Tavuğun tüyünden 9 milyar TL çıktı

NURETTİN BAKİ-ÖZEL HABER

Eti, yumurtası ve ayağı başta olmak üzere kanatlı hayvanların her uzvunun hem yurt içinde hem de yurt dışında ciddi bir pazarı var. Bu pazarın oluşmasının en büyük sebebi ise kanatlı hayvanların bir protein deposu olması. Kanatlıların bir de kesinlikle çöpe atılmaması gereken tüyü var. Öyle ki Türkiye 2020 yılında 60 bin 690 ton doldurmada kullanılan, ince, işlenmemiş tüyler ve diğer tüy, tüy parçaları, tüylü deri, deri parçaları, toz ve döküntülerinin ihracatını gerçekleştirdi. Bu ihracatın karşılığında 2020’de ülkeye 546 bin dolar döviz girdi. Geçen sene yani 2021’de yapılan ihracattaysa bu rakam 69 bin tona çıkarken, Türk ihracatçısı bu ihracatının karşılığında 673 bin 351 dolar aldı. Öte yandan tüy ihracatı en fazla Almanya, Libya, İran, Tacikistan, Macaristan ve İsrail’e yapıldı. Ancak, İzmir Kanatlı Kümes Hayvanları Yetiştiricileri Derneği Başkanı Kamil Pirinçtane’ye göre kanatlı hayvanların tüyleri Türkiye ekonomisine katkısı çok daha fazla olabilir. Üreticilerin yetiştirdikleri hayvanların tüylerinin değerinin farkında olmadığını dile getiren Pirinçtane, “Bahsettiğimiz ürünün ekonomiye katkısı çok daha fazla olabilir ama maalesef üretici farkında olmadığı için yetiştirdiği hayvanın tüylerini çöpe atıyor” dedi. Kanatlı hayvanların tüylerinin öneminden bahseden Yüksek Biyolog ve Davranış Bilimci Can Kayacılar ise tüylerin yüzde 90’na yakın protein içerdiğine dikkat çekti.

ÜÇ FARKLI KULLANIM ALANI VAR

Tüylerin 3 farklı alanda kullanıldığına vurgu yapan İzmir Kanatlı Kümes Hayvanları Yetiştiricileri Derneği Başkanı Kamil Pirinçtane, “Tüylerin üç tane kullanım alanı var. Örneğin kaz tüyü Türkiye ve dünyada kendini ispatlamış bir tüy. Kıyafetlerde, yastık-yorganlarda vs. ısıtma amacıyla kullanılıyor. Kars, Adana ve Kayseri’de üreticiler kaz tüylerini işletip yurt dışına gönderiyor. Tüylerin ikinci kullanım alanı da protein elde edilmesi. Tüy kanatlının tamamıyla birlikte işleniyor ve protein değeri yüksek olduğu için kedi-köpek mamalarında hayvansal gıda olarak kullanılıyor. Bu iki kullanımının yanında sadece yolunan tüylerin kullanıldığı bir konsept var. Buradaki tüylerde de yüzde 60 protein olduğu için domuz çiftliklerinde domuz besini olarak kullanılıyor” ifadelerini kullandı.

TÜRKİYE’DE YAYGIN DEĞİL AMA…

Tüylerin süs eşyası olarak kullanıldığını dile getiren Pirinçtane, bu kullanım alanının Türkiye’de yaygın olmadığını söyledi. Pirinçtane, “Tüylerin bir diğer kullanım alanı süs eşyada kullanılması. Bu alan Türkiye’de daha yaygın değil ama mutlaka olması gerekiyor. Zira Avrupa’da bu alan çok yaygın. Türkiye’deki kanatlı hayvan üreticileri Avrupa’ya gittiklerinde yanlarında çok kıymetli olduğu için horozların kuyruk yelesi dediğimiz tüylerini götürüyorlar. Bu tüyler Avrupa’da süs eşyası olarak yaygın kullanılıyor. Türkiye’de de halk eğitim merkezlerinde tüylerden süs eşyası nasıl yapılırıneğitimi verilebilir” diye konuştu.

EKONOMİYE KATKISI ÇOK DAHA FAZLA OLABİLİR

Türkiye’de kanatlı hayvanların tüylerinin ekonomiye katkısının çok daha fazla olabilecek bir potansiyele sahip olduğunu vurgulayan Pirinçtane, sözlerini şu şekilde tamamladı: “Büyük endüstriyel kanatlı hayvan firmaları kestikleri hayvanların tüylerini az-çok kullanıyorlar. Küçük üreticiler de tüyleri hiçbir şekilde kullanmadan direk çöpe atıyor. Çok değerli bir üründen bahsediyoruz ama dediğim gibi farkında olmadığımız için bu değerin çok büyük bir miktarını maalesef çöpe atıyoruz.

Oysa ekonomiye katkısı çok daha büyük olabilir. Bunun olabilmesi için eğitimlerle farkındalığı artırmalıyız. Bu değer tüy olup uçmasın, ekonomiye kazandırılsın. Bunun için de mutlaka ama mutlaka halk eğitim merkezleriyle insanların bilinçlendirilmesi şart. Kısacası yatırımcıyla girişimciyi mutlaka bir araya getirmek lazım.”

TÜYLER YÜZDE 90 PROTEİN İÇERİYOR

Kanatlı hayvanların tüylerinde bulunan proteinden bahseden Can Kayacılar, tüylerin yüzde 90’na yakın protein içerdiğine dikkat çekti. Kayacılar, şöyle konuştu: “Kanatlı tüylerinin çok büyük bir oranda yani yüzde 80-90 protein içermekte. Protein bakımından keratinden zengin olduğu bilinmekle birlikte, bir takım ekstraksiyon ve enzimsel işlemlerden sonra kuş tüylerinden ‘biyopeptitler’ elde edilmekte. Bu biyopeptitlerin özellikle ‘büyüme, gelişmede’ büyük rolleri var. Ayrıca bu peptitlerin yüksek antioksidan kapasiteye sahip oldukları üzerine bilimsel yayınlar söz konusu.”

ÇOK ETKLİ BİR PAZARA SAHİP OLACAK

Kayacılar sözlerine şu şekilde devam etti: “Son yıllarda azaltılması planlanan hayvancılık faaliyetleri nedeniyle, özellikle hayvanlardan elde edilecek her türlü bileşen çok etkili bir pazara sahip olacak. Özellikle tüy proteinlerinden elde edilecek biyopeptitler, gıda sanayinde gıdaların zenginleştirilmesinde kullanılabileceği gibi, kozmetik biyoteknoloji alanında da oldukça iyi bir şekilde kullanılabilir. Kozmetik biyoteknoloji ve geri dönüşüm alanında çalışmaları olan çok değerli dostum Kürşat İncik’ten aldığım bilgilere göre, keratin biyopeptitlerinin özellikle cilt güzelliğinin sağlanması, saç yenileme gibi özellikleri de söz konusu. Benzer şekilde tüylerden elde edilecek biyopeptitlerin özellikle bitkiler için doğal bir biyofertilizer etkisi de gördüğü bilimsel makalelere konu olmakta. Yani kanat tüylerinden eğer biyopeptitler elde edilebilirse, gıda, kozmetik ve tarım alanlarında yaygın ve yüksek katma değerli ürün üretiminde kullanılması mümkün olacaktır.”

Haber Merkezi