Sözcüklerden fazlası gerekiyor

NİLGÜN TAZE - ÖZEL HABER

Otizmli çocuklar ile çalışırken konuşma terapistlerinin tek rolünün çocukların sesleri ya da sözcükleri üretebilmelerini sağlamak değil, iletişimin her alanında onları desteklemek olduğunu açıklayan Odyoloji ve Konuşma Bozuklukları Uzmanı Melek Nur Uygun, sesleri ya da sözcükleri üretebilmenin yanında bakışmak, dokunmak, uzanmak, işaret, jestler, yönelmek, göstermek gibi iletişim tanımlarının çocuklar ile etkileşim kurmaya çalışırken anahtar hedefler olduğunu söyledi.

Otizimli çocukların iletişim kurabilmek için de kelimeler ve sesler gibi patternleri algılayabilme yetisine sahip olmaları gerektiğini açıklayan Odyoloji ve Konuşma Bozuklukları Uzmanı Melek Nur Uygun, “New Jersey’de bulunan Princeton Üniversitesinde erken dönemde çocukların nasıl öğrenebildikleri araştırılmış ve ‘Diğer insanlar ile etkileşim ve iletişim içinde olmanın’ çocukların erken dönemdeki öğrenme yetilerini etkileyen anahtar faktörlerden biri olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bu yüzden çocukların erken dönemde ne kadar işitsel girdiye maruz kaldıkları onlardaki büyük değişimlere olanak sağlamaktadır” dedi.

İLETİŞİM DİLİ

Otizimli çocukların diğer insanlarla ve hayatla iletişim kurabilmeleri için kartlara ya da pahalı oyuncaklara ihtiyaçları olmadığını ifade eden Uygun, “Onların yalnızca sizin ilginize ve desteğinize ihtiyacı var. Çocukların alıcı dil anlama, yorumlama, mantık yürütebilme gibi becerilerinin gelişimi, gösterilecek kartlardan ziyade,  hayali ve daha fazla dikkat gerektiren, çözümleme gerektiren oyunlar aracılığıyla sağlanabilir. İletişim kurabilme yalnızca ‘İletişim becerilerinin’’ gelişmesi ile gerçekleştirilebilir” açıklamasını yaptı.

KELİMELERDEN FAZLASI

Otizmli çocuklar ile çalışırken, bu çocukların iletişim becerilerini desteklemeye ve geliştirmeye yönelik çalışmalar yapmanın öncelikli hedef olduğuna dikkat çeken Uygun şunları söyledi: “İletişim sözcüğünün altında yalnızca iletişimin sözel boyutunu düşünmeyerek çocukları yalnızca sözcükleri üretip üretemediklerine göre değerlendirmemeliyiz. Çünkü ‘Otizm Spektrum Bozukluğu’ tanısı almış olan çocukların terapi hedefleri sözcüklerden çok daha fazlasını gerektirir.  Bunlar odaklanma, farkında olma, iletişimde karşılıklılık ve hedefe yönelik davranma gibi beceriler olarak sıralanabilir.”

DUYGUSAL ETKİLEŞİM

Uygun, iletişim becerileri desteklenirken otizmli çocuğun ortak ilgi kurarak karşısındaki ile etkileşim kurabilmesinin ve dikkatini karşısındakine yönlendirebilmesinin karşılıklı etkileşimi sürdürebilmesinin birincil hedef olduğunu söyleyerek, “İletişim becerilerini geliştirmek ve sürdürebilmek için, ailenin ve çocuğun çevresindeki diğer bireylerin çocuğun ilgilerinin ve tercihlerinin farkında olması gerekmektedir. Bunlara ek olarak göz teması kurabilme, jest ve mimikleri kullanabilme, karşılıklı etkileşimi başlatma ve bunu sürdürebilme ve sıra alma becerileri desteklenmelidir. Gelişimin her evresinde ebeveyn ile olan karşılıklı duygusal etkileşim yani gülümseme, kucaklama, bebeğe dünyanın nasıl işlediği hakkında bilgi vereceği gibi düşünme, sosyal problem çözme, akademik beceriler edinme gibi pek çok alanda gelişmeye temel oluşturur” şeklinde konuştu.

ANLAMA VE YORUMLAMA

Bebeğin görsel uyaranlar ile beslenmesinin dünyayı anlaması için gereken en önemli ve ilk ihtiyaç olduğunu ifade eden Uygun, “Çevrede olanları görmek anlamak için yeterli değildir. Çocuğun gördüklerini anlaması ve yorumlaması için anne ya da baba tarafından etkileşim içinde referans alması ve bu bilginin nasıl kullanılacağını deneylemesi gerekir. Bu nedenle karşılıklı etkileşimi destekleyen oyunlar aracılığı ile çocuklarla iletişim kurabilmek onlara kartlar göstermekten çok daha etkili olacaktır” ifadelerini kullandı.

Haber Merkezi