Türkiye’ye maliyetinin 1’e 1 artırıyor. Yani, oradan 1 dolara aldığın mala vergi, kargo bedeli ödediğin zaman buraya 2 dolara geliyor. Ama sitelerden bu ürünü aldığınızda, hiçbir sağlık denetimi yok, hiçbir vergilendirme yok, hiçbir kontrol yok. 10 milyonlarca dolarlık denetimsiz mal Türkiye’ye giriş yapacak. Devlete yaptığımız başvurulardan sonuç alamıyoruz, sadece yurt dışı alışverişleri 22 dolara düşürdüler. Türkiye’de oyuncak sektörü batma seviyesinde. Türkiye’de oyuncak ithal eden firmalar üzerinde ise çok ciddi bir vergi denetimi var. Her geçen gün de yeni bir kural getiriyorlar, denetim getiriyorlar. Bu denetimlerin bütün maliyetlerini bizler ödüyoruz. Bu maliyetler artık kalkmıyor, zaten her gün o kadar farklıları geliyor ki artık bunlarla baş edilmiyor. Sonuçta oyuncak ithalatçısında çok büyük bir sıkıntı var. Bu iş böyle giderse de kimse yılbaşını yani çok büyük bir bölümü yılbaşını göremez, en az yarısı göremez.”